الگوی قیمتی سر و شانه


الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

الگوی سر و شانه

یکی از مصطلح‌ترین چیزهایی که در بازارهای مالی می‌شنوید، الگوی سر و شانه یا همان Head and Shoulders است و خیلی‌ها نمی‌دانند چطور باید با این الگو کار کنند یا آن را بکشند. در واقع مفهوم این الگو برای این افراد جا نیفتاده است. بعضی از معامله‌گران تازه‌نفس هم هستند که هیچ اطلاعی درباره الگوی هد اند شولدرز ندارند و برای اولین‌بار می‌خواهند با آن آشنا شوند. لیدوما فارکس بهترین جا برای شما است تا این موضوع را از صفر تا صد بیاموزید.

الگوهای کلاسیک

مطمئنم که برای خیلی از شماها اتفاق افتاده است که از محل کارتان خارج شده‌اید و با دیدن ابرهای سیاه گفته‌اید: باران در راه است! در راه رسیدن به خانه با دیدن نور الگوی قیمتی سر و شانه خیره‌کننده‌ای به این فکر می‌افتید که کمی ‌بعد صدای بلندی خواهید شنید که همان رعد و برق است و… . زندگی ما پر از این الگوها است و همه ما به طریقی از آن‌ها استفاده می‌کنیم. بعضی از این الگوها تنها برای افراد هوشمند نمایان می‌شوند و آن‌ها با استفاده از نظمی‌که در روند رخ دادن آن اتفاق وجود دارد، اتفاقات بعدی را پیش‌بینی می‌کنند و الگوی قیمتی سر و شانه از این روش برای رسیدن به موفقیت کمک می‌گیرند.

یک روز یکی از همین افراد باهوش که در حال کار کردن با نمودارهای یک بازار مالی بود متوجه نظم خاصی در روندها و نوسانات می‌شود. به عنوان مثال او متوجه می‌شود که هر دفعه با دیدن الگویی مشابه الگوی سر و شانه، بازار واکنشی مشخص و قابل پیش‌بینی دارد. بنابراین او توانست از این طریق به کسب درآمد بپردازد.

الگوی کلاسیک

ماجرای الگوهای کلاسیک همین بود که در بالا خواندید. یک الگوی خاص در نمودار ظاهر می‌شود و شما پیش‌بینی می‌کنید تا بازار دقیقا یک واکنش خاص بدهد. درست مانند وقتی که ابرهای سیاه را در آسمان می‌بینید و متوجه می‌شوید قرار است باران ببارد.

به چنین الگوهایی که در نمودار ظاهر می‌شوند الگوهای کلاسیک می‌گوییم. الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال الگوی قیمتی سر و شانه بسیار استفاده می‌شوند به طوری که برخی صرفا از این الگوها برای معامله استفاده می‌کنند. به طور کلی تعداد محدودی از الگوهای معتبر وجود دارند اما اگر علاقه‌مند به تحقیق و جست‌وجو در این باره هستید می‌توانید با مطالعه بیشتر به تعداد بسیار زیادی از الگوهای کلاسیک دست پیدا کنید. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین الگوهای کلاسیک، الگوی سر و شانه یا الگوی هد اند شولدرز است که ترجمه مستقیمی ‌از عبارت انگلیسی Head and Shoulders به حساب می‌آید.

الگوها چه کمکی به ما می‌کنند؟

الگوهای کلاسیک یک مزیت بزرگ دارند و آن هم این که بدون دردسر برای شما پول پارو می‌کنند! مزیتی که این الگوها دارند، سادگی در تحلیل نمودار است و شما می‌توانید با یک نگاه آن‌ها را تشخیص دهید و معامله باز کنید. به خاطر همین مزیت بزرگ است که بسیاری از معامله‌گران ترجیح می‌دهند به جای آموختن نکته‌های پیچیده و گنگ در تحلیل تکنیکال، از الگوهای کلاسیکی مانند الگوی سر و شانه استفاده کنند.

مزیت دیگری که این الگوها برای تریدرها دارند این است که می‌توان اعتبار بالایی برای آن‌ها قائل بود و به قول خودمانی می‌توانیم روی آن‌ها حساب ویژه‌ای باز کنیم. معمولا الگوهای کلاسیک، سیگنال‌های معتبری را منعکس می‌کنند و ریسک معاملاتی کمتری دارند.

اگر دقت کنید از کلمه «معمولا» در بیان اعتبار الگوهای کلاسیک استفاده کردیم؛ دلیل این است که هر چیزی در بازار تا حدودی قابل حدس زدن است و هرگز نمی‌توانیم روند بازار را به طور صد در صدی پیش‌بینی کنیم. با این وجود الگوی سر و شانه یکی از الگوهایی است که اعتبار بالایی دارد و معامله‌گران به محض دیدن آن، معامله خود را ثبت می‌کنند. الگوی سر و شانه نسبت به سایر الگوها سخت ایجاد می‌شود اما اگر ایجاد شود نتیجه‌ای بسیار مطلوب و قابل پیش‌بینی خواهد داشت. به بیان بهتر، آینده بازار طوری که ما حدس می‌زنیم پیش خواهد رفت.

در ادامه می‌خواهیم به معرفی 0 تا 100 الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال بپردازیم اما قبل از پرداختن به این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مطالب لیدوما فارکس را از طریق پیج اینستاگرامی ‌دنبال کنید. این طوری سریع‌تر و آسان‌تر است.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سر و شانه دقیقا همان چیزی است که آن را نام‌گذاری کرده‌اند. در این الگو سه قله ( یا سه دره) با ارتفاع‌های مختلف وجود دارد که ارتفاع دو قله از آن‌ها یکسان و دیگری بلندتر است. بدون فوت وقت می‌رویم سراغ شکل تا بررسی الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال را ملموس‌تر ادامه دهیم:

الگوی سر و شانه

همان طور که در تصویر مشاهده می‌کنید اجزای یک الگوی سر و شانه به قرار زیر هستند:

این الگو به سادگی تداعی‌کننده اندام یک انسان است که شانه‌ها در اطراف و سر در ارتفاع بلندتری قرار دارد و خط گردن جداکننده این اندام از سایر بدن است. بنابراین به خاطر سپردن الگوی هد اند شولدرز ساده است. در زیر مثالی از این الگو در نمودار مشاهده می‌کنیم:

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

نکته‌ای که وجود دارد این است که الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال کم‌تر از سایر الگوها به وجود می‌آید و هر چه تایم‌فریم‌های خود را افزایش دهیم، تعداد کم‌تری از آن می‌یابیم اما اعتبار بالایی دارد و قابل اطمینان است. همچنین در پیدا کردن این الگو باید محتاط باشید چرا که هر 3 دره یا 3 قله‌ای، الگوی سر و شانه نیست. ممکن است با کوچک‌ترین اشتباه، خود را دچار ضرر و زیان کنید. برای پیشگیری از این مشکل بهتر است تا با انواع الگوهای سر و شانه آشنا شویم.

انواع الگوی سر و شانه + نمونه‌های درست

الگوی سر و شانه دو شکل کلی دارد که اصلی‌ترین شکل آن در قسمت قبل بیان شد. این الگو عموما در بالاترین قیمت رخ می‌دهد و شامل دو قله کوتاه و یک قله بلند است. شکل زیر:

الگوی هد اند شولدرز

شکل بعدی الگو، کاملا برعکس الگوی قبلی است. یعنی به جای قله‌ها، دره قرار می‌دهیم. به این شکل که دو دره با عمق برابر داریم و عمق دره سوم از دیگر دره‌ها بیشتر خواهد بود. این نوع سر و شانه با اسم سر و شانه معکوس شناخته می‌شود و بیشتر در پایین‌ترین قیمت به وجود می‌آید. مانند شکل زیر:

الگوی هد اند شولدرز

این دو الگو شکل‌های درست الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال هستند و اعتبار بالایی دارند. در قسمت بعد می‌خواهیم چند نمونه از رایج‌ترین شکل‌های نادرست از این الگو را معرفی کنیم تا اگر اشتباه شما هم بود، رفع شود.

انواع الگوی سر و شانه + نمونه‌های نادرست

ضرب‌المثل هر گردی، گردو نیست در این جا صدق می‌کند. برخی از کاربران بلافاصله بعد از خواندن بخش‌های ابتدایی مقاله صفحه را می‌بندند و سراغ نمودار می‌روند و هر الگوی مشابه سر و شانه‌ای را که مشاهده کردند به حساب Head & Shoulders می‌گذارند. این اشتباه باعث می‌شود تا معامله‌های این افراد غلط از آب درآید و به ضرر منجر شود.

برای جلوگیری از چنین اشتباهاتی دو راهکار ارائه می‌دهیم. اولین راهکار، تمرین است. توصیه می‌کنیم بعد از خواندن این مطلب سراغ چارت بروید و سعی کنید در تایم‌فریم‌های مختلف، الگوی هد اند شولدرز را پیدا کنید. یکی از راه‌های آسان برای رسم این الگو استفاده از ابزارهای تریدینگ ویو است (این قسمت ویژه معامله‌گران بازار فارکس است و نیازمند کار با وب‌سایت Tradingview است. برای مشاهده آموزش ثبت‌نام اینجا کلیک کنید).

راهکار دوم آشنایی با اشتباهات رایجی است که توسط سایر افراد اتفاق می‌افتند. چند نمونه از الگوهای اشتباه بعلاوه علت اشتباه بودن آن‌ها آورده شده‌اند.

سر و شانه اشتباه

این شکل الگوی سر و شانه نیست چرا که در این الگو حتما باید سر در بین دو شانه قرار گیرد. تصور اندام یک انسان می‌تواند درک درستی به شما بدهد. بنابراین شکل درست این است که قله بلندتر در وسط دو قله کوتاه‌تر قرار گیرد.

سر و شانه اشتباه

این شکل نیز اشتباه است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این الگو این است که ارتفاع شانه‌ها یکسان باشد. در غیر این صورت الگو، نامعتبر خواهد بود.

سر و شانه اشتباه

یکی دیگر از رایج‌ترین اشتباهاتی که در استفاده از الگوی هد اند شولدرز به وجود می‌آید، ترسیم الگو به شکل بالا است. برخی تصور می‌کنند که دو قله هم‌ارتفاع و یک قله با ارتفاع متفاوت رسم کرده‌اند و می‌توانند از آن با عنوان الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال خود استفاده کنند اما اشتباه است. الگو باید دو شانه کوتاه و یک سر بلند داشته باشد. نباید شانه‌ها بلندتر باشند.

سر و شانه اشتباه

این تصویر نیز اشتباه است. در بخش‌های قبل به مراتب گفتیم که شکل صحیح الگوی هد اند شولدرز باید مانند اندام یک انسان رسم شود و رسم سه قله (یا سه دره) با ارتفاع‌های یکسان غلط است. این الگو با نام الگوی سه‌قله شناخته می‌شود که در مقالات دیگر لیدوما فارکس بررسی شده است. برای دسترسی می‌توانید وارد صفحه مجازی لیدوما فارکس شوید.

معامله با الگوی سر و شانه

همه چیز به آموختن شکل و شمایل الگوها ختم نمی‌شود و ما باید روش کار با آن‌ها را بیاموزیم. در این بخش دو شکل کلی معامله با الگوی سر و شانه را بررسی خواهیم کرد.

الگوی سر و شانه نزولی

سر و شانه نزولی به این دلیل نزولی نام‌گذاری شده است که روند بعد از آن نزولی خواهد بود. به بیان دیگر، الگوی کلاسیک سر و شانه از نوع الگوی کلاسیک تغییر روند یا بازگشتی است. در واقع اگر روند ما قبل از تشکیل الگو صعودی باشد، با مشاهده سر و شانه متوجه می‌شویم که قرار است روند نزولی شود و بازگردد. به همین دلیل به این الگو بازگشتی می‌گوییم و الگوی زیر را سر و شانه نزولی می‌نامیم.

الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

بنابراین می‌دانیم که باید در یکی از قیمت‌های اوج، معامله فروش باز کنیم چرا که روند نزولی خواهد شد اما سوال این است که معامله الگوی قیمتی سر و شانه فروش خود را در چه نقطه‌ای ایجاد کنیم؟

یک کاندید برای فروش، شانه دوم است (رنگ قرمز) اما اگر اهل ریسک نیستید صبر کنید تا قیمت باز هم پایین بیاید و الگوی سر و شانه تکمیل شود، سپس در خط گردن معامله فروش باز کنید (رنگ سبز). به عنوان گزینه بهتر می‌توانید بیشتر صبر کنید چرا که احتمال دارد قیمت بعد از برخورد به خط گردن مقداری صعودی شود و سپس روند ریزشی پرقدرت خود را شروع کند. در نتیجه بهترین گزینه برای فروش، مثلث آبی است که در شکل زیر مشاهده می‌کنید:

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

شما می‌توانید حد ضرر خود را در ارتفاع شانه‌ها قرار دهید و حد سودتان را تا عمقی بگذارید که روند صعودی قبلا از آن جا شروع شده است. به عنوان یک گزینه دیگر می‌توانید به اندازه ارتفاع سر از نقطه فروش پایین بروید و حد سودتان را در آن نقطه قرار دهید. در شکل زیر جزئیات ترسیم شده‌اند:

الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

روش اول با رنگ قرمز و روش دوم با رنگ سبز نمایش داده شده است.

توجه: همیشه منتظر اصلاح قیمت بعد از برخود با خط گردن نمانید. گاهی قیمت بلافاصله خط گردن را می‌شکند و با قدرت ریزش خود را ادامه می‌دهد. اگر تصمیم دارید معامله فروش باز کنید بهترین کار فروش پله‌ای است. یک بار در خط گردن بفروشید و در صورتی که قیمت تا نیمی ‌از ارتفاع شانه صعود کرد، یک معامله فروش دیگر باز کنید. همچنین باید حجم معاملات خود را به درستی مدیریت کنید. این کار با عنوان مدیریت ریسک و سرمایه شناخته می‌شود و انتظار می‌رود تا شما با چنین مفهومی ‌آشنا باشید.

الگوی سر و شانه صعودی

این الگو دقیقا مشابه الگوی سر و شانه نزولی است اما برای درک بهتر مجددا آن را بررسی می‌کنیم.

این الگو عموما در نازل‌ترین قیمت بازار ایجاد می‌شود و روند قبل از تشکیل آن نزولی است. بنابراین انتظار داریم تا بعد از تکمیل الگو، قیمت صعودی شود. معامله‌گران با مشاهده سر و شانه صعودی در کمین هستند تا معامله خرید باز کنند.

بهترین مناطق خرید در الگوی هد اند شولدرز صعودی به ترتیب با رنگ‌های آبی، بنفش و سیاه مشخص شده‌اند:

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

حد سود و ضرر نیز مشابه بخش قبل است؛ حد ضرر را در عمق شانه و حد سود را هم‌ارتفاع شروع روند نزولی قرار دهید.

نکته‌هایی درباره الگوی هد اند شولدرز (Head & Shoulders)

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال همیشه معتبر نیست و باید برای اطمینان از صحت آن بررسی‌های لازم توسط معامله‌گر یا تحلیل‌گر انجام شود. نکته‌های زیر بسیار مهم هستند؛ از آن‌ها غافل نشوید!

نکته 1: الگوی سر و شانه نزولی در بالاترین قیمت (در قله قیمتی) و سر و شانه صعودی در پایین‌ترین قیمت (در دره قیمتی) معتبر هستند در غیر این صورت تضمین نمی‌شود که به احتمالات ما منجر شوند. در واقع هر الگویی که در بین روند ایجاد شود یا در روند معکوس خود به وجود آید، نامعتبر است.

مثال : این مثال نشان می‌دهد که سر و شانه صعودی در اوج قیمت نامعتبر است:

سر و شانه اشتباه

نکته 2: خط گردن می‌تواند ناراست و کج باشد. بنابراین معاملات ما بر اساس نوع این خط تغییر می‌کند. اگر این خط توسط قیمت شکسته شود، می‌توانیم وارد معامله شویم. پیشنهاد می‌کنیم در تریدهای خود، خط گردن را رسم کنید و حتما آن را در نظر بگیرید.

نکته 3: الگوی سر و شانه می‌تواند به نتیجه درستی منجر نشود. پس حتما حجم خود را کنترل کنید و همیشه حالات بد را مد نظر قرار دهید.

نکته 4: استفاده از الگوی‌های کلاسیک به ویژه الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال به تنهایی کارساز نیستند. بهتر است همیشه سیگنال‌های دیگر را نیز بررسی کنید و در صورتی که چند سیگنال با یکدیگر همخوانی داشتند وارد معامله شوید.

استراتژی معاملاتی قدرتمند برای تغییر بازی - اسرار الگوی سر و شانه برای فارکس و بازار سهام

استراتژی اسرار الگوی سر و شانه

یکی دیگر از معتبر ترین الگوهای پرایس اکشنی که پتانسیل بالایی برای تغییر جهت قیمت دارد ، Head And Shoulder یا سر و شانه نام دارد که با استفاده از ساختار ساده و پر کاربردی که دارد می تواند مکان هایی که در آن ها احتمال بالایی برا تغییر روند وجود دارد را مشخص کند.

این الگو در انتهای روند رخ می دهد و پس از شکست خط گردن آن ، احتمال بالایی برای تغییر جهت قیمت به اندازه سر (Head) این الگو وجود دارد ، اما با این حال استفاده از این الگو به تنهایی ریسک بالایی دارد و شما می توانید از حجم معاملات و واگرایی برای تایید ورود به معاملات خود استفاده کنید.

در ادامه این مطلب شما با این الگو و اسرار آن بصورت کامل آشنا می شوید و یک استراتژی معاملاتی قدرتمند و ساده را بر اساس این الگو فرا می گیرید که با استفاده از آن می توانید روند بازی معاملات را به نفع خودتان تغییر دهید ، همچنین لازم به ذکر است که ابتدا از این استراتژی در حساب دمو استفاده کنید و در صورت مشاهده نتایج مطلوب آن را به حساب Real منتقل کنید.

مشخصات استراتژی

  • جفت ارز : تمامی جفت ارزها
  • تایم فریم : تمامی تایم فریم ها
  • بازار : Forex ، Stock

پیش نیاز استراتژی

اسیلاتور RSI با تنظیمات پیشفرض :

اسیلاتور RSI با تنظیمات پیشفرض

نحوه تشخیص الگو

الگوی سر و شانه :

  1. پس از یک صعود شدید یک موج صعودی شکل بگیرد که منجر به ایجاد یک قله و یک دره شود (شانه سمت چپ)
  2. در ادامه یک قله ی بالاتر از قله ای که در مرحله 1 ایجاد شد ، شکل بگیرد (سر)
  3. سپس یک دره ی بالاتر یا در یک راستا از دره الگوی قیمتی سر و شانه ای که در مرحله 1 ایجاد شد ، شکل بگیرد (سر)
  4. و در آخر یک قله ی پایین تر از قله ی مرحله 2 ایجاد شود (شانه سمت راست)
  5. بهتر است که بین شانه سمت راست و چپ همپوشانی وجود داشته باشد
  6. شانه سمت راست و چپ نیز باید پایین تر از سر تشکیل شوند
  7. دره های شکل گرفته در این الگو نباید پایین تر از یکدیگر باشند
  8. با اتصال دو دره ای که در این الگو قرار گرفته اند به یکدیگر خط گردن الگو را رسم کنید

استراتژی اسرار الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه معکوس :

  1. پس از یک نزول شدید یک موج نزولی شکل بگیرد که منجر به ایجاد یک دره و یک قله شود (شانه سمت چپ)
  2. در ادامه یک دره ی پایین تر از دره ای که در مرحله 1 ایجاد شد ، شکل بگیرد (سر)
  3. سپس یک قله ی پایین تر یا در یک راستا از دره ای که در مرحله 1 ایجاد شد ، شکل بگیرد (سر)
  4. و در آخر یک دره ی بالاتر از دره ی مرحله 2 ایجاد شود (شانه سمت راست)
  5. بهتر است که بین شانه سمت راست و چپ همپوشانی وجود داشته باشد
  6. شانه سمت راست و چپ نیز باید بالاتر از سر تشکیل شوند
  7. قله های شکل گرفته در این الگو نباید بالا تر از یکدیگر باشند
  8. با اتصال دو قله ای که در این الگو قرار گرفته اند به یکدیگر خط گردن الگو را رسم کنید

استراتژی اسرار الگوی سر و شانه

قانون معامله

  1. یک الگوی سر و شانه معکوس شکل بگیرد
  2. سپس دره های بالاتر از یکدیگر در اسیلاتور RSI تشکیل شوند
  3. در ادامه دره های پایین تر از یکدیکر همزمان با مرحله 2 در چارت قیمتی تشکیل شوند
  4. و در آخر خط گردن الگو شکسته شود

استراتژی اسرار الگوی سر و شانه

  1. یک الگوی سر و شانه شکل بگیرد
  2. سپس قله های پایین تر از یکدیگر در اسیلاتور RSI تشکیل شوند
  3. در ادامه قله های بالاتر از یکدیکر همزمان با مرحله 2 در چارت قیمتی تشکیل شوند
  4. و در آخر خط گردن الگو شکسته شود

استراتژی اسرار الگوی سر و شانه

در معامله خرید : زیر شانه سمت راست الگوی سر و شانه معکوس

در معامله فروش : بالای شانه سمت راست الگوی سر و شانه

در معامله خرید : به اندازه ی ارتفاع سر (Head) الگوی سر و شانه معکوس

در معامله فروش : به اندازه ی ارتفاع سر (Head) الگوی سر و شانه

برای آشنایی بیشتر با این الگو و استراتژی مربوط به آن ویدیو های زیر را تماشا کنید

الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

الگوی سر و شانه

یکی از مصطلح‌ترین چیزهایی که در بازارهای مالی می‌شنوید، الگوی سر و شانه یا همان Head and Shoulders است و خیلی‌ها نمی‌دانند چطور باید با این الگو کار کنند یا آن را بکشند. در واقع مفهوم این الگو برای این افراد جا نیفتاده است. بعضی از معامله‌گران تازه‌نفس هم هستند که هیچ اطلاعی درباره الگوی هد اند شولدرز ندارند و برای اولین‌بار می‌خواهند با آن آشنا شوند. لیدوما فارکس بهترین جا برای شما است تا این موضوع را از صفر تا صد بیاموزید.

الگوهای کلاسیک

مطمئنم که برای خیلی از شماها اتفاق افتاده است که از محل کارتان خارج شده‌اید و با دیدن ابرهای سیاه گفته‌اید: باران در راه است! در راه رسیدن به خانه با دیدن نور خیره‌کننده‌ای به این فکر می‌افتید که کمی ‌بعد صدای بلندی خواهید شنید که همان رعد و برق است و… . زندگی ما پر از این الگوها است و همه ما به طریقی از آن‌ها استفاده می‌کنیم. بعضی از این الگوها تنها برای افراد هوشمند نمایان می‌شوند و آن‌ها با استفاده از نظمی‌که در روند رخ دادن آن اتفاق وجود دارد، اتفاقات بعدی را پیش‌بینی می‌کنند و از این روش برای رسیدن به موفقیت کمک می‌گیرند.

یک روز یکی از همین افراد باهوش که در حال کار کردن با نمودارهای یک بازار مالی بود متوجه نظم خاصی در روندها و نوسانات می‌شود. به عنوان مثال او متوجه می‌شود که هر دفعه با دیدن الگویی مشابه الگوی سر و شانه، بازار واکنشی مشخص و قابل پیش‌بینی دارد. بنابراین او توانست از این طریق به کسب درآمد بپردازد.

الگوی کلاسیک

ماجرای الگوهای کلاسیک همین بود که در بالا خواندید. یک الگوی خاص در نمودار ظاهر می‌شود و شما پیش‌بینی می‌کنید تا بازار دقیقا یک واکنش خاص بدهد. درست مانند وقتی که ابرهای سیاه را در آسمان می‌بینید و متوجه می‌شوید قرار است باران ببارد.

به چنین الگوهایی که در نمودار ظاهر می‌شوند الگوهای کلاسیک می‌گوییم. الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال بسیار استفاده می‌شوند به طوری که برخی صرفا از این الگوها برای معامله استفاده می‌کنند. به طور کلی تعداد محدودی از الگوهای معتبر وجود دارند اما اگر علاقه‌مند به تحقیق و جست‌وجو در این باره هستید می‌توانید با مطالعه بیشتر به تعداد بسیار زیادی از الگوهای کلاسیک دست پیدا کنید. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین الگوهای کلاسیک، الگوی سر و شانه یا الگوی هد اند شولدرز است که ترجمه مستقیمی ‌از عبارت انگلیسی Head and Shoulders به حساب می‌آید.

الگوها چه کمکی به ما می‌کنند؟

الگوهای کلاسیک یک مزیت بزرگ دارند و آن هم این که بدون دردسر برای شما پول پارو می‌کنند! مزیتی که این الگوها دارند، سادگی در تحلیل نمودار است و شما می‌توانید با یک نگاه آن‌ها را تشخیص دهید و معامله باز کنید. به خاطر همین مزیت بزرگ است که بسیاری از معامله‌گران ترجیح می‌دهند به جای آموختن نکته‌های پیچیده و گنگ در تحلیل تکنیکال، از الگوهای کلاسیکی مانند الگوی سر و شانه استفاده کنند.

مزیت دیگری که این الگوها برای تریدرها دارند این است که می‌توان اعتبار بالایی برای آن‌ها قائل بود و به قول خودمانی می‌توانیم روی آن‌ها حساب ویژه‌ای باز کنیم. معمولا الگوهای کلاسیک، سیگنال‌های معتبری را منعکس می‌کنند و ریسک معاملاتی کمتری دارند.

اگر دقت کنید از کلمه «معمولا» در بیان اعتبار الگوهای کلاسیک استفاده کردیم؛ دلیل این است که هر چیزی در بازار تا حدودی قابل حدس زدن است و هرگز نمی‌توانیم روند بازار را به طور صد در صدی پیش‌بینی کنیم. با این وجود الگوی سر و شانه یکی از الگوهایی است که اعتبار بالایی دارد و معامله‌گران به محض دیدن آن، معامله خود را ثبت می‌کنند. الگوی سر و شانه نسبت به سایر الگوها سخت ایجاد می‌شود اما اگر ایجاد شود نتیجه‌ای بسیار مطلوب و قابل پیش‌بینی خواهد داشت. به بیان بهتر، آینده بازار طوری که ما حدس می‌زنیم پیش خواهد رفت.

در ادامه می‌خواهیم به معرفی 0 تا 100 الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال بپردازیم اما قبل از پرداختن به این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مطالب لیدوما فارکس را از طریق پیج اینستاگرامی ‌دنبال کنید. این طوری سریع‌تر و آسان‌تر است.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سر و شانه دقیقا همان چیزی است که آن را نام‌گذاری کرده‌اند. در این الگو سه قله ( یا سه دره) با ارتفاع‌های مختلف وجود دارد که ارتفاع دو قله از آن‌ها یکسان و دیگری بلندتر است. بدون فوت وقت می‌رویم سراغ شکل تا بررسی الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال را ملموس‌تر ادامه دهیم:

الگوی سر و شانه

همان طور که در تصویر مشاهده می‌کنید اجزای یک الگوی سر و شانه به قرار زیر هستند:

این الگو به سادگی تداعی‌کننده اندام یک انسان است که شانه‌ها در اطراف و سر در ارتفاع بلندتری قرار دارد و خط گردن جداکننده این اندام از سایر بدن است. بنابراین به خاطر سپردن الگوی هد اند شولدرز ساده است. در زیر مثالی از این الگو در نمودار مشاهده می‌کنیم:

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

نکته‌ای که وجود دارد این است که الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال کم‌تر از سایر الگوها به وجود می‌آید و هر چه تایم‌فریم‌های خود را افزایش دهیم، تعداد کم‌تری از آن می‌یابیم اما اعتبار بالایی دارد و قابل اطمینان است. همچنین در پیدا کردن این الگو باید محتاط باشید چرا که هر 3 دره یا 3 قله‌ای، الگوی سر و شانه نیست. ممکن است با کوچک‌ترین اشتباه، خود را دچار ضرر و زیان کنید. برای پیشگیری از این مشکل بهتر است تا با انواع الگوهای سر و شانه آشنا شویم.

انواع الگوی سر و شانه + نمونه‌های درست

الگوی سر و شانه دو شکل کلی دارد که اصلی‌ترین شکل آن در قسمت قبل بیان شد. این الگو عموما در بالاترین قیمت رخ می‌دهد و شامل دو قله کوتاه و یک قله بلند است. شکل زیر:

الگوی هد اند شولدرز

شکل بعدی الگو، کاملا برعکس الگوی قبلی است. یعنی به جای قله‌ها، دره قرار می‌دهیم. به این شکل که دو دره با عمق برابر داریم و عمق دره سوم از دیگر دره‌ها بیشتر خواهد الگوی قیمتی سر و شانه بود. این نوع سر و شانه با اسم سر و شانه معکوس شناخته می‌شود و بیشتر در پایین‌ترین قیمت به وجود می‌آید. مانند شکل زیر:

الگوی هد اند شولدرز

این دو الگو شکل‌های درست الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال هستند و اعتبار بالایی دارند. در قسمت بعد می‌خواهیم چند نمونه از رایج‌ترین شکل‌های نادرست از این الگو را معرفی کنیم تا اگر اشتباه شما هم بود، رفع شود.

انواع الگوی سر و شانه + نمونه‌های نادرست

ضرب‌المثل هر گردی، گردو نیست در این جا صدق می‌کند. برخی از کاربران بلافاصله بعد از خواندن بخش‌های ابتدایی مقاله صفحه را می‌بندند و سراغ نمودار می‌روند و هر الگوی مشابه سر و شانه‌ای را که مشاهده کردند به حساب Head & Shoulders می‌گذارند. این اشتباه باعث می‌شود تا معامله‌های این افراد غلط از آب درآید و به ضرر منجر شود.

برای جلوگیری از چنین اشتباهاتی دو راهکار ارائه می‌دهیم. اولین راهکار، تمرین است. توصیه می‌کنیم بعد از خواندن این مطلب سراغ چارت بروید و سعی کنید در تایم‌فریم‌های مختلف، الگوی هد اند شولدرز را پیدا کنید. یکی از راه‌های آسان برای رسم این الگو استفاده از ابزارهای تریدینگ ویو است (این قسمت ویژه معامله‌گران بازار فارکس است و نیازمند کار با وب‌سایت Tradingview است. برای مشاهده آموزش ثبت‌نام اینجا کلیک کنید).

راهکار دوم آشنایی با اشتباهات رایجی است که توسط سایر افراد اتفاق می‌افتند. چند نمونه از الگوهای اشتباه بعلاوه علت اشتباه بودن آن‌ها آورده شده‌اند.

سر و شانه اشتباه

این شکل الگوی سر و شانه نیست چرا که در این الگو حتما باید سر در بین دو شانه قرار گیرد. تصور اندام یک انسان می‌تواند درک درستی به شما بدهد. بنابراین شکل درست این است که قله بلندتر در وسط دو قله کوتاه‌تر قرار گیرد.

سر و شانه اشتباه

این شکل نیز اشتباه است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این الگو این است که ارتفاع شانه‌ها یکسان باشد. در غیر این صورت الگو، نامعتبر خواهد بود.

سر و شانه اشتباه

یکی دیگر از رایج‌ترین اشتباهاتی که در استفاده از الگوی هد اند شولدرز به وجود می‌آید، ترسیم الگو به شکل بالا الگوی قیمتی سر و شانه است. برخی تصور می‌کنند که دو قله هم‌ارتفاع و یک قله با ارتفاع متفاوت رسم کرده‌اند و می‌توانند از آن با عنوان الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال خود استفاده کنند اما اشتباه است. الگو باید دو شانه کوتاه و یک سر بلند داشته باشد. نباید شانه‌ها بلندتر باشند.

سر و شانه اشتباه

این تصویر نیز اشتباه است. در بخش‌های قبل به مراتب گفتیم که شکل صحیح الگوی هد اند شولدرز باید مانند اندام یک انسان رسم شود و رسم سه قله (یا سه دره) با ارتفاع‌های یکسان غلط است. این الگو با نام الگوی سه‌قله شناخته می‌شود که در مقالات دیگر لیدوما فارکس بررسی شده است. برای دسترسی می‌توانید وارد صفحه مجازی لیدوما فارکس شوید.

معامله با الگوی سر و شانه

همه چیز به آموختن شکل و شمایل الگوها ختم نمی‌شود و ما باید روش کار با آن‌ها را بیاموزیم. در این بخش دو شکل کلی معامله با الگوی سر و شانه را بررسی خواهیم کرد.

الگوی سر و شانه نزولی

سر و شانه نزولی به این دلیل نزولی نام‌گذاری شده است که روند بعد از آن نزولی خواهد بود. به بیان دیگر، الگوی کلاسیک سر و شانه از نوع الگوی کلاسیک تغییر روند یا بازگشتی است. در واقع اگر روند ما قبل از تشکیل الگو صعودی باشد، با مشاهده سر و شانه متوجه می‌شویم که قرار است روند نزولی شود و بازگردد. به همین دلیل به این الگو بازگشتی می‌گوییم و الگوی زیر را سر و شانه نزولی می‌نامیم.

الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

بنابراین می‌دانیم که باید در یکی از قیمت‌های اوج، معامله فروش باز کنیم چرا که روند نزولی خواهد شد اما سوال این است که معامله فروش خود را در چه نقطه‌ای ایجاد کنیم؟

یک کاندید برای فروش، شانه دوم است (رنگ قرمز) اما اگر اهل ریسک نیستید صبر کنید تا قیمت باز هم پایین بیاید و الگوی سر و شانه تکمیل شود، سپس در خط گردن معامله فروش باز کنید (رنگ سبز). به عنوان گزینه بهتر می‌توانید بیشتر صبر کنید چرا که احتمال دارد قیمت بعد از برخورد به خط گردن مقداری صعودی شود و سپس روند ریزشی پرقدرت خود را شروع کند. در نتیجه بهترین گزینه برای فروش، مثلث آبی است که در شکل زیر مشاهده می‌کنید:

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

شما می‌توانید حد ضرر خود را در ارتفاع شانه‌ها قرار دهید و حد سودتان را تا عمقی بگذارید که روند صعودی قبلا از آن جا شروع شده است. به عنوان یک گزینه دیگر می‌توانید به اندازه ارتفاع سر از نقطه فروش پایین بروید و حد سودتان را در آن نقطه قرار دهید. در شکل زیر جزئیات ترسیم شده‌اند:

الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

روش اول با رنگ قرمز و روش دوم با رنگ سبز نمایش داده شده است.

توجه: همیشه منتظر اصلاح قیمت بعد از برخود با خط گردن نمانید. گاهی قیمت بلافاصله خط گردن را می‌شکند و با قدرت ریزش خود را ادامه می‌دهد. اگر تصمیم دارید معامله فروش باز کنید بهترین کار فروش پله‌ای است. یک بار در خط گردن بفروشید و در صورتی که قیمت تا نیمی ‌از ارتفاع شانه صعود کرد، یک معامله فروش دیگر باز کنید. همچنین باید حجم معاملات خود را به درستی مدیریت کنید. این کار با عنوان مدیریت ریسک و سرمایه شناخته می‌شود و انتظار می‌رود تا شما با چنین مفهومی ‌آشنا باشید.

الگوی سر و شانه صعودی

این الگو دقیقا مشابه الگوی سر و شانه نزولی است اما برای درک بهتر مجددا آن را بررسی می‌کنیم.

این الگو عموما در نازل‌ترین قیمت بازار ایجاد می‌شود و روند قبل از تشکیل آن نزولی است. بنابراین انتظار داریم تا بعد از تکمیل الگو، قیمت صعودی شود. معامله‌گران با مشاهده سر و شانه صعودی در کمین هستند تا معامله خرید باز کنند.

بهترین مناطق خرید در الگوی هد اند شولدرز صعودی به ترتیب با رنگ‌های آبی، بنفش و سیاه مشخص شده‌اند:

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

حد سود و ضرر نیز مشابه بخش قبل است؛ حد ضرر را در عمق شانه و حد سود را هم‌ارتفاع شروع روند نزولی قرار دهید.

نکته‌هایی درباره الگوی هد اند شولدرز (Head & Shoulders)

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال همیشه معتبر نیست و باید برای اطمینان از صحت آن بررسی‌های لازم توسط معامله‌گر یا تحلیل‌گر انجام شود. نکته‌های زیر بسیار مهم هستند؛ از آن‌ها غافل نشوید!

نکته 1: الگوی سر و شانه نزولی در بالاترین قیمت (در قله قیمتی) و سر و شانه صعودی در پایین‌ترین قیمت (در دره قیمتی) معتبر هستند در غیر این صورت تضمین نمی‌شود که به احتمالات ما منجر شوند. در واقع هر الگویی که در بین روند ایجاد شود یا در روند معکوس خود به وجود آید، نامعتبر است.

مثال : این مثال نشان می‌دهد که سر و شانه صعودی در اوج قیمت نامعتبر است:

سر و شانه اشتباه

نکته 2: خط گردن می‌تواند ناراست و کج باشد. بنابراین معاملات ما بر اساس نوع این خط تغییر می‌کند. اگر این خط توسط قیمت شکسته شود، می‌توانیم وارد معامله شویم. پیشنهاد می‌کنیم در تریدهای خود، خط گردن را رسم کنید و حتما آن را در نظر بگیرید.

نکته 3: الگوی سر و شانه می‌تواند به نتیجه درستی منجر نشود. پس حتما حجم خود را کنترل کنید و همیشه حالات بد را مد نظر قرار دهید.

نکته 4: استفاده از الگوی‌های کلاسیک به ویژه الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال به تنهایی کارساز نیستند. بهتر است همیشه سیگنال‌های دیگر را نیز بررسی کنید و در صورتی که چند سیگنال با یکدیگر همخوانی داشتند وارد معامله شوید.

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

همان گونه که صور فلکی در علم نجوم راهنمای انسان ها برای یافتن مسیر درست در طبیعت هستند، الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال نیز راهنمای خوبی برای انجام معاملات صحیح در بازار سرمایه می باشند. الگو های متعددی وجود دارد که باید با توجه به شرایط خاص از هر کدام در جای مناسب خود استفاده شود. در خرید و فروش ارز دیجیتال نیز این الگوها می توانند برای معامله گران مفید واقع شوند. یکی از الگوهایی که تشخیص آن آسان است، الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال می باشد. برای آشنایی با این الگوی پرکاربرد به ادامه مقاله توجه کنید تا یکی از الگوهای پرکاربرد را آموخته باشید.

معرفی الگوی سر و شانه

در تحلیل تکنیکال الگوی نمودار سر و شانه الگویی است که به سادگی تشخیص داده می شود. در تشخیص این الگو باید یک خط مبنا و سه قله و یا سه کف پیدا کرد که در آن بلندی قله و یا کف میانی از دو قله و یا کف دیگر بیشتر است. این الگو دارای یک روند بازگشتی صعودی نزولی است. الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال آن چنان پرکاربرد است که در همه تایم فریم ها وجود دارد و به صورت مکرر مورد استفاده معامله‌گران قرار می‌گیرد. آسان کردن مشاهده سطوح از ویژگی‌های این الگوی نموداری می باشد که با توجه به آن، سطوح ورود، حد ضرر و حد سود قابل فهم می شود. الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال می‌تواند هم به صورت استاندارد (صعودی) و یا به صورت معکوس (نزولی) باشد. برخی از معامله گران حرفه ای با دانستن رشد قیمت بیت کوین توانسته اند سودهای کلانی را برداشت کنند.

خط گردن و تشخیص خط گردن

خط گردن نوعی سطح مقاومت و حمایت است که برای تشخیص ناحیه هایی که الگوی قیمتی سر و شانه سبب ایجاد سفارش می شوند، کاربرد دارد. یافتن صحیح خط گردن در الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال یکی از مهم ترین قسمت های آن می باشد که در گرفتن یک تصمیم صحیح و پر سود نقش مهمی را بازی می کند. برای اینکه خط گردن را تشخیص دهیم، باید ابتدا شانه چپ، سر و شانه راست را روی نمودار پیدا کنیم؛ با متصل کردن دره مجاور شانه چپ به دره بعد از سر، خط گردن در الگوی سر و شانه صعودی به دست می آید. در الگوی سر و شانه نزولی نیز اتصال قله مجاور شانه چپ به قله بعد از سر، سبب ایجاد خط گردن می شود.

الگوی سر و شانه صعودی (استاندارد)

همان طور که از نام الگوی سر و شانه مشخص است این الگو باعث تغییر جهت روند قیمت می شود، یعنی به گونه ای می توان گفت که این الگوها برگشتی هستند. طبق اطلاعات و تجربیات معامله‌گران با تجربه، این الگو از قابل اعتماد ترین الگوهای برگشتی در معاملات بازار سرمایه می باشد. مهم ترین مزیت این الگو این است که با یافتن سطوح مختلف با دقت می‌توان گفت که روند صعودی یا نزولی یک سهم به اتمام رسیده است و باید فروش و یا خرید این سهم مد نظر باشد. دانستیم که نوعی از الگوی سرو شانه در تحلیل تکنیکال صعودی است که در آن قله هایی ایجاد می شود که ابتدا روند آنها رو به بالا بوده و سپس با تشکیل یک سر نشانه ی نزول قیمت و تغییر جهت بازار به وجود می آید. در اصطلاحات ارز دیجیتال نیز این واژه ها به کا می رود، نیاز است برای آموزش این الگوها مطالب را در سایت ما دنبال کنید.

اهمیت شیب خط گردن در الگوی سر و شانه صعودی

خط گردن در الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال اهمیت بسیار بالایی دارد. در الگوی سر و شانه صعودی اغلب خط گردن شیب ملایم و رو به بالایی دارا می باشد. البته گاهی اوقات این خط افقی و گاهی می‌تواند شیب نزولی داشته باشد. اگر شیب خط گردن نزولی باشد نشانگر این است که بازار ضعیف است و به دنبال آن شانه راست ضعیفی نیز شکل خواهد گرفت. خط گردن صعودی نشانه این است که بازار قدرت بالایی دارد. در این الگو اگر تحلیل گر قصد فروش داشته باشد باید تا شکسته شدن خط گردن صبر کند که ممکن است اخطار دیر هنگامی به او داده شود و او متحمل زیان بیشتری شود.

تشخیص حد زیان و حد سود الگوی سر و شانه صعودی

حد ضرر این الگو را بالای شانه راست تعیین می کنند. در بعضی از الگوهای سر و شانه در تحلیل تکنیکال ارتفاع شانه راست و سر به همدیگر نزدیک می باشند که در این حالت حد ضرر را بالای قسمت سر قرار می دهند تا مطمئن تر باشد و ریسک کمتری انجام پذیرد. برای به دست آوردن حد سود باید فاصله قسمت سر تا خط گردن را به طور دقیق اندازه گیری کرد و از مکانی که خط گردن شکسته می شود پایین تر اعمال شود.

الگوی سر و شانه نزولی (معکوس)

الگوی سر و شانه نزولی در بین تحلیلگران با نام سر و الگوی قیمتی سر و شانه شانه معکوس نیز شناخته می شود که الگوی بسیار محبوبی است. این الگو بعد از یک حرکت نزولی تشکیل می‌شود که در پایین ترین قیمتی که سهم برمی گردد یک سر به وجود می آید و باعث تغییر جهت حرکت بازار و صعودی شدن سهم می شود. این الگو دارای سه کف می باشد که عمق کف میانی بیشتر از دو کف مجاور خود بوده و به اصطلاح بخش سر الگو بدین وسیله تشکیل می شود. برای این که با استفاده از این الگو معاملاتی را انجام دهید، باید منتظر شکست خط گردن این الگو باشید. هرچه شکست خط گردن قوی تر انجام شود نشانه خوبی برای یک معامله پر برکت می باشد. اگر بعد از شکست خط گردن نتوانستید به پوزیشن ورود کنید، باید منتظر پولبک به خط گردن باشید تا با شرایطی بهتر خرید را انجام دهید.

تشخیص حد زیان و سود الگوی سر و شانه نزولی

حد ضرر در این الگو زیر شانه سمت راست تعیین می شود، اما کسانی که می خواهند حد ضرر مطمئن تری را انتخاب نمایند زیر قسمت سر جای مناسبی می باشد. در تعیین این موضوع باید دقت کنید که فاصله شانه راست تا سر بیش از اندازه بزرگ نباشد. فاصله سر تا خط گردن نیز به منزله حد سود این الگو می باشد که باید از نقطه ای که خط گردن شکسته می شود به سمت بالا اعمال کرد. این تشخیص اغلب در تحلیل ارز های دیجیتال به کار می رود. ارز های دیجیتالی مانند بیت کوین، ترون، تتر و . ، شاید از خودتان بپرسید که تتر چیست؟ برای پاسخ این مطلب می توانید به مطالب کامل تر همین سایت مراجعه کنید و از نحوه ی خرید و فروش این ارز در ایران به طور کامل آشنا شوید.

تفاوت های الگوهای سر و شانه صعودی و نزولی

در الگوی سروشانه در تحلیل تکنیکال، شکسته شدن خط گردن برای کامل شدن الگوی بازگشتی سر و شانه معکوس مثل الگوی سر و شانه صعودی می باشد؛ اما تفاوت جزئی که در بین این دو وجود دارد این است که الگوی نزولی تمایل بیشتری برای حرکات بازگشتی به سمت گردن دارد، این اتفاق بعد از موج نزولی رخ می دهد.

روش مناسب دیگری که برای بررسی این تفاوت وجود دارد این است که امکان نزول هر بازار پس از یک رکود یا سکون ممکن است، کاهش تمایل برای خرید در میان معامله گران الگوی قیمتی سر و شانه به تنهایی می‌تواند بازار را به سمت نزول هدایت کند، اما پس از این سکون و ناکارایی بازار ناگهان نمی تواند صعود کند و قیمت ها فقط با افزایش تعداد خریداران نسبت به فروشندگان می توانند حالت صعودی به خود بگیرند.

سر و شانه (معکوس)

الگوی قیمتی سر و شانۀ معکوس علامتی است از تغییر جهت روند و انتظار می رود که پس آن الگوی قیمتی سر و شانه تغییر در جهت قیمت دارائی رخ دهد. سرو شانه معمولاً در یک روند نزولی توسعه یافته شکل می گیرد.

این الگو از سه کف قیمتی متوالی بازار تشکیل شده است که در سطوح مختلف قرار دارند. دو کف قیمتی که بالاتر هستند و شانه ها را تشکیل می دهند در دو طرف واقع شده اند و بین این دو آن کف، قیمتی که از بقیه پایین تر است و سر الگو محسوب می شود قرار دارد. همچنین یک خط گردن (مقاومت) نیز وجود دارد که سقف های قیمتی در الگو را به یکدیگر وصل می کند.

هنگامیکه این الگو شکل گرفت و قیمت از خط گردن یا همان سطح مقاومت بالاتر رفت (احتمال انحراف معین وجود دارد)، سرمایه گذاران یک سیگنال خرید دریافت می کنند. انتظار این است که صعود قیمت ها ادامه پیدا کنند، اگرچه ممکن است قیمت ها تا خط گردن که همینک یک حمایت است ریزش پیدا کنند، اما معمولاً در اطراف آن متوقف می شوند.

قیمت اغلب پس از شکل گیری الگوی معکوس سر و شانه صعود پیدا می کند و این صعود حداقل تا سطح هدف اش صورت می گیرد که از طریق فرمول زیر قابل محاسبه است:



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.