عامل نوسان بورس چیست؟
یک کارشناس اقتصادی عواملی چون قیمتگذاری دستوری، کاهش قیمت جهانی کامودیتیها و کمبود ابزارهای نوین مالی در بازار سرمایه را از دلایل نوسانات این روزهای بازار سهام عنوان کرد.
بهنام بهزادفر؛ کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با خبرنگار ایبِنا اظهار کرد: در ماههایی که نرخ تورم بالایی را شاهد هستیم و بازارهای موازی با رشد قیمتهای بالایی مواجهاند، بازار سرمایه متاسفانه نتوانست رشد خاصی داشته باشد و بعضا حتی با زیان همراه بود.
وی ادامه داد: شاخص کل بورس هنوز هم با سقف تاریخی خود حدود ۳۵ درصد فاصله دارد، این در حالی است که اکثر بازارها در محدوده سقف تاریخی خود قرار دارند یا از آن ها عبور کردند.
بهزادفر یکی از دلایل نوسانات بازار سرمایه را قیمت گذاری دستوری دولتی دانست سقف کوتاه نوسان در بورس و گفت: برخی از صنایع مانند صنعت لاستیک و پلاستیک و خودرو با این تصمیمات به زیان رسیدند. به عبارت دیگر با وجود اینکه در همه صنایع رونق در فروش حاکم است اما با نرخگذاری دستوری برخی از صنایع با زیان همراه شدهاند و از آنجایی که این اقدام ممکن است به همه شرکتها تسری یابد و در نتیجه بازار، از برخی صنایعی که مشخصا سودآوری خوبی دارند نیز استقبال نمیکند. نتیجه این ترس در تابلوهای مختلف بورس و فرابورس مشخص است.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: یکی دیگر از دلایل نوسان بازار، افت قیمتهای جهانی سقف کوتاه نوسان در بورس است که با رشد ارزش دلار و شاخص دلار همراه بوده است. این موضوع نیز به دلیل رشد در نرخهای بهره آمریکا رخ داده است که طبیعتا نزدیک به ۷۰ درصد بورس کشور کامودیتی محور است و این ریزش اخیر بر نرخ های فروش تاثیر منفی دارد.
به گفته وی، دلیل مهم دیگر افت بازار سرمایه را می توان به نبود ابزار دو طرفه در بازار سرمایه و فرسایشی شدن معاملات نسبت داد، به هر حال ممکن است تحلیلگری به این جمع بندی برسد که سهم خاصی ۱۵ درصد زیر قیمت ارزنده است، اینکه سهام به این قیمت برسد با شرایط فعلی چندین روز طول می کشد و روند فرسایشی بازار نیز دومینو وار سهام را به قیمت های پایین تری می رساند.
بهزادفر تصریح کرد: وجود ابزارهای نوین سقف کوتاه نوسان در بورس مالی و مشتقاتی نظیر معاملات آپشن و آتی سهام و شاخص به صورت فراگیر می توانست بخش زیادی از فرسایش بازار را حل کند.
این کارشناس بازار سرمایه درباره افزایش نرخهای بهره بین بانکی نیز گفت: این عامل گرچه بر ریزش بازار موثر است اما وزن زیادی ندارد و به نظر می رسد عوامل دیگری که به آن اشاره کردم، تاثیر بیشتری بر نوسانات بازار بورس دارند. نکته مهمی که در این خصوص می توان عنوان کرد، همگرایی بین بازارهای پول و سرمایه در شرایط فعلی است.
وی افزود: بخش عمده ای از بدنه بانک مرکزی اکنون سبقه بازاری دارد و نظرات اهالی بازار سرمایه را شنواست. گرچه ممکن است در کوتاه مدت اقداماتی متناقضی صورت پذیرد اما از آنجایی که دیالوگ مشترک و سازندهایی بین این دو بازار در جریان است این اقدامات در نهایت به سمت همگرایی سوق پیدا میکند.
خبر مهم رییس سازمان بورس برای سهامداران/ منتظر تغییر در دامنه نوسان باشید
قرن نو نوشت: رییس کل بورس اوراق بهادار معتقد است مشکل ایجاد شده در بازار سرمایه امکان برطرف شدن در کوتاه مدت را ندارد .
مجید عشقی در پاسخ به این سئوال که مهمترین دلیلی که سبب شد مشکل بورس به رغم تلاشهای صورت گرفته در سال جاری برطرف نشود، چه بود؟ گفت: به هر حال بازار با مشکل اعتماد روبرو شد. مشکل اعتمادی که در بازار سرمایه به وجود آمد و منجر به بروز نوسان جدی در بازار شد، چیزی نیست که به سرعت قابل رفع باشد .
وی افزود: در حقیقت اوایل پذیرش مسئولی در سازمان بورس اوراق بهادار نیز به این نکته اشاره کردم که امکان حل یک باره مشکل بورس فراهم نیست و شاید دو الی سه سال طول بکشد تا بورس به وضعیت عادی و نرمال بازگردد .
وی در تحلیل شرایط کنونی تاکید کرد: با تلاش های صورت گرفته، فضای متعادلی در بازار ایجاد شده که قابل قبول است و نظارتهای سنگینی که صورت می گیرد نیز به مرور زمان تاثیر خود را بر بازار به جا خواهد گذاشت .
او در جواب این پرسش که مهمترین برنامههایی که در این راستا در دستور کار دارید، چیست؟ گفت: تثبیت سودآوری شرکتها یکی از مهمترین برنامههایی است که در دستور کار است و اتفاقا در این بخش اتفاقات خوبی را شاهد هستیم و شرکت ها سودآوری خوبی را دارند .
عشقی در پاسخ به این پرسش که تصمیمگیری برای برداشته شدن دامنه نوسان به چه نتیجهای منجر شد، نیز گفت: اوایل امسال دامنه نوسان برداشته میشود و این اقدام بی تردید تاثیری بسیار مثبت بر بورس باقی خواهد گذاشت.
در سال گذشته مجید عشقی اندکی پس از آنکه سکاندار هدایت سازمان بورس و اوراق بهادار شد، اعلام کرد که باید موضوع باز کردن دامنه نوسان در دستور کار قرار گیرد. اما این موضوع باید به شکل تدریجی و در یک زمانبندی خاص انجام شود که قطعا در برنامههای ما جا دارد.
وی پس از آن اعلام کرد که اگر شرایط محیا باشد، روشهای مختلفی برای باز کردن دامنه نوسان وجود دارد. از جمله آن میتوان به باز کردن دامنه نوسان برای سهام شرکتهایی اشاره کرد که تعادل و بازارگردان دارند.
عشقی بر این باور است که دامنه نوسان همان قیمتگذاری دستوری است. دامنه نوسان نمی گذارد بازار در مسیر عرضه و تقاضا و بدون دخالتهای دستوری مسیر و راه خود را پیدا کند. در این راستا، اوایل بهمن ماه بود که اعلام کرد طی یک یا دوماه آتی شاهد تغییرات اساسی در حوزه دامنه نوسان باشیم.
وی حالا در گفتگو با قرن نو زمان تغییر یا حذف دامنه نوسان را اوایل امسال اعلام کرده است . اتفاقی که میتواند مناسبات در بورس اوراق بهادار را دستخوش تغییر کند.
بازار پایه فرابورس مشمول تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام نیست
یک مقام مسئول گفت:طرح پیشنهادی به هیات مدیره سازمان بورس برای تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام مشمول نمادهای بازار پایه نمی شود.
به گزارش ایلنا، مدیر نظارت بر بورسها در سازمان بورس با اشاره به آخرین جزئیات تغییر دامنه نوسان قیمت سهام گفت: مطابق با پیشنهادی که برای تغییر دامنه نوسان قیمت سهام به هیأت مدیره سازمان بورس پیشنهاد شد، به صورت متقارن تا سقف ۱۰ درصد به دامنه نوسان قیمت سهام افزوده شود بطوری که در پایان هر فصل به صورت تعدیل یک درصدی این تغییر مشاهده شود.
مهدی پارچینی با بیان اینکه تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام پس از تصویب در هیأت مدیره سازمان بورس قابل اجرا خواهد بود، افزود: امکان اعمال تغییر در این طرح پیشنهادی در جلسه هیأت مدیره سازمان بورس وجود دارد و بطوری که ممکن است مثلاً دامنه نوسان تا سقف هفت یا هشت درصد نیز تغییر کند.
به گفته وی، مطابق با طرح پیشنهادی برای تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام تمام بازارها در بورس و فرابورس به استثنای بازار پایه و تمامی تابلوهای آن، مشمول این تغییرات خواهند شد.
مفهوم حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال
مفاهیم حمایت و مقاومت بدون شک دو مورد از مهمترین ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند. این عبارات توسط معامله گران برای اشاره به سطوح قیمت در نمودارها استفاده می شود که تمایل دارند به عنوان موانع عمل کنند و مانع از ادامه ی حرکت قیمت یک دارایی در جهت خاصی شوند. در ابتدا، توضیح و ایده پشت شناسایی این سطوح آسان به نظر می رسد، اما همانطور که متوجه خواهید شد، حمایت و مقاومت می تواند به اشکال مختلف باشد و تسلط بر این مفهوم دشوارتر از آنچه در سقف کوتاه نوسان در بورس ابتدا به نظر می رسد، می باشد.
تعریف حمایت و مقاومت
حمایت سطح قیمتی است که در آن می توان انتظار داشت یک روند نزولی به دلیل تمرکز تقاضا یا علاقه خرید متوقف شود. با کاهش قیمت دارایی ها یا اوراق بهادار، تقاضا برای آنها افزایش می یابد و در نتیجه خطوط حمایت تشکیل می شود. در همین حال، مناطق مقاومتی به دلیل شناسایی سودها زمانی به وجود می آیند که قیمت ها افزایش یافته است.
هنگامی که یک منطقه حمایت یا مقاومت شناسایی شد، آن سطوح قیمت می توانند به عنوان نقاط ورود یا خروج بالقوه عمل کنند، زیرا وقتی قیمت به نقطه حمایت یا مقاومت می رسد، یکی از این دو کار را انجام می دهد:
- بازگشت قیمت از سطح حمایت یا مقاومت
- شکسته شدن حمایت و مقاومت تا زمان رسیدن به حمایت و مقاومت بعدی
هنگامی که قیمت به سطوح حمایت و مقاومت می رسد، انجام معامله می تواند با ریسک بسیار کمی همراه باشد. چرا که اگر معامله گر در جهت اشتباه وارد معامله شده باشد، سریع متوجه شده و معامله ی خود را می بندد اما اگر در جهت درست وارد معامله شده باشد، حرکت پیش روی قیمت می تواند قابل توجه باشد.
سطوح حمایت ومقاومت افقی
آسانترین حمایت ها یا مقاومت ها، به صورت خطوط افقی می باشند. به عنوان مثال در شکل زیر توجه کنید که قیمت چندین بار در عبور از منطقه ی 39 دلار ناتوان بوده است. در این حالت، معامله گران سطح قیمت نزدیک به 39 دلار را سطح مقاومت می نامند. همانطور که از نمودار زیر می بینید، سطوح مقاومت به عنوان یک سقف در نظر گرفته می شوند، زیرا این سطوح قیمتی مناطقی را نشان می دهند که یک رالی صعودی در آنها به اتمام رسیده است.
سطوح حمایت در روی دیگر سکه قرار دارند. حمایت به قیمت هایی در نمودار اشاره دارد که از ریزش بیشتر قیمت دارایی جلوگیری می کند. همانطور که از نمودار زیر می بینید، توانایی شناسایی سطح حمایت نیز می تواند با فرصت خرید همزمان باشد، زیرا به طور کلی این منطقه ای است که فعالان بازار شروع به بالا بردن قیمت ها می کنند.
خطوط روند
مثالهای بالا نشان میدهند که یک سطح ثابت از افزایش یا کاهش بیشتر قیمت دارایی جلوگیری میکند. این موانع ثابت یکی از محبوبترین شکلهای حمایت و مقاومت است، اما قیمت داراییهای مالی به طور کلی روند صعودی یا نزولی دارد، بنابراین دیدن این موانع قیمتی در طول زمان غیرعادی نیست. به همین دلیل است که مفاهیم روند و خطوط روند هنگام یادگیری حمایت و مقاومت مهم هستند.
زمانی که بازار روند صعودی را طی می کند، با کند شدن روند قیمت و شروع به حرکت مجدد به سمت خط روند، سطوح مقاومت شکل می گیرد. این در نتیجه شناسایی سود یا عدم سقف کوتاه نوسان در بورس سقف کوتاه نوسان در بورس اطمینان کوتاه مدت از ادامه ی روند توسط معامله گران اتفاق می افتد. پرایس اکشن حاصله یک افت جزئی در قیمت سهام را شکل می دهد که منجر به شکلگیری یک سقف کوتاه مدت می شود.
هنگامی که قیمت سهام به سمت حمایت خط روند کاهش می یابد، بسیاری از معامله گران توجه زیادی به قیمت اوراق بهادار خواهند داشت زیرا از نظر تاریخی، این منطقه ای بوده است که از کاهش قابل ملاحظه قیمت دارایی جلوگیری کرده است. برای مثال، همانطور که در نمودار زیر می بینید، یک خط روند می تواند برای چندین سال از قیمت یک دارایی حمایت کند.
از سوی دیگر، زمانی که روند بازار به سمت نزول می رود، معامله گران به دنبال مجموعه ای از قله های نزولی هستند و سعی می کنند این قله ها را با یک خط روند به یکدیگر متصل کنند. هنگامی که قیمت به خط روند نزدیک می شود، بیشتر معامله گران مراقب فشار فروش دارایی هستند و ممکن است وارد یک موقعیت فروش شوند زیرا این منطقه ای است که در گذشته قیمت را به سمت پایین سوق داده است.
حمایت و مقاومت یک سطح مشخص، چه با یک خط روند یا از طریق هر روش دیگری کشف شود، هر چقدر که قیمت از نظر تاریخی قادر به شکست آن نباشد، قویتر تلقی میشود. بسیاری از معاملهگران تکنیکال از سطوح حمایت و مقاومت شناساییشده خود برای انتخاب نقاط ورود/خروج استراتژیک استفاده میکنند، زیرا این مناطق اغلب قیمتهایی را نشان میدهند که بیشترین تأثیر را در جهت یک دارایی دارند. اکثر معامله گران در این سطوح به ارزش ذاتی دارایی اطمینان دارند، بنابراین حجم معاملات معمولا در این نقاط بیش از حد معمول افزایش می یابد و ادامه ی حرکت قیمت در جهت قبلی را دشوارتر می کند.
اعداد رند
یکی دیگر از ویژگی های مشترک سطوح حمایت و مقاومت این است که قیمت دارایی ممکن است برای حرکت فراتر از یک عدد رند، مانند 50 یا 100 دلار، با مشکل مواجه شود. اکثر معاملهگران بیتجربه تمایل به خرید یا فروش داراییها را زمانی دارند که قیمت آن در یک عدد رند باشد. بیشتر قیمتهای هدف یا حد ضررهای تعیینشده توسط سرمایهگذاران خرد یا بانکهای سرمایهگذاری بزرگ به جای قیمتهایی مانند 50.06 دلار، در سطوح قیمتی رند قرار میگیرند. از آنجایی که بسیاری از سفارشها در یک سطح قرار میگیرند، این اعداد به عنوان موانع قیمتی قوی عمل میکنند. اگر همه مشتریان یک بانک سرمایه گذاری سفارشات فروش را با هدف پیشنهادی مثلاً 55 دلار انجام دهند، جذب این فروش ها به حجم بسیار زیاد خرید نیاز دارد و بنابراین، سطحی از مقاومت ایجاد می شود.
میانگین های متحرک
اکثر معاملهگران تکنیکال از اندیکاتورهای تکنیکال مختلف، مانند میانگینهای متحرک، برای کمک به پیشبینی حرکت آینده استفاده میکنند، اما این معاملهگران هرگز توانایی این ابزارها برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت را درک نمیکنند. همانطور که از نمودار زیر می بینید، میانگین متحرک یک خط دائما در حال تغییر است که داده های قیمت در گذشته را در نظر می گیرد و در عین حال به معامله گر اجازه می دهد حمایت و مقاومت را شناسایی کند. توجه داشته باشید که چگونه قیمت دارایی در میانگین متحرک، زمانی که روند صعودی است، حمایت می شود و چگونه در هنگام روند نزولی این خط به عنوان مقاومت عمل می کند.
معاملهگران میتوانند از میانگینهای متحرک به روشهای مختلفی استفاده کنند، مانند پیشبینی حرکت صعودی زمانی که قیمت از یک میانگین متحرک کلیدی عبور میکند، یا برای خروج از معاملات زمانی که قیمت به زیر میانگین متحرک میرسد. بیشتر معاملهگران دورههای زمانی مختلفی را در میانگینهای متحرک خود آزمایش میکنند تا بتوانند بهترین دوره ی زمانی را برای سهام مورد نظرشان پیدا کنند. به عنوان مثال در یک سهم ممکن است میانگین متحرک 50 روزه به عنوان یک سطح کلیدی حمایت و مقاومت عمل کند و در سهم دیگری میانگین متحرک 70 روزه.
سنجیدن اهمیت مناطق حمایتی و مقاومتی
همانطور که گفته شد، مناطق حمایتی و مقاومتی می توانند با نام سقف یا کف نیز شناخته شوند. قیمت یک دارایی را میتوان مانند یک توپ پلاستیکی در نظر گرفت که در یک اتاق پرش می کند و با برخورد به سقف (مقاومت) به پایین برمی گردد و بعد از برخورد به کف (حمایت) دوباره به سمت بالا می رود.
حال تصور کنید که این توپ پلاستیکی در اواسط پرواز به توپ بولینگ تبدیل شود. این نیروی اضافی، اگر در راه بالا اعمال شود، توپ را از سطح مقاومت عبور می دهد. همینطور در راه پایین، توپ می تواند کف را بشکند. در هر صورت، نیروی اضافی یا اشتیاق گاوها یا خرس ها برای شکستن حمایت یا مقاومت مورد نیاز است. هنگامی که یک سطح مقاومت شکسته می شود، آن سطح در آینده به عنوان یک حمایت برای قیمت سهم در نظر گرفته می شود. برعکس این موضوع برای سطوح حمایتی نیز برقرار می باشد.
نمودارهای قیمت به معامله گران و سرمایه گذاران این امکان را می دهد که به صورت بصری مناطق حمایت سقف کوتاه نوسان در بورس و مقاومت را شناسایی کنند و همچنین سرنخ هایی در مورد اهمیت این سطوح قیمتی ارائه می دهند. به طور دقیق تر، آنها به این موارد نگاه می کنند:
تعداد تماس ها
هر چه سقف کوتاه نوسان در بورس قیمت یک ناحیه حمایت یا مقاومت را بیشتر تست کند و یا به عبارت دیگر، یک سطح با تعداد دفعات بالا به عنوان یک سطح حمایت و مقاومت عمل کند، آن سطح از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. زمانی که قیمت ها از سطح حمایت یا مقاومت برمیگردند، خریداران و فروشندگان بیشتری متوجه این سطوح می شوند و تصمیمات معاملاتی را بر اساس این سقف کوتاه نوسان در بورس سطوح قرار می دهند.
قدرت حرکت
هنگامی که یک سطح به عنوان حمایت یا مقاومت عمل می کند، هر چه قدرت حرکت قبل از آن بیشتر باشد، این سطح اهمیت بیشتری دارد. به عنوان مثال یک مقاومت که جلوی صعود تند و پر شتاب یک سهم را می گیرد، نسبت به مقاومتی که از صعود بیشتر قیمت در یک حرکت آهسته و بی رمق جلوگیری کرده سقف کوتاه نوسان در بورس است، اهمیت بیشتری دارد.
حجم
هر چه خرید و فروش بیشتر در یک سطح قیمتی خاص رخ داده باشد، سطح حمایت یا مقاومت قوی تر خواهد بود. این به آن دلیل است که معاملهگران و سرمایهگذاران این سطوح قیمت را به خاطر میآورند و تمایل دارند دوباره از آنها استفاده کنند. بنابراین یکی دیگر از فاکتورها هنگام مقایسه ی دو سطح مهم، حجم معاملات در آن سطوح می باشد.
زمان
اگر سطوح به طور منظم در مدت زمان طولانی آزمایش شده باشند، مناطق حمایت و مقاومت مهم تر می شوند.
جمع بندی
سطوح حمایت و مقاومت یکی از مفاهیم کلیدی سقف کوتاه نوسان در بورس مورد استفاده تحلیلگران تکنیکال است و اساس طیف گسترده ای از ابزارهای تحلیل تکنیکال را تشکیل می دهد. مبانی حمایت و مقاومت شامل یک سطح حمایتی است که میتوان آن را کف قیمتی و یک سطح مقاومتی که میتوان آنرا به عنوان سقف در نظر گرفت. قیمتها کاهش (افزایش) مییابند و سطوح حمایت (مقاومت) را آزمایش میکنند، که یا این سطوح حفظ شده و قیمت بالا (پایین) میرود، و یا سطح حمایت (مقاومت) شکسته میشود و قیمت به حرکت خود ادامه داده و احتمالاً تا سطح حمایت (مقاومت) بعدی پایینتر (بالاتر) میرود.
دامنه نوسان بورس چه زمانی اصلاح می شود؟
پیش از این نیز، عشقی اعلام کرده بود که اصلاح دامنه ابتدا از شرکتهای بزرگ آغاز میشود و برنامه این است که از یک تاریخ به بعد، اصلاح به صورت تدریجی و با یک درصد آغاز شود. این روند در مقاطع سه ماهه و با توجه به بازخورد بازار، بازبینی خواهد شد.
دامنه نوسان بورس چه زمانی اصلاح می شود؟
پس از آن و در تاریخ ۱۴ فروردین ماه، محسن خدابخش، نایب رئیس هیات مدیره سازمان بورس، از تغییر دامنه نوسان تا سقف ۱۰درصد خبر داد و تصریح کرد: بر اساس برنامهریزیهای انجام شده، قرار است دامنه نوسان در سال ۱۴۰۱ به صورت فصلی و به صورت یک درصدی اضافه شود.
به گفته پارچینی، مدیر نظارت بر بورسها سازمان بورس و اوراق بهادار نیز، برنامهای که برای تغییر دامنه نوسان بررسی و به هیات مدیره سازمان بورس پیشنهاد شد، این بود تا در هر فصل یک درصد و به صورت متقارن به دامنه نوسان اضافه شود که این تغییر تا سقف ۱۰درصد ادامه خواهد داشت.
بر اساس پیشنهاد ارائهشده، سهام حاضر در بازار پایه از این تغییر مستثنی هستند، اما بازارهای اصلی بورس تهران و نیز فرابورس نیز تابع این تغییر خواهند شد.
یکی از اصلیترین و مهمترین موضوعاتی که طی دو سال گذشته با انتقادات زیادی مواجه شده است، دامنه نوسان و موضوعات مرتبط با آن است.
در یک سال گذشته نیز، وعدههای بسیاری از سوی سیاستگذاران و مسئولان سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر حذف محدودیتهای معاملاتی داده شده، اما تاکنون عملی نشده است و بازار سرمایه همچنان با این محدودیتها، دست و پنجه نرم میکند.
رد پای دامنه نوسان در فرسایشی کردن افت بازار
در واقع اعمال دامنه نوسان طی سالهای اخیر نه تنها از نوسانات شدید بازار سهام و هیجانات کاذب جلوگیری نکرده است، بلکه آنها را تشدید کرده و رد پای دامنه نوسان در فرسایشی کردن افت بازار نیز مشهود است.
لازم به ذکر است که دامنه نوسان در بورس تهران، از سال ۱۳۸۰ از بازه یک درصد تا پنج درصد (به صورت متقارن) فراتر نرفته است. هرچند در بازه ۲۵ بهمن سال ۱۳۹۹ تا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰، دامنه نوسان توسط شورای عالی بورس و با هدف ایجاد تعادل در بازار، به منفی دو تا مثبت ۶درصد تغییر کرد.
اما این اقدام نیز با شکست مواجه شد و پس از این تاریخ، به روال سابق خود یعنی دامنه نوسان متقارن پنج درصدی بازگشت.
دیدگاه شما