توجه به همه این شاخص‌ها میتواند برآیندی از فعالیت بازار سرمایه و کارکرد آن باشد.
شاخص بورس تهران برای هفتمین بار 80 واحدی شد
شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران دقایقی قبل با عبور از سطح روانی 80 واحدی برای هفتمین بار متوالی طی چهار سال اخیر وارد این کانال شد.
به گزارش تابناک : شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران (TEDPIX) قبل از ظهر امروز سه شنبه با عبور از سطح روانی 80 هزار واحدی برای هفتمین بار متوالی وارد این کانال شد.
بر اساس این گزارش شاخص کل بورس که نماگری وزنی از ارزش روز و حجم معاملات سهام حدود 400 شرکت در بورس اوراق بهادار تهران است، برای نخستین بار در تاریخ 3 آذر ماه 1392 و همزمان با استقرار رسمی کابینه جدید دولت و تغییر و جابجایی مدیران در نهاد ها و سازمان های وابسته به دولت به کانال 80 هزار واحدی وارد شد و تا نیمه دی ماه همان سال با تکیه بر وعده 100 روزه حل مشکلات هسته‌ای رییس جمهور به 89 هزار و 500 واحد رسید.
پس از آن با ورود مجلس شورای اسلامی به موضوع نرخ خوراک مجتمع های تولید کننده مواد اولیه پتروشیمی شاخص کل بورس فرآیندی نزولی را تجریه کرد.
این نماگر در تاریخ 28 بهمن ماه 1392، 24 اسفند ماه 1394،9 فروردین ماه 1395، 10 آبانماه 1395 شاخص بازده نقدیTEDIX و 13 آذر ماه 1395 نیز در رفت و برگشت های مختلف کانال 80 هزار واحدی را طی 4 سال گذشته تجربه کرده است.
با احتساب امروز می توان گفت شاخص کل بورس طی 7 مرحله متوالی در 4 سال اخیر در کنار کاهش نرخ تورم و نرخ سود بانکی و همچنین خبرهای پیش و پسا برجامی توانسته کانال 80 هزار واحدی را تجربه کند.
روند حرکتی شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران در طول مدت عمر دولت یازدهم نشان می‌دهد با وجود افزایش امید و انتظار معامله گران بازار سهام در سه ماهه سوم سال 1392 اما در ادامه حتی خبرهای برجامی نیز نتوانسته دوباره روزهای خوشی را برای معامله گران بورس تهران رقم بزند و تنها روند راکد و بدون تحرک را برای نماگر ویترین اقتصاد ایران برجای گذاشته است.
هم اکنون بیشترین تاثیر مثبت بر رشد شاخص کل بورس در نماد های معاملاتی شرکتهای هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس، پالایش نفت تهران،خدمات انفورماتیک و همراه اول دنبال میشود.
شاخص بورس تهران برای هفتمین بار 80 واحدی شد
شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران دقایقی قبل با عبور از سطح روانی 80 واحدی برای هفتمین بار متوالی طی چهار سال اخیر وارد این کانال شد.
به گزارش تابناک : شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران (TEDPIX) قبل از ظهر امروز سه شنبه با عبور از سطح روانی 80 هزار واحدی برای هفتمین بار متوالی وارد این کانال شد.
بر اساس این گزارش شاخص کل بورس که نماگری وزنی از ارزش روز و حجم معاملات سهام حدود 400 شرکت در بورس اوراق بهادار تهران است، برای نخستین بار در تاریخ 3 آذر ماه 1392 و همزمان با استقرار رسمی کابینه جدید دولت و تغییر و جابجایی مدیران در نهاد ها و سازمان های وابسته به دولت به کانال 80 هزار واحدی وارد شد و تا نیمه دی ماه همان سال با تکیه بر وعده 100 روزه حل مشکلات هسته‌ای رییس جمهور به 89 هزار و 500 واحد رسید.
پس از آن با ورود مجلس شورای اسلامی به موضوع نرخ خوراک مجتمع های تولید کننده مواد اولیه پتروشیمی شاخص کل بورس فرآیندی نزولی را تجریه کرد.
این نماگر در تاریخ 28 بهمن ماه 1392، 24 اسفند ماه 1394،9 فروردین ماه 1395، 10 آبانماه 1395 و 13 آذر ماه 1395 نیز در رفت و برگشت های مختلف کانال 80 هزار واحدی را طی 4 سال گذشته تجربه کرده است.
با احتساب امروز می توان گفت شاخص کل بورس طی 7 مرحله متوالی در 4 سال اخیر در کنار کاهش نرخ تورم و نرخ سود بانکی و همچنین خبرهای پیش و پسا برجامی توانسته کانال 80 هزار واحدی را تجربه کند.
روند حرکتی شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران در طول مدت عمر دولت یازدهم نشان می‌دهد با وجود افزایش امید و انتظار معامله گران بازار سهام در سه ماهه سوم سال 1392 اما در ادامه حتی خبرهای برجامی نیز نتوانسته دوباره روزهای خوشی را برای معامله گران بورس تهران رقم بزند و تنها روند راکد و بدون تحرک را برای نماگر ویترین اقتصاد ایران برجای گذاشته است.
هم اکنون بیشترین تاثیر مثبت بر رشد شاخص کل بورس در نماد های معاملاتی شرکتهای هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس، پالایش نفت تهران،خدمات انفورماتیک و همراه اول دنبال میشود.
شاخص کل بورس چیست؟ چه تفاوتی با شاخص هم وزن دارد؟
یکی از معیارهای مهمی که از طریق تحلیل و بررسی آن می توان از جنبه های مختلفی وضعیت گذشته و اکنون بورس را ارزیابی کرد، انواع شاخص‌های بورسی است. به کمک این شاخص‌ها، حتی از طریق روش‌های نموداری (تحلیل‌های تکنیکالی) می توان روند آینده بورس را نیز پیش بینی کرد. بنابراین همانطور که شاخص کل بورس و دیگر شاخص‌های بورسی (مثل شاخص هم وزن) در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاران نقش مهمی دارد، نوسانات آن نیز می تواند برای سرمایه گذاران از اهمیت زیادی برخوردار باشد. با توجه به اهمیت شاخص بورس در این مقاله تصمیم گرفتیم به تمامی جوانب آن بپردازیم. اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری وجود دارد به نام شاخص هم وزن که میتواند بیانگر واقعیت‌های دیگری از بازار باشد. با ما همراه باشید تا به تفاوت‌های شاخص کل بورس و شاخص هم وزن پی ببرید.
تعریف شاخص
شاخص در انگلیسی Index نامیده می شود که یک معیار آماری بوده و نشان دهنده تغییرات در اقتصاد و بازار بورس است. اصطلاح شاخص در بازار سرمایه، مجموعه ای از سهام است که در آن بازار معامله می شود و بیان کننده میانگین تغییرات در قیمت این سهام است. هر شاخص، برای اندازه گیری، روش منحصر به فرد خود را دارد.
در نتیجه اگر قصد مقایسه دو شاخص مختلف را دارید، بهترین روش این است که درصد تغییرات این شاخص ها را در گذشته (نسبت به روز یا ماه قبل) به جای عدد فعلی این شاخص ها مقایسه کنید.
شاخص در بورس
از شاخص کل و یا سایر شاخص ها در بازار بورس می توان در مواردی از جمله ارزیابی عملکرد سهام و یا صندوق های سرمایه گذاری بهره برد.
به عبارت ساده‌تر می توان گفت که شاخص کل بورس، دماسنج بازار سرمایه است. بطور کلی شاخص یک عدد است که برای ارزیابی عملکرد مجموعه ای از متغیرها در یک محدوده زمانی مشخص بکار برده می شود. در بازار بورس هم به دلیل وجود نمادهای مختلف معاملاتی، از شاخص کل می توان برای سنجش تغییرات در قیمت کلیه این نمادها استفاده کرد.
در بازار بورس شاخص های دیگری هم وجود دارند که سهامداران برای تصمیم گیری سرمایه گذاری می توانند از آن ها نیز بهره مند شوند. در ادامه به این شاخص ها خواهیم پرداخت. اما بطور کلی، مهمترین شاخص در بورس، همان شاخص کل است. این شاخص، تغییرات کلی قیمت‌های تمامی نمادهای معاملاتی و میانگین افزایش و یا کاهش قیمت سهام را مشخص می کند.
مثلا زمانی که گفته می شود شاخص کل 5% رشد داشته است، به این معناست که میانگین قیمت پایانی سهام‌های بورسی (این به معنی قیمت آخرین معامله نیست) در کلیه شرکت های بورسی (با در نظر گرفتن ارزش معمالات‌شان) با 5% افزایش همراه بوده است.
اگر تفاوت قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را نمیدانید مقاله حجم مبنا را مطالعه کنید.
انواع شاخص‌های بورسی
در بورس تهران، شاخص‌های بورسی مختلفی وجود دارد که سرمایه گذاران می‌توانند با استفاده از آنها تصمیمات درستی برای معاملات خود بگیرند. این شاخص ها عبارتند از:
1- شاخص کل بورس (شاخص کل قیمت)
این شاخص که همان شاخص کل بورس نامیده می شود، به TEPIX نیز شناخته می شود. همان طور که پیش تر گفته شد، بیان کننده میانگین تغییرات قیمتی در کل بازار است. همچنین به طور میانگین افزایش و کاهش قیمت سهام را در بازار بیان می کند. البته توجه داشته باشید که این شاخص با میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران متفاوت است.
علاوه بر این، این شاخص به تعداد سهام و میزان سرمایه شرکت‌ها بستگی دارد. یعنی شرکتهای بزرگ که سهام و معاملات بیشتری دارند نسبت به شرکت های کوچک تر با میزان سرمایه و تعداد سهام کمتر، تأثیر بیشتری بر روی شاخص کل می گذارند. بنابراین به جز قیمت سهام‌های مختلف فاکتورهای دیگری در فرمول محاسبه شاخص کل وجود دارد.
2- شاخص هم‌وزن
تفاوت شاخص هم‌وزن با شاخص کل در این است که در این شاخص، کوچک و بزرگ بودن شرکت مطرح نیست. در نتیجه تاثیراتی که افزایش یا کاهش قیمت سهام این شرکت‌ها بر روی شاخص هم‌وزن می گذارند، یکسان است. در شاخص کل چنانچه بیشتر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند، کافی است چند شرکت بزرگ بازدهی مثبتی داشته باشند تا شاخص کل مثبت شود. در مقابل، شاخص هم‌وزن میزان بازدهی اکثر شرکت ها را بیان می کند و نه میزان سرمایه بیشتر. در واقع نوسانات مثبت و منفی در هر دو شرکت به یک میزان بر روی این شاخص مؤثر است.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن به زبان ساده
شاخص کل بورس در بعضی از روزها ممکن است منفی باشد اما اکثر سهم‌ها مثبت باشند! یا برعکس. دلیل این امر این است که برخی از سهم‌ها (که ارزش بازار بیشتری دارند) تاثیر بیشتری روی شاخص کل دارند و وقتی این سهم‌ها منفی باشند شاخص کل هم منفی میشود در حالی که ممکن است اکثر سهام‌ها مثبت باشند. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان بر این باورن که شاخص کل نمی‌تواند بیانگر تغییرات واقعی شاخص بازده نقدیTEDIX کلیت بازار باشد.
از سال 1393 معیاری به نام شاخص هم وزن در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار گرفت و افراد می‌توانند با استفاده از این شاخص با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و وضعیت کلی بازار تصمیم گیری کنند.
شاخص کل میان سهام‌های بزرگ و کوچک تمایز قائل میشود ولی شاخص هم وزن، وزن یکسانی برای همه شرکت‌ها در نظر میگیرد.
در واقع شاخص هم وزن امتیاز بیشتر سهم‌های شاخص ساز در محاسبات شاخص کل را از آنها میگیرد. بنابراین وقتی شاخص هم وزن منفی باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکتهای بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بیش از نصف شرکتهای بازار مثبت است.
3- شاخص بازده نقدی
این همان شاخصی است که میانگین میزان سود نقدی پرداختی از جانب شرکت ها به سهامداران را نشان می دهد. در واقع با افزایش شاخص سود نقدی، شرکت‌ها سود نقدی بیشتری را به طور میانگین در مجامع سالیانه بین سهامداران تقسیم می‌کنند.
این شاخص برای مقایسه بازدهی بورس با سایر بازارهای مالی مناسب است.
4- شاخص قیمت و بازده نقدی
در بورس تهران، شاخص بازدهی (شاخص قیمت و بازده نقدی) TEDPIX گفته می شود. رشد 1درصدی شاخص قیمت ها به معنی رشد میانگین 1درصد قیمت‌های هر برگه سهم است. شاخص قیمت‌ها برای کسانی که می‌خواهند در کوتاه مدت از خرید و فروش سهام سود بگیرند، نسبت به شاخص کل مهم‌تر است. در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی همان شاخص کل بورس تهران است که در اخبار و رسانه‌ها گفته می شود.
5- شاخص صنعت و شاخص مالی
شرکت های بورسی به طور کلی به دو دسته صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. شرکتهای تولیدی و صنعتی از جمله مخابرات، سیمان، پتروشیمی و خودروسازی در دسته ی شرکتهای صنعتی قرار می‌گیرند. همان طور که از نام آن پیداست، شاخص صنعتی بیانگر میانگین تغییرات قیمت در سهام شرکت های صنعتی است. از طرفی بانک‌ها، بیمه و شرکت های سرمایه گذاری در دسته ی شرکتهای مالی قرار دارند و شاخص مالی نیز نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت هایی است که در بخش مالی فعالیت دارند.
همچنین می توان برای هر کدام از دسته های صنعتی و مالی شاخص های جداگانه‌ای در نظر گرفت. برای مثال شاخص صنعت خودروسازی، میانگین تغییرات قیمتی در سهام شرکت های خودروسازی فعال را نشان دهد.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
6- شاخص سهام آزاد شناور
در ابتدا لازم است به تعریف خلاصه ای از سهام شناور آزاد بپردازیم. به بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان این سهام قصد عرضه و فروش این سهام را دارند که در آینده ای نزدیک این سهام قابل معامله هستند، سهام شناور آزاد گفته می شود.
دارندگان این سهام نمی‌خواهند با نگهداری این سهام به عنوان مدیریت شرکت تلقی شوند. در مقابل، سهامدارانی هستند که قصد فروش این سهام را نداشته و می خواهند در مدیریت شرکت مشارکت کنند. این سهامداران اصطلاحاً سهامداران راهبردی خوانده می شوند.
این بازار اختصاراً TEFIX شناخته می شود. برای محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، همچون شاخص کل پیش می رویم. تنها تفاوتی که در این میان وجود دارد، این است که در شاخص سهام شناور آزاد، به جای استفاده از تمامی سهام، تنها از سهام شناور آزاد شرکت ها برای محاسبه شاخص استفاده می شود.
شاخص سهام شناور آزاد در واقع میانگین سود و قیمت سهام شناور آزاد تمامی شرکت ها در بازار است. هرچه سهام آزاد شناور و میزان سرمایه شرکتی بیشتر باشد، تأثیر آن شرکت در شاخص سهام شناور آزاد نیز بیشتر خواهد بود.
7- شاخص بازار اول و بازار دوم
شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس موارد زیر دسته بندی می شوند:
- تعداد سهامداران
- وضعیت سودآوری
- میزان سرمایه
- تعداد سهام معامله شونده توسط سهامداران حقیقی
بر اساس این مؤلفه ها، چنانچه شرکتی شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و سایر شرکت ها در بازار دوم دسته بندی می شوند.
شرکت های بازار اول به دو دسته‌ی تابلو اصلی و تابلو فرعی تقسیم می شوند که برای هر یک از آن ها یک شاخص وجود دارد. این شاخص ها متوسط تغییر در قیمت سهام شرکت های حاضر در این دسته ها را نشان می دهد.
8- شاخص 30 شرکت برتر بورس
این 30 شرکت بر اساس اندازه شرکت ها و ارزش روز سهام آن ها در بازار تعیین می شوند. شاخص 30 شرکت بزرگ، میانگین تغییرات در قیمت سهام این 30 شرکت بزرگ را بیان می کند. ارزش روز سهام در بازار از فرمول زیر بدست می آید:
قیمت سهام * تعداد سهام منتشرشده شرکت = ارزش روز سهام
این 30 شرکت مجموعاً کمتر از 10% از کل شرکت های بورسی هستند که بیش از 70% از ارزش بورس تهران را در اختیار دارند. به این ترتیب، تغییراتی که در قیمت سهام آن ها ایجاد می شود می تواند تأثیر بسزایی بر شاخص کل و شاخص بورس بگذارد.
9- شاخص 50 شرکت بزرگ بورسی
در این شاخص نیز 50 شرکت بزرگ بورسی بر اساس معیارهای زیر هر 3 ماه معرفی می شوند:
- بیشترین معاملات بازار در این مدت
- قابلیت نقد شوندگی بالا
شاخص 50 شرکت بزرگ، در این مدت 3 ماهه، میانگین قیمت سهام این 50 شرکت برتر را بیان می کند. به این ترتیب میزان تغییرات در سود و قیمت آن ها مشخص می شود.
شاخص‌های بورسی را کجا میتوانیم مشاهده کنیم؟
تمامی شاخص‌های بورسی را می‌توانید از سایت مدیریت فناوری بورس یا همان TSETMC مشاهده کنید. به تصویر زیر نگاه کنید. در صفحه اصلی سایت تمامی شاخص‌های بورسی مشخص است.
نکاتی که سرمایه گذاران باید در مورد شاخص کل بورس بدانند
در این قسمت به دو نکته‌ی مهم درباره شاخص بورس اشاره خواهیم کرد که تمامی سرمایه گذاران بورس باید به آن توجه کنند.
نکته اول: شاخص کل بورس یک شاخص میانگین وزنی است
زمانی که گفته می شود شاخص کل بورس افزایش یافته است، به این معنا نیست که ارزش تمامی سهام شرکتهای بورسی افزایش یافته است. همانطور که با کاهش شاخص کل بورس، ارزش سهام تمامی شرکت ها کاهش نمی یابد. زیرا همان طور که در تعریف شاخص کل گفته شد، این شاخص میانگین بازدهی بورس را بیان می کند.
گاهی اوقات با وجود رشد چشمگیر شاخص کل بورس، قیمت برخی سهام کاهش یافته و سهامداران ضررهایی را متحمل شده اند. در مقابل، با کاهش شاخص کل بورس، تعدادی از سرمایه گذاران سعامی را در پرتفوی خود دارند که سود قابل توجهی را شامل میشود. در نتیجه سهامداران نباید تنها به اخبار کاهش یا افزایش شاخص کل و بدون بررسی سایر جوانب تصمیم به سرمایه گذاری در این بازار نمایند.
نکته دوم: رابطه بازدهی شاخص کل و سبد سهام یک سرمایه‌گذار
نکته بعدی که بایستی به آن توجه کرد، رابطه ی بین شاخص کل و پرتفوی است. همان گونه که در مقالات قبلی گفته شد، سرمایه گذاران بهتر است سبد سهام متنوعی را برای خرید سهام تشکیل دهند. هرچه سهام خریداری شده متنوع تر و به ترکیب شرکت‌ها در شاخص کل نزدیک تر باشد، بازدهی آن به میانگین بازدهی کل بورس که از طریق شاخص کل بیان می شود، نزدیک تر است.
اگر فردی بتواند ترکیب سهامی که در پرتفوی خود انتخاب می‌کند به طور کامل با ترکیب تمام سهام در بورس تطبیق دهد، بازدهی سهامدار نیز به طور کامل با نوسانات شاخص کل بورس شاخص بازده نقدیTEDIX برابر بوده و به طور مثال با رشد 20 درصدی شاخص، وی نیز تقریبا 20% سود خواهد داشت.
جمع بندی
در این مقاله به توضیح چیستی شاخص کل بورس پرداختیم و همچنین انواع شاخص‌های بورسی را بیان کردیم. به اعتقاد نگارنده‌ی این مقاله اگرچه شاخص‌هایی مثل شاخص هم وزن معیار بسیار خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار است اما به لحاظ روانی، کماکان شاخص کل بورس مهمترین شاخص بورسی است که باید به آن توجه شود.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
شاخص بورس چیست ؟
شاخص‌های بورس در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی و حتی با کمک روش‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.
بنابراین طبیعتا با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص‌های بورس، در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند، نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه خاصی نشان می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.
شاخص کل TEDPIX
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته میشود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت میشود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.
برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکتهای بورسی متناسب با وزن آنها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.
شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته میشود. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰هزار به ۱۲۰ هزار واحد برسد، نشاندهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.
به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکتهای بزرگی مانند صنایع پتروشيمی خليج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکتهای کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.
شاخص کل هم‌وزن
برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکتهای بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. به‌دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، به‌طوری‌که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت میشود.
در شاخص کل هم‌وزن شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص قیمت TEPIX
شاخص قیمت نیز یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.
شاخص قیمت هم‌وزن
در شاخص قیمت هم وزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
پیش از آنکه درباره « شاخص سهام آزاد شناور » توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد(Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق میشود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکتهای مخابرات ایران و فولاد مبارکه به شاخص بازده نقدیTEDIX ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.
با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» می‌خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکتهای موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده میشود و هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص‌ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.
سایر شاخص‌های بورس
در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکتهای تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.
دو نکته قابل‌توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایه‌گذاران باشد:
شاخص بورس اوراق بهادار تهران و آشنایی با انواع آن
شاخص بورس اصطلاحی که در بحث بازار بورس بسیار حائز اهمیت می باشد و می توان گفت حداقل هر فرد این کلمه را برای یک بار در اخبار شنیده است. در واقع بیانگر وضعیت کلی بورس در یک بازه زمانی شاخص بازده نقدیTEDIX می باشد که روند رشد یا کاهش را در بورس نمایش می دهد.
شاخص کل بورس چیست؟
در شاخص کل بورس افزایش قیمت تمامی سهام منتشرشده در بورس و تقسیم سود نقدی شرکتهای سهامی را مورد بررسی قرار می دهد و بر اساس آن بازدهی تمامی سهام و بازدهی کل بورس را محاسبه می‌کند. که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بورس گفته میشود.
شاخص کل بورس نشان دهنده روند رشد یا افت بازار سرمایه است، این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.
آشنایی با انواع شاخص بورس
شاخص سهام آزاد شناور
به تعداد سهامی که در بازار سرمایه در اختیار سهام داران حقیقی است و بطور مستمر در بازار خرید و فروش میشود سهام شناور آزاد گفته میشود.
ارزش میانگین این سهام به عنوان شاخص سهام آزاد شناور به کار گرفته میشود. به این ترتیب هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد برای سرمایه گذاران جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد.
شاخص کل هم وزن
برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکتهای بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست.
به دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است به طوری که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ شاخص کل مثبت میشود.
در شاخص کل هم وزن شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت های کوچک به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.شاخص بازده نقدیTEDIX
شاخص قیمت
شاخص قیمت نیز یکی از اصلی ترین شاخص های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود.
تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد.
در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص قیمت اهمیت دارد یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.
شاخص قیمت هم وزن
در شاخص قیمت هم وزن شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص های وزنی
معمولا در شاخص‌های وزنی حجم شرکت‌ها و سرمایه اولیه آنها و همچنین تعداد سهام شناور در تعیین شاخص بورس به کار گرفته می‌شوند. بنابراین هر چه شرکت بزرگتر و یا سرمایه بیشتری باشد دارای سهم بیشتری در تعیین شاخص بورس خواهد بود.
به این ترتیب وزن‌ها نشان دهنده سهم یا اهمیت بیشتر یک شرکت در تعیین شاخص است. در نتیجه با افزایش یا افول شاخص بازده نقدیTEDIX سهام این گونه شرکت‌ها، شاخص رشد یا نزول بیشتری را نشان خواهد داد.
شاخص کل TEPIX
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX نیز شناخته میشود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران یاد میشود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست.
این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است. به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.
برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکتهای بورسی متناسب با وزن آنها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید. در این صورت، تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند را محاسبه می‌کند.
نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰ هزار به ۱۲۰ هزار واحد برسد، نشاندهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰ درصد بوده است.
در این شرایط، چنانچه شما سبدی از سهام تمام شرکتهای بورسی متناسب با وزن آنها در شاخص کل بورس داشته باشید، ۵۰ درصد بازدهی کسب کرده‌اید. این موضوع به هیچ وجه بدین معنانیست که همه سرمایه گذاران ۵۰ درصد سود کرده‌اند.
طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت. به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکتهای بزرگی مانند صنایع پتروشیمی خلیج فارس یا فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکتهای کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.
شاخص بورس اوراق بهادار تهران
در بورس اوراق بهادار تهران که با نماد (TSE (Tehran Stock Exchange شناخته میشود. شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی بازار مالی به کار گرفته می‌شوند. برای مثال شاخص کل، شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال وجود دارند.
هدف از تولید و محاسبه این شاخص‌ها نمایش بازدهی بازار سرمایه است. هر یک از این شاخص‌ها به نوعی قسمتی از فعالیت بازار را مشخص کرده و کارایی آن را نشان می‌دهد.
تفاوت شاخص قیمت و شاخص کل
شاخص قیمت یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد.
در صورتی که در شاخص کل، علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص در نظر گرفته میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد سرمایه آن بیشتر باشد تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.
توجه به همه این شاخص‌ها میتواند برآیندی از فعالیت بازار سرمایه و کارکرد آن باشد.
معنی شاخص چیست؟
استعاره‌ای برای درک بهتر شاخص
حوزه‌های مدیریت، اقتصاد و سرمایه گذاری، از جمله زمینه‌هایی هستند که به شدت بر شاخص‌ها اتکا دارند: از شاخص بورس تا شاخص رشد اقتصادی و از شاخص فروش تا شاخص خستگی و انگیزه کارکنان
همه ما در طول روز با انواع شاخص‌ها مواجه می‌شویم و حتی خودمان هم به شکل‌های مختلف، شاخص‌های متنوعی را تعریف میکنیم و مورد استفاده قرار می‌دهیم. اما با وجود استفاده‌ی دائمی از شاخص‌ها، شاید کمتر فرصت پیدا کنیم تا درباره شاخص و مفهوم آن و شیوه‌ی درست استفاده از شاخص فکر کنیم.
با ذکر یک مثال برا درک هر چه بهتر شاخص همراه ما باشید:
داشبورد خودرو: یک استعاره برای درک بهتر مفهوم شاخص‌ها
شاید یک استعاره خوب برای درک بهتر شاخص‌ها و کاربرد آنها، استفاده از داشبورد خودرو باشد.
قطعاً پارامتر‌های زیادی در یک خودرو وجود دارد و قابل سنجش است: از باز و بسته بودن درها و ارتفاع تا سرعت حرکت و دور موتور و فشار روغن و دمای آب و صدها پارامتر دیگر. اما تعدادی از آنها برای نمایش در داشبورد خودرو انتخاب می‌شوند.
استعاره داشبورد مدیریتی برای شاخص
در دنیای مدیریت و اقتصاد و سرمایه گذاری هم می‌توان از استعاره‌ی داشبورد استفاده کرد.
مدیر یک شرکت، مسئول یک دولت، وزیر یک وزارتخانه، پدر یک خانواده و حتی فردی که به توسعه توانمندی‌های فردی خود فکر می‌کند، همگی با حجم گسترده‌‌ای از اتفاقات و رویدادها و روندها احاطه شده‌اند. برای اینکه بتوانیم درک بهتری از محیط خود داشته باشیم، بهتر است آن را در قالب یک خودرو تصور کنیم. همه اتفاق‌های اطراف را نمی‌توان همزمان مورد توجه قرار داد.
بخشی از رویدادها اصلاً بهتر است در داخل یک فضای بسته (مثل اتاق موتور خودرو) اتفاق بیفتد و تا وقتی نشانه‌ای از شاخص بازده نقدیTEDIX مشکل بروز نکرده به سراغشان نرویم.
شاید همین که پس از هر چند هزار کیلومتر نگاهی به داخل موتور بزنیم کافی باشد و لازم نباشد در حالت عادی به شکلی وسواس گونه، هر روز و هر لحظه، متوقف شویم و داخل اتاق موتور را نگاه کنیم. قطعا حالا می‌توانید به درک بهتر مفهوم شاخص در اقتصاد کلان، درک مکانیزم‌های کنترل مدیریت در داخل سازمان، درک بهتر مفهوم شاخص‌ها در بورس و فارکس و هر فضای مشابه دیگر برسید.
سوالات متداول
اگر عللی که موجب رشد بورس در بهار و تابستان شد را دوباره بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که رشد بورس در یک سال گذشته به برنامه بانک مرکزی در مورد رشد پایه پولی و نیز منفی شدن نرخ بهره واقعی برمی‌گردد.
این نکته را در نظر داشته باشید که اصلاح قیمت ها نیاز بازار سهام است و قرار نیست همواره شاهد افزایش قیمت سهام در بورس باشیم. به باور آنان اگر اصلاح قیمت ها آغاز نمی شد پیشروی بازار به سمت حبابی شدن قطعی بود. برخی تحلیلگران، ثبات نداشتن در تصمیم گیری های دولتمردان را موجب آشفتگی این روزهای بورس می دانند و ادامه این وضعیت را زنگ خطری جدی برای بازار به حساب می آورند.
واقعی بودن رشد بازار سرمایه از جمله مسایلی است که این روزها مورد بحث بسیاری از فعالان بازار قرار گرفته و در خصوص احتمال وجود حباب در شاخص بورس و قیمت سهام شرکتهای حاضر در بازار نظرات ضد و نقیضی مطرح شده است.
این موضوع ترس را در بسیاری از سهامداران ایجاد کرده که با ترکیدن حباب شاخص بورس و افت یکباره شاخص بورس سرمایه‌های در اختیار خود را که با امید وجود روزهای سبز وارد این بازار کرده بودند از دست بدهند.
دیدگاه شما