ارتباط بورس با تورم
بورس را بازار سرمایه می نامند چون سرمایه افراد در آنجا حضور دارد و از طریق آن برخی سهام رشد کرده و برخی سهام هم پایین می آیند. این بازار در واقع جایی است که پول مردم را به سمت خود جذب می کند و شما با خرید سهم و بالا رفتن قیمت آن سود خواهید کرد. خیلی سوالشان این است که آیا بورس به دلیل جذب بالای نقدینگی باعث تورم می شود یا خیر. اگر چند دقیقه وقت بگذارید و با دقت این مقاله را بخوانید متوجه خواهید شد که رابطه بورس و تورم چگونه است و جواب سوال خود را خواهید گرفت.
تورم چیست؟
قبل از آن که به موضوع تورم در بورس بپردازیم اجازه دهید تا مقداری درباره تورم حرف بزنیم. تورم به معنای باد کردن یا ورم کردن است و این اصطلاح زمانی استفاده می شود که قیمت ها افزایش پیدا کنند.
در تجارت دو عامل بسیار مهم وجود دارد که تعیین کننده قیمت یک کالا و محصول می باشد: عرضه و تقاضا. زمانی که تقاضا برای یک کالایی کم باشد و عرضه آن هم زیاد باشد از قیمت آن کاسته خواهد شد و زمانی که تقاضا برای کالایی زیادتر ار عرضه آن باشد قیمت آن افزایش می یابد و در اینجاست که تورم پدید می آید(در واقع قیمت ورم می کند).
برای تورم می توان مثال هایی زیادی بیان کرد که خیلی از شما هر روزه با آن مواجه هستید. بالا رفتن قیمت مرغ یا گوجه و تخم مرغ از مثال هایی است که ما در چند مدت اخیر به خوبی شاهد آن بوده ایم.
عوامل تورم در کشور
عوامل گوناگونی باعث تورم در اقتصاد هستند که ما در زیر آنها را به طور مختصر بیان می کنیم:
1.کاهش تولید:
یکی از دلایل واضح تورم و افزایش قیمت ها بر اساس قانون عرضه و تقاضا، کاهش تولید است. فرض کنید که بر اثر دلایلی دولت نتواند گوشت کافی به بازار تزریق کند. در این صورت بسیار روشن است که قیمت آن بالا می رود چون میزان عرضه فعلی جوابگوی تقاضای بازار نیست.
2.بالا رفتن قیمت ارز:
خیلی ارتباط بورس با تورم از کالاهای اساسی در کشور از طریق صادرات تامین می شوند و بنابراین وقتی قیمت ارز بالا برود قیمت کالاهای وارداتی نیز افزایش می یابد و این بسیار واضح است.
3.افزایش نقدینگی:
یکی دیگر از دلایل تورم و افزایش قیمت ، بالا رفتن نقدینگی است. منظور از نقدینگی همان پولی است که در دست مردم است. زمانی که پول بیشتری در دست مردم باشد آنها هم پول بیشتری برای خرج کردن و خرید دارند و بنابراین حاضرند کالاها را با قیمت بالاتری بخرند.
برای مثال فرض کنید 10 نفر وجود دارند که هر کدام 5 میلیون تومان پول دارند. مجموع نقدینگی این 10 نفر 50 میلیون تومان است. حالا اگر 1 کولر وجود داشته باشد که قیمت میانگین آن 2 میلیون باشد نهایت قیمتی که یکی از آنها حاضر است برای خرید آن بدهد چقدر است؟ آنها حاضرند نهایتا 1 میلیون تومان هم بیشتر بدهند و در نهایت کولر را خریداری کنند.
حالا اگر هر کدام از این ها نفری 10 میلیون تومان پول در اختیار داشته باشند به نظر شما حاضرند برای همین کولر تا چه مقدار پول بیشتر خرج کنند؟ مسلما آنها راحت تر پول بیشتری خواهند داد چون توانایی اش را دارند. همان کولر 2 میلیونی حالا با نقدینگی 100 میلیونی تا 6 میلیون تومان هم خریده می شود و این دقیقا همان چیزی است که در کشور ما در این چند سال اتفاق افتاده است. چاپ پول بدون پشتوانه و چندین برابر شدن نقدینگی باعث شده است تا قیمت کالاها هم چندین برابر گران تر شود و ارزش پول پایین بیاید.
بورس و تورم
حالا که با تورم و دلایل آن آشنا شدید بیایید بررسی کنیم که آیا بورس باعث تورم می شود یا خیر؟
بورسبا نقدینگی در ارتباط است و در واقع این پولهای مردم است که بازار بورس را می چرخاند. ما به خوبی می دانیم که پول و نقدینگی زیاد به هر بازاری که برود باعث گرانی در آنجا می شود. برای مثال اگر نقدینگی وارد بازار ارز شود باعث گرانی ارز می شود و اگر وارد بازار مسکن شود باعث گرانی مسکن خواهد شد.
حالا اما با هجوم نقدینگی به بازار بورس چه اتفاقی می افتد؟ با این هجوم سهام گران تر خواهند شد که متعلق به شرکت های بورسی هستند. گران تر شدن سهام باعث تورم نمی شود چون سهام نقشی در سبد خانوار خانواده ندارد. در واقع بورس تاثیر مستقیمی روی شاخص تورم ندارد چون به طور مستقیم با کالاهای اقتصادی مهم در ارتباط نیست.
از آن سو وقتی سرمایه و پول مردم به سمت بورس کشانده شود باعث می شود تا از حجم پول سرازیر شده به سمت بازارهای دیگر کم شود و التهاب آنها را کمتر کند.
کاری که بورس می کند در واقع این است که سرمایه مردم را جذب می کند و آن را در چرخه ای قرار می دهد تا شرکت ها و موسسات بتوانند از آن برای تامین اهداف مالی خود استفاده کنند. بورس مانع از این می شود که پول افراد به سمت بازارهای موازی چون طلا و ارز و مسکن برود و این خود نکته مثبتی است. بورس بازاری است که سرمایه مردم را در خدمت می گیرد تا از آن برای رونق شرکت ها استفاده کند و بتواند آنها را رشد دهد.
نتیجه گیری
بورس و تورم با هم ارتباط مستقیمی دارند. هر چقدر که تورم بیشتر باشد رشد بازار بورس هم بیشتر است چون تورم باعث بالا رفتن قیمت سهام می شود.
از آن سو در جواب این سوال که آیا بورس باعث افزایش تورم می شود باید گفت که خیر(اگر هم ارتباط بورس با تورم ارتباط بورس با تورم اثری داشته باشید غیر مستقیم و کم است). تورم در کشور دلایل خودش را دارد و بورس از دلایل آن نیست. دلیل اصلی تورم در کشور، چاپ پول بدون پشتوانه و افزایش نقدینگی کشور است که باعث افزایش قیمت کالاها می شود.
اگر بورس به درستی کار خودش یعنی رونق تجارت و صنعت کشور را انجام دهد، بورس نه تنها باعث افزایش تورم نمی شود که باعث بالا رفتن بازدهی کشور و گردش پول در بخش صنعت و در نتیجه افزایش تولید می شود که خود در کاهش تورم تاثیرگذار است.
از سویی دیگر وقتی پول نقد مردم وارد بورس شود، دیگر پول کمتری وارد بازارهای ارز و طلا می شود و باعث کاهش التهاب آنها خواهد شد. ما به خوبی می دانیم که نقدینگی به هر سمت برود آنجا را دچار التهاب می کند. اگر نقدینگی وارد ارز شود قیمت آن را افزایش می دهد و اگر وارد بازار طلا شود قیمت طلا را افزایش خواهد داد اما هجوم سرمایه و نقدینگی به سمت بورس(بورس واقعی) برود باعث رونق تولید و بهبود تجارت کشور می شود.
سهمیران
سهمیرانبه عنوان شعبه ای از کارگزاری حافظ سالهاست که مشغول آموزش مسائل بورس می باشد و بهترین کلاس های آموزشی را برای افراد علاقمند برگزار می کند.
اگر دوست دارید تا به طور اصولی و بنیادی با بورس آشنا شوید و نگاهی تحلیلی و عمیق به بورس داشته باشید پس سهمیران گزینه ای عالی برای شما خواهد بود. سهمیران مرحله به مرحله شما را آموزش خواهد داد و معامله گری در بورس را به شما خواهد آموخت.
این مجموعه ابتدا تاریخچه بورس را به شما نشان می دهد و سپس به سراغ مفاهیم بنیادین بورس می رود. پس از آن که مفاهیم بورس آشنا شدید شما را به سراغ معامله گری می برد و تحلیل کردن مسائل بورس را به شما یاد می دهد.
دوره های آموزشی سهمیران
در دوره های آموزشی سهمیران، شما به خوبی می توانید یاد بگیرید که چگونه فرصت های معاملاتی را شناسایی کنید و چگونه معاملات های خود را مدیریت کنید تا ریسک کمتری داشته باشند.
در دوره های آموزشی سهمیران، شما با بهترین اساتید سر و کار خواهید داشت و آنها به شما یاد می دهند که چگونه روندهای بورسی را تحلیل کنید و چگونه سهم های مختلف را بررسی کنید. شما انواع استراتژی های معاملاتی را یاد می گیرید و یاد خواهید گرفت که چگونه معاملات کوتاه مدت و بلندمدت خود را مدیریت کنید.
تحلیل های تکنیکال و بنیادی توسط سهمیران به شما آموخته خواهند شد و شما با استفاده از اندیکاتورهای مهم و مفید به خوبی فرصت های مناسب برای کسب سود را شناسایی خواهید کرد. شما یاد خواهید گرفت که در شرایط سخت در بورس چگونه رفتار کنید و چگونه همواره عقلانی رفتار کنید و از رفتارهای هیجانی دوری کنید چون روانشناسی بازار را یاد خواهید گرفت.
دستاوردهای برجام برای بورس
به نظر می‌رسد با حصول توافق «برجام»، تمام بازار سرمایه متاثر شده است و هر شرکتی متناسب با نوع فعالیت و ارتباط با شرکای خارجی، می‌تواند از جنبه‌های مثبت و منفی آن بهره‌مند شود.
به گزارش خبرنگار ایمنا، حصول توافق «برجام» امری است که طی سال‌های اخیر، اقتصاد ایران به آن گره خورده است. برخی معتقدند بدون برجام، اقتصاد ایران فلج خواهد ماند و با گشایش‌های حاصل از آن، مرزها به روی سرمایه‌گذاران خارجی باز می‌شود، مراودات بین‌المللی بهبود می‌یابد و منابع بلوکه شده به کشور بازمی‌گردد که منجر به بهبود وضعیت اقتصادی کشور خواهد شد.
در مقابل برخی از کارشناسان نیز معتقدند برجام در بهترین وضعیت، یک مُسکن خواهد بود که حال اقتصاد ایران را بهبود نمی‌بخشد و فقط آن را تسکین می‌دهد. درواقع، مشکلات اقتصاد ایران ریشه‌ای است و برای رفع آن باید اقدامات ساختاری انجام شود.
در این بین، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری طی سال‌های اخیر منجر به خروج سرمایه‌های مردم از بازارهای مولد و صنایع بورسی و ورود آن به بازارهای غیرمولد از جمله طلا، دلار، مسکن و خودرو شده است که همین موضوع به روند افزایشی تورم نیز دامن می‌زند.
بازار سرمایه ایران ماه‌ها است با خروج سرمایه مواجه شده و رفتار سرمایه‌گذاران، ارتباط مستقیمی با اخبار و اتفاقات سیاسی از جمله برجام داشته است. اینکه برخی از صنایع بورسی، دلارمحور هستند و با کاهش قیمت دلار متضرر می‌شوند یا افزایش صادرات و آزادسازی منابع مالی بلوکه شده کشور، ازجمله دلایلی است که کارشناسان برای تاثیرپذیری بورس از برجام مطرح می‌کنند.
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ابعاد اقتصادی و نتایج حاصل از توافق برجام را هر یک از کارشناسان به نحوی تحلیل می‌کنند. گروهی معتقدند با آزاد شدن ارتباطات بین‌المللی، ورود ارز حاصل از صادرات یا دارایی‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور، فزونی منابع ارزی به مصارف ارزی منجر به کاهش نرخ دلار می‌شود. بنابراین شرکت‌های ریال‌محور و آن دسته از شرکت‌ها که براساس دلار یا کامودیتی‌ها فعالیت نمی‌کنند، منتفع خواهند شد.
وی اضافه می‌کند: در مقابل، افرادی که معتقدند توافقی حاصل نخواهد شد یا اگر توافقی باشد، نتیجه چندانی ندارد، اظهارنظری برعکس آنچه گفته شد دارند.
باید به وضعیت اقتصاد ایران در ۱۰ سال گذشته توجه شود
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است: به نظر می‌رسد واقع‌بینانه‌ترین تحلیل این است که توجه داشته باشیم، طی ۱۰ سال گذشته ۶۰ میلیارد دلار از منابع ارزی دولت «اوباما» وارد کشور شد؛ در آن زمان دلار در محدوده ۲,۵۰۰ تومان بود و اکنون به محدوده ۳۰ هزار تومان است. نرخ تورم در این سال‌ها فزاینده و ضریب تشکیل سرمایه کاهنده بوده است.
آزادشدن منابع مالی تأثیر کوتاه مدت خواهد داشت
آقابزرگی اضافه می‌کند: سایر متغیرهای اقتصادی از جمله حجم نقدینگی که به بیش از پنج هزار همت رسیده، به گونه‌ای بوده است که نشان می‌دهد صرفاً با آزادسازی منابع ارزی ناشی از توافق، در کوتاه‌مدت ممکن است شاهد اثر جزئی باشیم اما در بلندمدت نیازمند اقداماتی در اقتصاد کشور هستیم.
وی ادامه می‌دهد: برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، کاهش هزینه‌ها و کوچک‌سازی دولت، افزایش کارایی و بهره‌وری شرکت‌هایی که توسط دولت اداره شده و نیازمند اصلاح ساختار مدیریتی و ساختار سرمایه گذاری است، اولویت‌های بزرگ‌تری برای بهبود شاخص‌های اقتصادی است.
اقتصاد ایران بلاتکلیف مانده است
این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: بلاتکلیفی در حصول توافق اکنون اقتصاد ایران را معطل نگه داشته است. ما اطلاعی از مفاد قرارداد، زمان رفع تحریم‌ها، چگونگی ارتباط با فعالان اقتصادی دنیا نداریم. اگر همه منابع ارزی ما آزاد شده و برای مراودات با همه شرکت‌های خارجی آزادی عمل داشته باشیم، حتی برخی از شرکت‌های ریال محور نیز ممکن است نابود شوند.
آقابزرگی اضافه می‌کند: باید بدانیم ابعاد اقتصادی رفع تحریم‌ها چگونه است. با ارزپاشی در اقتصاد کشوری که رشد تولید ناخالص ملی و حجم نقدینگی آن با یکدیگر تطابقی ندارد، نمی‌توان انتظار داشت نرخ ارز کاهش یابد. چنین شرایطی منجر به فرار سرمایه می‌شود، همانطور که بخش زیادی از سرمایه‌های پیشین که به کشور بازگشت نیز از کشور خارج شد.
با رفع تحریم‌ها بانکی‌ها منتفع می‌شوند
وی ادامه می‌دهد: منابع درآمدی بانک‌ها اکنون به مرزهای جمهوری اسلامی ایران محدود شده است، چنان‌چه با رفع تحریم‌ها با عرضه بین‌المللی و از جمله سوئیس ارتباط داشته باشیم، برای حوزه بانکی گشایش ایجاد خواهد شد.
احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه نیز در این خصوص به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سالهاست روند مذاکرات برجام، بر بازارهای داخلی تأثیرگذار بوده و ریسک‌ها و هزینه‌های زیادی را به حوزه‌های اقتصادی و صنایع مختلف تحمیل کرده است. برهمین اساس انتظار می‌رود در صورتی که شاهد تحقق برجام باشیم، به واسطه کاهش این ریسک‌ها، فضای سرمایه‌گذاری و اقتصادی کشور بهبود و هزینه‌های مواد اولیه، دسترسی به تکنولوژی‌های جدیدتر و کاراتر و جابه‌جایی پول کاهش یابد.
قدرت چانه‌زنی شرکت‌ها در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد
وی افزود: همچنین با حصول توافق، ممکن است گشایش‌هایی در دسترسی به بازارهای منطقه و جهانی برای صنایع به وجود آید؛ برای مثال قدرت چانه‌زنی افزایش می‌یابد و درآمدهای بزرگ‌تری از محل افزایش قیمت و تناژ فروش نصیب شرکت‌ها خواهد شد. حذف ریسک سرمایه‌گذاری، امنیت آن را افزایش می‌دهد و همه این موارد بر بازار سرمایه نیز مؤثر است. همچنین اثر جزئی کاهش نرخ ارز با فاکتورهایی که گفته شد، پوشش داده می‌شود و درمجموع برآیند دستاوردهای برجام برای بورس ایران مثبت خواهد بود.
همه صنایع بورسی به شکل‌های مختلف تحت تأثیر برجام قرار می‌گیرد
این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: همه صنایع بورسی به شکل‌های مختلف تحت تأثیر برجام قرار می‌گیرد. برخی از شرکت‌ها که پیچیدگی‌ها و محدودیت‌های بیشتری را تجربه کرده‌اند با بهبود شرایط سریع‌تر تحولات مثبت خواهند داشت که از جمله آن می‌توان به گروه بانکی، تجهیزاتی و خودرویی اشاره کرد.
رضاپور اضافه می‌کند: تمام بازار از برجام متأثر خواهد شد و هر شرکتی متناسب با نوع فعالیت و ارتباط با شرکای خارجی می‌تواند از جنبه‌های مثبت و منفی برجام متأثر شود.
بانکی‌ها چه سودی می‌برند؟
وی ادامه می‌دهد: پس از اجرای توافق برجام شاهد افزایش فعالیت و گردش مالی داخلی و خارجی شرکت‌ها خواهیم بود. سالهاست نقل و انتقالات پولی خارجی تا حد زیادی محدود شده و درآمدهایی که از این محل نصیب بانک‌ها می‌شد، کاهش جدی داشته است. پس از گشایش‌های برجامی از محل افزایش تراکنش‌ها و ارتباطات داخلی، دسترسی به نرم‌افزارهای به روز و ارتباط با سایر بانک‌ها و کارمزد فعالیت‌های بین‌المللی بانک‌ها، شرکت‌های گروه بانکی منتفع خواهند شد.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه بخش مهمی از منابع پولی کشور اکنون از خارج از مسیر بانکی در حال جابه‌جا شدن است که اگر به سمت شبکه بانکی تغییر مسیر دهد، می‌تواند درآمد بانکی‌ها را افزایش دهد و زمینه توسعه، تقویت و اصلاح ساختار مالی در بانک‌ها را فراهم کند.
چه صنایعی بیشتر منتفع خواهند شد؟
رضاپور اضافه می‌کند: تأمین قطعات خودرو، واردات خودروهای جدیدتر، مشارکت خودروسازها با شرکت‌های بین‌المللی در خدمات پس از فروش و تأمین قطعات می‌تواند بر این شرکت‌ها تأثیرگذار باشد.
وی ادامه می‌دهد: بخش مهمی از شرکت‌های تجهیزاتی نیز در تأمین تجهیزات و نقل و انتقال پول با چالش‌های جدی مواجه بودند. شروع پروژه‌های زیربنایی‌تر و ابرپروژه‌های توسعه راه‌ها و ریلی، این شرکت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان می‌کند: در کنار این موضوعات، برجام می‌تواند تمامی بازار سرمایه و کسب‌وکارها را تحت تأثیر قرار دهد که در صورت عملکرد مثبت، بهره‌برداری مثبت و سودآوری از آن امکان پذیر است.
ارتباط بورس با تورم
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا بورس می‌تواند کاهش ارزش سرمایه را در مقابل تورم جبران کند؟ قبل از اینکه پاسخ شما را بدهیم، بد نیست نگاهی به تصویر زیر داشته باشید. این نمودار بیانگر متوسط بازده سالانه دارایی‌ها از ابتدای سال ۱۳۸۷تا تیر ۱۳۹۷است. همانطور که در این نمودار مشاهده می‌کنید، شاخص بورس به‌طور متوسط سالانه ۲۶ درصد رشد داشته است؛ در حالی‌که متوسط نرخ رشد سالانه تورم در این دوره زمانی ۱۷ درصد گزارش شده است.
متوسط بازده سالانه انواع دارایی از ابتدای سال 87 تا تیرماه 97
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت، شاخص کل بورس نه‌تنها زیان ناشی از تورم را جبران کرده، بلکه حدود ۹ درصد نیز بازدهی بیشتری داشته است. یادآوری می‌شود سرمایه‌گذارانی که تنوع سرمایه‌گذاری‌شان متناسب با شاخص بورس بوده است یا در صندوق‌های شاخصی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، از بازدهی متوسط سالانه ۲۶درصد بهره‌مند شده‌اند
همچنین به این نکته توجه داشته باشید که سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص یا یک شرکت مشخص می‌تواند بازدهی بهتر یا حتی کمتر از شاخص بورس داشته باشد یا در برخی شرایط استثنایی نظیر بروز جنگ، رشد شاخص بورس در یک دوره زمانی خاص ممکن است به اندازه رشد تورم نباشد.
تداوم تورم با بورس چه می‌کند؟
تورمی که هر روز روی جدیدی به صنعت و تولید نشان می‌دهد و شانه‌های مردم را خم کرده است امروز از مرز ۴۰ درصد عبور کرده و به تازگی و با ظهور بحران اوکراین و روسیه و بیماری ناتمام کرونا گویی به وخامت هم می‌رود.
گویا تورم قصد ندارد دست از سر اقتصاد بردارد و همچون ماری سمی بر بخش‌های مختلف چنبره زده است؛ اقتصادی که در بستر بیماری افتاده و هیچ نسخه‌ای درمان کننده‌اش نیست. با این حال، تورمی که هر روز روی جدیدی به صنعت و تولید نشان می‌دهد و شانه‌های مردم را خم کرده است؛ امروز از مرز ۴۰ درصد عبور کرده و به تازگی و با ظهور بحران اوکراین و روسیه و بیماری ناتمام کرونا گویی به وخامت هم می‌رود. بیماری لاعلاجی که از نگاه کارشناسان تنها یک راه دارد و آن هم تنش‌زدایی با دنیا و حل مسائل سیاسی است.
پای قیمت‌گذاری دستوری درمیان است
حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه معتقد است: جنگ روسیه و اوکراین، افزایش جهانی قیمت نفت، فلزات رنگی و محصولات پتروشیمی و حتی مواد غذایی، تورم قابل ملاحظه‌ای را در حوزه بین‌الملل ایجاد کرده است. اما اینکه این تورم چقدر پایدار بماند و رشد قیمت‌ها در چه نقطه‌ای به ثبات برسد، اهمیت زیادی دارد. لیکن اگر بار دیگر شرایط به قبل از حمله روسیه به اوکراین بازگردد و قیمت نهاده‌های تولید، فلزات رنگی، نفت و محصولات پتروشیمی کاهش یابد، اثری که تا کنون در بازار سرمایه داشته است، باز پس گرفته می‌شود و موجب کاهش قیمت محصولات شرکت‌های صادرات محور می‌شود. بنابراین در حوزه تورم بین‌المللی نباید عجله کرد. همانطور که شرکت‌هایی که در حوزه فلزات رنگی و پتروشیمیایی رشد نسبی را در ۱۵ تا ۲۰ روز گذشته تجربه کردند، تداوم رشد این شرکت‌ها نیز منوط به ثبات قیمت‌ها و فروش محصولات در بازارهای جهانی و ارائه گزارشات ماهانه و سه ماهه از سوی آنهاست.
او تاکید دارد: در بحث تورم داخلی نیز به هر حال، اکثر شرکت‌های تولیدی که اکنون در بورس پذیرفته شده‌اند از جمله بهترین شرکت‌های موجود در ایران هستند که در همه حوزه‌ها فعالیت می‌کنند و تورم حاکم بر اقتصاد قطعا بر عملکرد شرکت‌ها تاثیرگذار خواهد بود. قدر مطلق تورم در فروش نهادهای تولید، مواد اولیه و بهای تمام شده این شرکت‌ها مثبت خواهد بود؛ هر چند سازمان تعزیرات بر برخی شرکت‌ها از جمله خودرویی‌ها و آزادسازی قیمت‌ها حساسیت دارد.
به گفته میرمعینی؛ به نظر می‌رسد اگر قیمت‌گذاری دستوری بر شرکت‌های صنایع غذایی، دارویی و خودرو برداشته نشود، این تورم برای شرکت‌های زیان‌ده، باعث افزایش زیان‌دهی شرکت‌ها می‌شود اما اگر شرکت‌ها سودده باشند، سودشان کاهش می‌یابد. البته باید دید که تورم در چه نقطه‌ای به ثبات می‌رسد یا کاهش رشد تورم چه زمانی اتفاق می‌افتد. هرچند موضوعات وعوامل دیگری چون توافق هسته‌ای، بازارهای جهانی از جمله سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت و مقررات معاملاتی اخیر بر بازار تاثیرگذار خواهد بود و به نوبه خود می‌توانند تورم و اثرات آن را مضاعف یا جلوی اثرات آن را به نوعی بگیرند.
سودآوری شرکت‌ها بالاتر از سطح تورم
حسین درودیان، اقتصاددان می‌گوید: تورم به معنای متورم شدن ارقام درآمد و هزینه است بنابراین وقتی روی کاغذ تورم داریم، به همان میزان هزینه‌ها و درآمدهای شرکت‌ها نیز متورم می‌شود.
درچنین شرایطی ارقام اسمی سود در صورت‌های مالی شرکت‌ها نیز بر فرض ثابت بودن حاشیه سود نیز افزایش پیدا می‌کند. به بیانی دیگر؛ اگر نسبت قیمت به درآمد یا P/E ثابت باشد و دلیلی برای کاهش نداشته باشیم، طبعا عدد اسمی سود شرکت‌ها باعث افزایش قیمت سهم می‌شود بنابراین انتظارمی‌رود قیمت سهام نیز افزایش یابد. به عبارت دیگر، همانطور که قیمت‌های دیگر افزایش می‌یابد، قیمت سهم نیز متورم می‌شود و تورم به آن تسری پیدا می‌کند. از نگاه او؛ دلیل اصلی و عمده تورم خارجی ناشی از افزایش هزینه‌های تولید، کمبودها و کاستی‌های سمت عرضه در اقتصاد، افزایش قیمت انرژی و افزایش قیمت کالاهای پایه یا کامودیتی است که بنا به دلایل اقتصادی و سیاسی دچار جهش شده است. علاوه براین، از آنجا که بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران، براساس تولید کالاهای کامودیتی است، هر نوع تغییراتی دراین کالاها در بازار سهام نیز تاثیرگذار و مهم است. شرکت‌های مهم و بورسی ما شرکت‌هایی هستند که کالاهای پایه تولید می‌کنند وقیمت آنها در جهان افزایش پیدا کرده است. بنابراین انتظار براین است که نه فقط عدد اسمی سود شرکت‌ها بلکه حاشیه سود آنها نیز افزایش یابد. به بیانی دیگر شاهد سودآوری بالاتر از سطح تورم خواهیم بود. ضمن‌اینکه چنین اتفاقاتی در کوتاه مدت اثر مثبتی بر قیمت سهام در کشور خواهد داشت.
آینده تورم در دستان مذاکرات
علی دینی ترکمانی، اقتصاددان ضمن بررسی تاثیرات تورم بین‌المللی و داخلی بربازار سرمایه، به سناریوهای پیش روی تورم اشاره کرد:
***
* تورم بین‌المللی چه تاثیری بر بازار بازار سرمایه دارد؟
اگر تورم بین‌المللی تداوم پیدا کند و تبدیل به پدیده ساختاری و بلندمدت شود، از چند کانال می‌تواند بر بازار سرمایه اثرگذار باشد. اول اینکه در چنین شرایطی، هزینه تولید کالاهای بین‌المللی افزایش پیدا می‌کند و اگر هزینه تولیدات داخلی ثابت بماند یا نرخ رشد کمتری داشته باشد، قدرت رقابت‌پذیری تولیدات داخلی در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد و از این محل حاشیه سود تولید دستخوش تغییر و تحولاتی می‌شود.
* اگر تورم داخلی بیشتر از تورم جهانی باشد، چطور؟
اگر تورم داخلی بیش از تورم جهانی باشد، هزینه تولید داخلی نسبت به هزینه تولید کالاهای وارداتی یا رقابتی در بازارهای جهانی رشد بیشتری پیدا می‌کند و حاشیه سود در تولیدات داخلی کمتر می شود در نتیجه بر بازار سهام این تولیدات تاثیر منفی می‌گذارد.
در شرایط فعلی که تورم براثر کرونا و وضعیت فعلی روسیه و ترکیه ایجاد شده، اگر تورم کنترل نشود، چه اتفاقاتی می‌افتد؟
دراین صورت نرخ بهره افزایش می‌یابد. اگر فرض را براین بگذاریم که نقدینگی و عوامل تولید می‌توانند بین بازارهای جهانی جابجا شوند ارتباط بورس با تورم و یا بخشی از نقدینگی موجود در اقتصاد به دلیل نرخ بهره بالاتر در بازارهای پولی کشورهای منطقه و دیگر جهان سپرده‌گذاری شود، می‌توان گفت افزایش نرخ بهره در مقیاس جهانی یا دربرخی کشورهای منطقه مثل ترکیه می‌تواند در بازار سرمایه تاثیر منفی بگذارد.
البته بحث دیگر در ارتباط با افزایش نرخ بهره و قیمت سهام در کشورهای دیگر به نام قیمت اوراق قرضه است. طبیعی است وقتی نرخ بهره افزایش یابد انتظار می‌رود قیمت اوراق قرضه در بازارهای جهانی کاهش یابد. اما این اتفاق از نظر سرمایه‌گذاران می‌تواند موقعیت خوبی برای سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه و اوراق سهام در بازارهای جهانی باشد چرا که در صورت کاهش قیمت‌ها، احتمال افزایش قیمت اوراق درآینده وجود خواهد داشت. بنابراین، این موضوع نیز می‌تواند بخشی از نقدینگی موجود را از بازار سهام خارج کند. البته در اقتصادهای درهم تنیده که جابجایی منابع در به سرعت رخ می‌دهد، این مساله مشهود است. طبیعی است در کشور ما به دلیل درجه پائینی از ادغام با اقتصاد جهانی و موانع موجود چنین اتفاقاتی با سرعتی که در اقتصادهای جهانی رخ می‌دهد درایران قابل انتظار نیست اما روی کاغذ می‌توان چنین تحلیل کرد.
* تورم موجود در اقتصاد ایران تحت تاثیر چه عواملی است؟
تورمی که در اقتصاد ایران به ویژه دهه ۹۰ وجود داشت تحت تاثیر دو متغیر مهم است؛ اول اینکه تورم ساختاری است و پیشینه قبلی دارد و ناشی از رشد نقدینگی تورم زاست. وقتی این نقدینگی در اقتصاد به گردش درمی‌آید اما نمی‌تواند همراه با ظرفیت‌سازی‌های تولیدی قوی باشد تبدیل به تورم می‌شود. عامل مهم دیگر انتظارات تورمی است که نه تنها از تورم سال و سال‌های قبل تبعیت می‌کند و به ذهنیت اجتماعی تبدیل می‌شود بلکه باعث تشدید تقاضا و تورم می‌شود.
* پیش‌بینی شما از وضعیت نرخ دلار و تورم در سال جاری چیست؟
تنش‌های بین‌المللی نیز تاثیری زیادی از محل افزایش نرخ دلار داشته است. بنابراین اگر تنش‌ها رفع شود، دلار تا نرخ ۲۵ هزار تومان نیز کاهش می‌یابد و بازار ارز ثبات پیدا می‌کند و از این محل فشار تورمی کنترل شود. اما اگر این تنش‌ها که باعث شده دلار بار دیگر روند صعودی بگیرد، حل نشود احتمال اینکه نرخ دلار به کانال‌های ۳۲ تا ۳۳ هزار تومان وحتی تا ۴۰ هزار تومان تا پایان سال برسد، وجود دارد و تورم می‌تواند تشدید شود.
برای تورم نیز دو سناریو را می‌توان در نظر گرفت؛ اگر در هفته‌های آینده امکان تحقق برجام دو وجود داشته باشد، احتمال دارد تورم بین ۳۵ تا ۴۰ درصد در نوسان باشد اما اگر مساله برجام حل نشود، امکان تورم بالای ۴۰ درصد وجود خواهد داشت.
آینده اقتصاد ایران با احیای برجام/ نرخ تورم و بورس چه تغییری می کنند؟
روزهایی که سپری می‌کنیم، همراه شده با انتظار برای نتیجه مذاکرات و بسیاری آینده اقتصاد کشور را با مذاکرات درهم تنیده می‌دانند؛ هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی دراین‌باره گفت: پیش‌بینی اقتصاد ایران تا حدودی ناشی از شرایط تحریم است؛ اگر کشور تحریم نباشد، دو اتفاق مهم در اقتصاد ایران می‌افتد؛ اتفاق مهم اول آن است که ده‌ها میلیارد لار از ارز ایران، آزاد خواهد شد که بر روی نرخ تورم تاثیری مثبت خواهد داشت؛ مساله مهم بعدی آن است که بخش بازرگانی و صادرات و واردات به روال عادی باز خواهد گشت که این امر هم بر روی نرخ ارز اثرگذار است و هم بر صنایعی که امروز در ظرفیت کامل فعال نیستند نیز تاثیر دارد.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: اگر تجارت به شرایط عادی برگردد، حداقل در کوتاه مدت کسی انتظار افزایش نرخ تورم را ندارد؛ یعنی انتظارات تورمی هم یا حذف می‌شود و یا به حداقل ممکن می‌رسد؛ البته همه آنچه گفته شد، برای شرایطی است که برجام احیا شود؛ اما اگر نشود، به دلیل مشکلاتی که در نقل و انتقالات پولی و اخلالی که در صادرات و واردات کالاها ایجاد می‌شود، انتظار این است که نرخ دلار افزایش یابد و انتظار افزایش نرخ تورم را نیز داشته باشیم و در نهایت افزایش نرخ ارز و تورم می‌تواند بر تمام متغیرهای اقتصادی کشور اثرگذار باشد.
وی در ادامه اظهار داشت: باید به این نکته هم اشاره کرد بعید است که در ماه‌های آینده شاهد تورمی چون تورم خرداد باشیم و بخش عمده شوک افزایش قیمت ارز در خرداد ماه تخلیه شده است؛ اما در هر حال اگر شرایط صادرات و واردات همچنان مثل قبل بماند، انتظار اینکه شاخص‌های پولی اصلاح شود، دور از ذهن خواهد بود.
هادی حق شناس در پایان تاکید کرد: به نظر من نرخ تورم ماه آینده بین ۳۰ تا ۴۰درصد می‌ماند؛ به احتمال زیاد رشد اقتصادی هم مثبت خواهد ماند؛ شاخص بورس نیز اگر شرایط تحریمی به همین شکل ادامه یابد، به احتمال زیاد مانند سال گذشته باقی خواهد ماند.
دیدگاه شما