رونق اوراق و رکود سهام

همزمانی قیمت نفت و شاخص سهام با ادوار تجاری حقیقی: مبتنی بر رهیافت مارکوف سویچینگ

اقتصاد ایران اقتصادی وابسته به نفت است که با مشکلات زیادی همراه بوده و سیکل‌های تجاری بزرگ و کوچک داشته است. شناخت این سیکل‌ها کمک بسیار شایانی به برنامه‌ریزان و سیاستگذاران اقتصادی در ارائه تصمیمات بهتر می‌کند. هدف از این مطالعه بررسی سیکل‌های تجاری تولید، شاخص سهام و قیمت نفت و همزمانی بین آنهاست. در این پژوهش با استفاده از مدل غیر خطی مارکوف سویچینگ، رژیم سیکل‌های تجاری، قیمت نفت و شاخص سهام در قالب دو رژیم رکود و رونق با تعدیل فصلی طی 1372 تا 1395 شناسایی شده است. نتایج حاکی از آن است که در بخش حقیقی اقتصاد، طول دوران رونق و احتمال ماندگاری در آن از رکود بیشتر است. همچنین دوران رونق شاخص سهام و قیمت نفت بیشتر از دوران رکود است. به منظور بررسی همزمانی سیکل‌ها نیز از ضرایب همبستگی و رابطه علیت گرنجر استفاده شده است. نتایج همزمانی سیکل‌ها نیز نشان داده است که قیمت نفت و شاخص سهام نسبت به تولید ناخالص داخلی پیشرو هستند. بر این اساس به سیاست‌گذاران توصیه می‌شود که با در نظر گرفتن میزان هم‌پوشانی بخش حقیقی اقتصاد با شاخص سهام و قیمت نفت و پیشرو بودن شاخص سهام و قیمت نفت نسبت به بخش حقیقی اقتصاد فرصت دارند تا با اتخاذ سیاست-های مناسب از تاثیرات منفی نوسانات بازار سهام و نفت بکاهند و بر تاثیرات مثبت آن بیفزایند.

کلیدواژه‌ها

• مدل مارکوف سویچینگ
• سیکل‌های تجاری
• رژیم‌های رونق و رکود
• همزمانی سیکل‌ها

عنوان مقاله [English]

Synchronization of oil price and stock index with business cycle: Based on the Markov Switching Approach

نویسندگان [English]

• roya seifipour
• Azadeh Mehrabian
• Behnam Hoseinpour

Economics, Faculty of Economics and Accounting, Islamic Azad University, Tehran Branch, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to examine the business cycles, stocks and oil prices, and the synchronization between them. In this research, the regime of business cycles, oil prices and stock indexes in the form of two regimes of recession and boom were identified for the period 1372 to 1395(as seasonally adjusted). The results indicate that in the real sector of the economy, the length of a period of the boom is more than a recession, and the likelihood of a boom is equal to 0.92 percent and more than a regime change or the stagnation of the recession. The period of rising of the stock index is more than the period of its recession. But the period of rising in oil prices is less than the period of its recession. The results of the coincidence of variables indicate that oil price is the leading in three seasons and coincident to GDP. Also, the stock index is leading in three seasons with GDP but in the opposite direction.
The policy recommendation of this paper is that policymakers, having regard to the extent to which the real sector of the economy is closely aligned with the stock index and the price of oil, and being leading of the stock index and the price of oil in the real sector of the economy, by adopting appropriate policies, they can reduce the negative effects of fluctuations in the stock market and oil and add its positive effects.

کلیدواژه‌ها [English]

• Markov Switching Model
• Business Cycles
• Boom and Depression
• Synchronization of Cycles

مراجع

- اسفندیاری، علی اصغر و نجمه السادات موسوی. (1390). «سیکل­های تجاری در اقتصاد ایران و تحلیل علل بروز آن با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته». سیاست­های اقتصادی. 87، ج7، ش2، 41-66. ##آرمن، سیدعزیز و فرزانه پیرو. (1392). «بررسی عدم تقارن در ادوار تجاری و نقش تکانه­های نفتی در ایجاد آن». فصلنامه اقتصاد مقداری. 10(4): 146-113. ##حسینی نسب، سیدابراهیم، محسن خضری و احمد رسولی. (1390). «تعیین اثرات نوسانات قیمت نفت بر روش بازده سهام بورس اوراق بهادار تهران: آنالیز موجک و راه­گزینی مارکوف». فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی. 8(29): 60-31. ## صیادزاده، علی و آلن جمالدیکاله. (1387). «بررسی ویژگی­های ادوار تجاری در ایران در دوره 1385-1338». فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی. 16(46): 82-63. ##طیب­نیا، علی و فاطمه قاسمی. (1389). «اندازه­گیری چرخه­های تجاری در ایران». مجله تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران، 3(45): 1-24. ##کازرونی، علیرضا و اصغرپور، حسین و محمدپور، سیاوش و بهاری، صابر. (1391). اثرات نامتقارن نوسانات نرخ واقعی ارز بر رشد اقتصادی در ایران:رهیافت مارکوف سوئچینگ. مجله اقتصادی- دو ماهنامه ی بررسی مسائل و سیاست های اقتصادی، شماره های 7و8، صفحات 26-5. ##کریمی و طیبی. (1389). «ادغام تجارت و هماهنگ­سازی چرخه­های کسب ­و­کار با تاکید بر ترتیبات منطقه­ای در میان ملل سازمان ملل متحد». فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، 18(54): 146-123. ##هادیان، ابراهیم و محمدرضا هاشم پور. (1382). «شناسایی چرخه­های تجاری در اقتصاد ایران». فصلنامه رونق اوراق و رکود سهام پژوهش­های اقتصادی ایران، 15: 120-93. ##هوشمند، محمود، محمدعلی فلاحی و سپیده توکلی قوچانی. (1387). «شوک­های قیمت نفت و رشد اقتصادی بر مشاهدات اوپک». مجله دانش و توسعه، دوره 15. شماره22. ص29-55. ##

دنیای حسابداری

ریشه های ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران به سال 1315 بازمی‌گردد. در این سال یک کارشناس بلژیکی به نام ران لوترفلد به همراه یک کارشناس هلندی، به درخواست دولت وقت ایران، دربارة تشکیل بورس اوراق بهادار مطالعاتی نمودند و طرح تأسیس و اساسنامة آن را تنظیم کردند. در همان سال‌ها یک گروه کارشناسی در بانک ملی نیز به مطالعة موضوع پرداختند و در سال 1317 گزارش کاملی دربارة جزئیات مربوط به تشکیل بورس اوراق بهادار تهیه کردند.

اما آغاز جنگ جهانی دوم فرصت ادامة فعالیت را از کارشناسان گرفت. از سرگیری مطالعات در این زمینه به فرصت مناسبتری نیاز داشت که این فرصت پس از کودتای 28 مرداد 1332 و حاکم شدن آرامش نسبی بر ایران برای اتاق بازرگانی،اتاق صنایع و معادن،بانک مرکزی و وزارت بازرگانی ایجاد شد تا چند سالی را به بررسی پیرامون این بازار و شرایط ایران برای تشکیل آن بپردازند.

این گروه فعالیت خود را به صورت جدی از سال 1333 آغاز نمودند و پس از 12 سال تحقیق و بررسی، در سال 1345 قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار را تهیه و لایحه مربوط را به مجلس شورای ملی ارسال کردند. لایحه مزبور در اردیبهشت 1345 تصویب شد،اما به دلیل عدم آمادگی بخش صنعتی و بازرگانی بورس تهران در پانزدهم بهمن ماه 1346 با ورود سهام بانک صنعت و معدن- به عنوان بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی آن زمان- فعالیت خود را آغاز کرد.

در پی آن شرکت نفت پارس، اوراق قرضة دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضة سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضة عباس آباد به بورس تهران راه یافتند. در این میان اعطای معافیت‌های مالیاتی به شرکت‌ها و مؤسسات پذیرفته شده در بورس در ایجاد انگیزه برای عرضة سهام آنها نقش مهمی داشته است. در طی 11 سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران (سال‌های 1346 تا 1357) تعداد شرکت‌ها و بانک‌ها و شرکت‌های بیمة پذیرفته شده از 6 بنگاه اقتصادی با 2/6 میلیارد ریال سرمایه در سال 1346 به 105 بنگاه با بیش از 230 میلیارد ریال سرمایه در سال 57 افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از 15 میلیون ریال در سال 1346 رونق اوراق و رکود سهام به بیش از 150 میلیارد ریال در سال 1357 افزایش یافت.

هرچند بورس اوراق بهادار تهران در این دوره از رونق چشمگیری برخوردار نبوده است، رشد شتابان محصول ناخالص داخلی و ارزش افزوده بخش صنعت، و نیز حضور اوراق قرضه دولتی و اصلاحات ارضی، افزایش حجم معاملات را در بورس اوراق بهادار در پی داشت. در این دوره نسبت حجم معانلات بورس به سرمایه ثابت ناخالص داخلی در حدود 4/2 درصد بود که موقعیت ضعیف بورس در آن دوره را به خوبی نشان می دهد.

پیروزی انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی در این دوره رویدادها و تحولات بسیاری را به دنبال داشت. از دیدگاه تحولات مرتبط با بورس اوراق بهادار نخستین رویداد، تصویب لایحة قانون ادارة امور بانک‌ها در تاریخ 17 خرداد 1358 توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن36 بانک‌ تجاری و تخصصی کشور در چهارچوب 9 بانک شامل 6 بانک تجاری و 3 بانک تخصصی ادغام و ملی شدند. چندی بعد و در پی آن شرکت‌های بیمه نیز در یکدیگر ادغام گردیدند و به مالکیت دولتی درآمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعة صنایع ایران در تیر 1358 باعث گردید تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند. به گونه‌ای که تعداد آنها از 105 شرکت و مؤسسة اقتصادی در سال 1357 به 56 شرکت در پایان سال 1367 کاهش یافت.

پایان یافتن جنگ تحمیلی و آغاز دوره سازندگی زمینه های احیای دوباره بورس اوراق بهادار را فراهم ساخت. درواقع، تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار یکی از مهمترین سازوکارهای اجرایی بهسازی اقتصاد ملی به شمار می آمد که از طریق انتقال پاره ای از وظایف تصدی دولتی به بخشخصوصی،جذب نقدینگی و گردآوری منابع پس اندازی سرگردان و هدایت آنها به سوی مصارف سرمایه گذاری می توانست به تجهیز و مشارکت فعالانه بخش خصوصی در فعالیتهای تولیدی بینجامد.

بدین ترتیب ، توجه سیاستگزاران اقتصادی کشور به تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار در سال 1368، افزایش چشمگیر تعداد شرکتهای پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس اوراق بهادار را در پی داشت، تا به آنجا که تعداد اینگونه شرکتها از 56 شرکت در سال 1367 به 249 شرکت در سال 1375 افزایش یافت.در همین دوره،میانگین ارزش معاملات سالانه در حدود 213 درصد رشد یافت که در نهایت به فراهم آوردن بیش از 4920 میلیارد ریال برای تامین منابع مالی مورد نیاز فعالیتهای مولد در اقتصاد ایران انجامید.

باوجود این، بررسی عملکرد بورس تهران در این زمان نشان می دهد که در عمل جایگاه واقعی و مناسب خود را در اقتصاد ملی بدست نیاورد، به گونه ای که سهم منابع مالی تامین شده توسط این نهاد در سنجش با سرمایه ثابت ناخالص داخلی به طور میانگین از رونق اوراق و رکود سهام مرز 6/1 درصد فراتر نرفت.

از سوی دیگر، روند پرنوسان فعالیت بورس اوراق بهادار تهران در سالهای 1369 تا 1375،به ویژه نوسانهای شدید و یک سویه قیمتها در سالهای 1370،1373و1374،افت وخیزهای دوره ای قابل توجهی را در پی داشته که برآیند آنها به انتظارات سرمایه گذاران و بی اطمینانی حاکم بر این بازار انجامیده است.

سال 1370 سال پررونقی برای بازار سرمایه بود. در این سال افزایش چشمگیری در ارزش و حجم معاملات بازار پدید آمد. این رشد به سبب عرضة سهام در مقیاس بالا از طرف سازمان‌های دولتی، ورود 29 شرکت جدید به فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، عرضة سهام به صورت نسبتاً فراگیر در سراسر کشور از طریق شبکة بانکی و عرضة سهام به کارگران به نرخ‌های ترجیحی براساس مصوبه موقت بود. ارزش معاملات در این سال نسبت به سال قبل 637 درصد و تعداد سهام معامله شده 369 درصد رشد یافت.

از آنجا که در سال 1371 اقتصاد کشور دچار رکود نسبی شده بود بورس اوراق بهادار با شرایط دشواری روبرو شد، آمار معاملات در این سال رو به کاهش رفت به طوری که ارزش معاملات از 3/478 به 352 میلیارد ریال رسید.

از اواسط سال 1372 عدم عرضة سهام و جریان بیشتر منابع مالی به سوی بورس موجب شد تا شاخص قیمت سهام رو به افزایش گذارد. به هر حال ارزش معاملات برای نخستین بار در طول تاریخ بورس در این سال از مرز 515 میلیارد ریال گذشت.

برنامه‌ریزی‌ها و تمهیداتی که از اواسط سال 1372 در جهت تعدیل قیمت‌ها و افزایش بازده سهام به عمل آمد، تأثیر مثبت زیادی بر بازار در این سال داشت، به طوری که خرید سهام اعم از جزئی و کلی (خرده‌فروشی و عمده فروشی) با استقبال عام روبه‌رو شد به طوری که ارزش معاملات در سال 1373 به بیش از 793 میلیارد ریال رسید.

عامل اصلی افزایش حجم معاملات به طور عمده مربوط به چهار ماه آخر سال 1373 و ناشی از عدم عرضة سهام توسط عرضه‌کنندگان عمدة دولتی، افزایش قیمت شناور ارزهای خارجی و تشدید تورم بوده است که موجب ایجاد صف‌های تقاضا در این سال شد.

سال 1374 سال تأسیس شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهامی عام بود. در این سال 4 شرکت سرمایه‌گذاری جدید تأسیس شد، همچنین یک شرکت توسعة منطقه‌ای به صورت سهامی عام در استان فارس تأسیس شد، از وقایع دیگر سال 1374 افزایش سرمایه‌گذاری در بخش دولتی بود که بر رشد بورس تأثیر به سزایی داشت.در این سال ارزش معاملات به بیش از 1880 میلیارد ریال رسید.

وضعیت بورس در سال 1375 وضعیتی دوگانه بود. در نیمة نخست سال، روندهای حرکتی سال پیش همچنان ادامه یافت و شاخص‌های مختلف فعالیت در بازار بورس از روندی افزایشی برخوردار بود ، در نیمة دوم سال، شتاب یک سویة نوسان‌های قیمتی در بورس اوراق بهادار تهران کند شد و شاخص قیمت سهام از مهرماه تا پایان آن سال به میزان 6/9 درصد کاهش یافت.

بورس تهران به عنوان نماد اصلی بازارسرمایه ایران، از آغاز سال 1376 دوره تازه ای از فعالیت را به خود دید. حرکتهای بنیادی انجام شده در راستای بازسازی ساختار سازمانی و مدیریتی، به کارگیری نوآوریهای فنی و تخصصی،اصلاح رویه های مقرراتی و نظارتی، فراهم آوردن زمینه های ارتقای کارایی و اصلاح کارکردهای بازار، و کوشش درجهت همسازی سیاستگزاریها با نیازهای واقعی بازار سرمایه در کانون توجهات و برنامه های اصلاح ساختاری این سازمان قرار داشت.

بی گمان،یکی از محورهای اساسی برنامه بهسازی بورس اوراق بهادار تهران،اتخاذ سیاست تثبیت بازار برای حذف عوامل وروندهای ناپایدار ساز و اختلال زا و پیش گیری از تکرار رویدادهای سالهای پیش بوده است.در واقع، بخشی از پایداری و قاعده مندی به دست آمده در بورس تهران طی سال 1376 بر اثر پیاده سازی همین برنامه های تثبیت رونق اوراق و رکود سهام بازار بدست آمد و محور اصلی آن نیز برقراری رابطه ای منطقی و متناسب بین تعداد و قیمت سهام دادوستد شده در بازار بوده است.

از سوی دیگر در سال 1376 ساماندهی وضعیت اطلاع رسانی به عنوان یکی از مهمترین تمهیدات بازیابی کارکردهای طبیعی بورس اوراق بهادار تهران مورد توجه قرار گرفته است. در این باره، به منظور دسترسی آسان و سریع کاربران مختلف به اطلاعات آماری درست،دقیق و بهنگام، کمیت و کیفیت اطلاعات عرضه شده در چارچوب نشریه های آماری ادواری بورس بازنگری و بهسازی شد.

سال 1376 بر اثر برنامه‌های اجرا شده برای ارزیابی یک روند منطقی، رو به رشد و پایدار و زدودن نابسامانی‌های مشهود آن، نقطة عطفی در سال‌ها تجدید فعالیت بورس بود.

روند سریع بهبود شاخص‌ها، رشد ارزش معاملات، افزایش حجم دادوستد سهام، رشد پرشتاب قیمت‌ها، حضور پرتعداد روزانه سهامداران در تالار بورس، افزایش شمار خریداران و تحولات دیگر بیانگر رشد و توسعة بازار سرمایة ایران بود. رشد روزافزون بورس نشان از جایگاه مهم این نهاد در پیشبرد و توسعة اقتصاد ملی در سال‌های آتی داشت.

رشد بورس تهران در سال 1378 نیز ادامه یافت. حجم کل معاملات در این سال بیش از 1056 میلیون و 223 هزار سهم، به ارزش 5137 میلیارد و 80 میلیون ریال بود.

سال 1379 سال درخشانی در پرونده بورس تهران بود. در این سال بازدهی بورس به رونق اوراق و رکود سهام 86/59 درصد رسید که در مقایسه با سایر فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تورم 6/12 درصدی در این سال بسیار شایان توجه بود. بورس اوراق بهادار تهران در ضمن پدید‌آوردن یک روند پررونق فعالیت طی چند سال گذشته، از فراهم آوردن تمهیدات لازم برای توسعة فراگیر بازار سرمایه نیز غافل نمانده بود. برنامه‌های در دست اجرا طی این سال‌ها، دامنه‌ای فراگیر از بهسازی نظام اداری و تشکیلاتی بازار، بهبود اطلاع‌رسانی، ارتقای شفافیت و کارایی بازار و تقویت نظام تنظیمی و نظارتی بورس گرفته تا گسترش سطح فعالیت آن به سایر مناطق جغرافیایی کشور، تنوع‌سازی بازارهای دادوستد، معرفی ابزارهای جدید مالی، ایجاد بورس ابزارهای مشتق و بسیاری دیگر از الزام‌ها و نیازهای ایجاد یک بازار قاعده‌مند و کارآمد اوراق بهادار را در ایران پوشش داده است.

حجم کل معاملات در سال 1380 بیش از 1621 میلیون و 98 خزار سهم، به ارزش 7723 میلیارد و 509 میلیون ریال بود.

سال 1381 سال پرفراز و نشیبی برای بورس بود. شاخص کل بورس تا شهریور ماه این سال با افزایش همراه بود. در این سال به تدریج رفتار سرمایه‌گذاران تغییر یافته و با وجود آنکه انتظار کاهش نسبی قیمت سهام شرکت‌های ناشی از تقسیم سود در مجامع عادی متصور بود، اما عملاً بازار با رفتار دیگری روبه‌رو شد که به ظاهر متناقض با آموخته و شیوه‌های متداول رفتار سرمایه‌گذاران بود.

سال 1382، سال ثبت رکوردهای جدید در بورس اوراق بهادار تهران بوده است. در این سال همۀ نماگرهای عمدة فعالیت، با رسیدن به حد نصاب‌های تازه، که از بدو فعالیت بورس اوراق بهادار تهران بی‌سابقه بوده است، عملاً چشم‌اندازی مطمئن و امیدوارکننده برای مهم‌ترین رکن بازار سرمایة کشور ترسیم کرده‌اند. این روند رو به رشد اگر چه رونق اوراق و رکود سهام از سال پیش شروع شده است، اما جهش خیره‌کنندة آن در سال 1382 حکایت از ظرفیت‌های بزرگ بازار سرمایة کشور و به ثمر نشستن برنامه‌های اصولی اتخاذشده توسط سازمان دارد.

برای نشان دادن عملکرد چشمگیر بورس اوراق بهادار تهران در این سال، نگاهی به رشد نسبت ارزش بازار سهام به محصول ناخالص داخلی، نشان رونق اوراق و رکود سهام می‌دهد که این نسبت با رشد تقریباً 100 درصدی از 8/12 درصد در سال 1381 به 25 درصد در پایان سال 1382 افزایش یافته است.

فعالیت بورس اوراق بهادار تهران طی سال 1383 در دو بخش متمایز رونق و رکود نسبی بازار قابل بررسی است. عملکرد بورس تهران در نیمة‌ اول سال به‌رغم دو افت محسوس در ماه‌های اردیبهشت و مرداد، هم‌چنان متأثر از روندهای حرکتی سال پیش از آن بود و نماگرهای مختلف فعالیت بورس از روندی افزایشی برخوردار بودند، به‌گونه‌ای که حجم دادوستد و شاخص قیمت سهام در این دوره به بالاترین حد خود در تمامی سال‌های فعالیت بورس رسید.

یک ارزیابی کلی می‌توان گفت که به‌رغم مسایل و مشکلات ناپایدارساز داخلی و خارجی از قبیل انتخابات ریاست جمهوری، پیشنهاد افزایش نرخ مالیات نقل‌وانتقال سهام، مصوبات مجلس در زمینة تثبیت قیمت‌ها و کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی، تهدیدهای خارجی در زمینة انرژی اتمی، و. ، موقعیت بازار سرمایه در اقتصاد ایران، در سال 1383 نیز بهبود یافت. در اثبات این ادعا می‌توان به نماگر نسبت ارزش بازار سهام به محصول ناخالص داخلی - که نشانگر جایگاه بورس در اقتصاد ملی است - اشاره نمود که با رشدی حدود 11 درصد، از 27 درصد در سال 1382 به بیش از 30 درصددر پایان سال 1383 رسیده است.

در سال 1384، نماگرهای مختلف فعالیت بورس اوراق بهادار در ادامة روند حرکتی نیمه دوم سال 1383، همچنان تحت تأثیر رویدادهای مختلف داخلی و خارجی و افزایش بی‌رویة شاخص‌ها در سال‌های قبل از روندی کاهشی برخوردار بودند و این روند، به جز دورة کوتاهی در آذرماه تا پایان سال قابل ملاحظه بود.

از آذرماه سال 1384، سیاست‌ها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث کند شدن سرعت روند کاهشی معیارهای فعالیت بورس شد، به‌گونه‌ای که تصویب قانون بازار اوراق بهادار، تغییر سیاست‌های داخلی سازمان بورس و پیش‌بینی آزادسازی قیمت سیمان به‌دلیل ورود این محصول به بورس فلزات، باعث رشد 6/6 درصدی شاخص قیمت در آذر ماه 1384 نسبت به ماه پیش از آن شد.

رونق اوراق و رکود سهام

به گزارش صدای اقتصاد و به نقل از ایسنا* لغو تحریم های بین المللی موجب شد تا خوش بینی ناشی از بهبود وضعیت اقتصادی به بازار سرمایه تزریق شده و در نتیجه بورس تهران بعد از 2 سال رکود با رونق دوباره و افزایش قیمت ها مواجه شود .

رونق دوباره بورس و توجه اهالی تالار شیشه ای به شرکتهای بورسی و افزایش استقبال سهامداران از قیمت‌های پایین شرکتها سبب شد تا نقدینگی جدیدی وارد بورس شده و با افزایش مشارکت سهامداران برای خرید سهم، اکثر صنایع بورسی مسیر خود را تغییر داده و بر خلاف ماه های گذشته، با بازدهی مثبت مواجه شوند. با این اتفاق وضعیت اکثر صنایع بورسی بهبود پیدا کرد، اما شرکتهایی که از لغو تحریم ها بیشترین تاثیر را می پذیرند با اقبال بیشتری مواجه شدند به طوری که لغو تحریم های کشتیرانی و همچنین احتمال انعقاد قراردادهای جدید با شرکتهای خودروسازی موجب شد:

• صنایع حمل و نقلی، رادیویی و خودرویی بیشترین بازدهی را در یک هفته اخیر کسب کنند. به طوری که صنعت حمل و نقل با کسب 14.6 درصد بازدهی در یک هفته اخیر بیشترین بازدهی را در بین صنایع بورسی کسب کرد و در صدر جدول قرار گرفت.

• صنعت رادیویی که دو شرکت همراه اول و مخابرات را در اختیار دارد به دلیل انتشار اخباری در خصوص سرمایه‌گذاری اپراتور فرانسوی اورنج در همراه اول مورد اقبال اهالی تالار شیشه ای قرار گرفتند و با کسب بازدهی 13.7 درصدی دوم شدند.

• صنعت خودرو دیگر صنعتی است که این روزها به دلیل قیمت های پایین و همچنین اخباری در خصوص انعقاد قراردادهای جدید با خودروسازهای خارجی مورد توجه سهامداران قرار گرفت و با بازدهی 10 درصدی در یک هفته، کام سهامداران خود را شیرین کرد.

• صنعت فرآورده های نفتی و غذایی از دیگر صنایعی بودند که توانستند با کسب بازدهی 8 درصدی عملکرد قابل قبولی داشته باشند و بازدهی بالاتری از بازدهی شاخص بورس کسب کنند.

• در این میان صنعت قند و شکر که در دوران رکود بورس از اقبال و بازدهی قابل توجهی برخوردار شد، با رونق بورس مسیر خلاف جهت بازار را انتخاب کرد و در یک هفته زیان منفی 3.8 درصدی را ثبت کرد و جزو زیانده‌ ترین صنعت بازار سرمایه شد.از سوی دیگر صنعت مهمی همچون فلزات اساسی علی رغم رفع تحریم ها و به دلیل افت قیمت‌های جهانی با تغییرات چندانی مواجه نشد و بر خلاف جریان مثبت بازار روند منفی در پیش گرفت.

* مورخ 30 دی ماه 1394

به روز رسانی1: مورخ 15 بهمن 1394 منبع دنیای اقتصاد

از ابتدای دی‌ماه، به‌ویژه پس از اجرایی شدن برجام، رشد حدود 20 درصدی بورس توانست بازدهی بازار سهام از ابتدای سال را افزایش دهد تا رقیب اصلی خود، یعنی سپرده‌های بانکی را پشت سر بگذارد. چنانچه فضای خوش‌بینی به‌وجود آمده ادامه یابد، بورس می‌تواند در مجموع سال 94 صدرنشین بازارهای کشورمان شود. ورود حجم بالای نقدینگی به بازار سهام که متوسط ارزش معاملات روزانه در بورس و فرابورس را به بیش از 500 رونق اوراق و رکود سهام میلیارد تومان رسانده یکی از نشانه‌های پویایی این بازار است. متغیری که در مقایسه با دوران رکود، رشد بیش از 5 برابری را نشان می‌دهد. عمده خوش‌بینی‌ها به بازار سهام ناشی از ورود سرمایه‌گذاران خارجی و عقد قراردادهای جدید با آنها است؛ اما به‌منظور حفظ این تحرک در بازار سهام نیازمند تحولاتی در فضای بنیادی اقتصاد نیز هستیم. تداوم روند کاهش غیردستوری سود بانکی و نرخ تورم، رشد منطقی نرخ ارز متناسب با تورم و افزایش قیمت‌های جهانی کالاها از جمله چاشنی‌های تداوم رونق پایدار بورس محسوب می‌شوند. متن کامل خبر را اینجا بخوانید .

به روز رسانی2 : مورخ 17 بهمن 1394 منبع خبرآنلاین به نقل از صدای اقتصاد

بورس تهران در ماه ژانویه، 25 درصد رشد داشته است؛ آیا شما در این بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اید؟ این سوالی است که بیزنس اینسایدر از خوانندگان خود پرسیده و ایران را بهترین نقطه رشد منطقه معرفی کرده است. کریستین کوپر، نگارنده این مقاله با بیان مطالب فوق می‌افزاید: طبق بررسی‌های دست اول من از فعالیت‌های روزانه مبادلات بورس تهران طی دو سال گذشته، براحتی می‌توانم مبلغی معادل یک میلیارد دلار، بدون آنکه در بازار بازارهای عمومی اختلال ایجاد کنم یا سبب دگرگونی جدی در ظرفیت نقدینگی ایجاد کنم، گسترش دهم. من همچنین، به شکل معقولانه‌ای انتظار دارم طی 24 ماه آینده، شاهد 150 درصد بازگشت سرمایه تعدیل شده با نرخ ارزی باشم. همچنین، برخلاف بازارهای سهام در کشورهای غربی، سرمایه‌های خصوصی جاری نشده‌ای به ارزش چندین نسل وجود دارد که آماده عرضه عمومی هستند و این درحالیست که جهان تشنه سودهای ثابت است. حتی اگر اقتصاد جهان این گونه از هم نمی‌پاشید و بورس تهران نیز در ماه گذشته، 25 درصد رشد نمی‌کرد، بازهم ایران ، تنها نقطه درخشان برای رشد اقتصادی جهان بود.

به روز رسانی 3: مورخ 21 بهمن 1394 منبع: صدای اقتصاد

به گفته رئیس سازمان بورس، حجم معاملات روزانه انجام شده توسط سرمایه‌گذاران خارجی روزانه 2 میلیارد و 400 میلیون تومان بود که حجم کل معاملات موجود نزد سرمایه‌گذاران خارجی که کد مشخصی برای آنها صادر شده است به 520 میلیارد تومان رسیده است. وی همچنین گفت در حال حاضر ارزش بازار سرمایه به 420 میلیارد تومان رسیده و بورس تهران 120 میلیارد دلاری شده است .

به روز رسانی 4 : مورخ 8 اسفند 1394 منبع: تسنیم

حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران طی نشستی در مسقط و با حضور بیش از یکصد سرمایه گذار خارجی از کشورهایی نظیر انگلستان، آلمان، لبنان، هلند، پاکستان، امارات و عمان، شرایط سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار ایران را تشریح کرد. او گفت: بورس تهران با سابقه پنجاه ساله و با حضور شرکت هایی از سی و هفت صنعت جزو بورس های با سابقه و متنوع منطقه محسوب می شود. هم اکنون نیز صنعت پتروشیمی بزرگترین صنعت حاضر در بورس تهران است و صنایع بانک و فلزات اساسی نیز از صنایع مهم هستند . قالیباف اصل وضعیت نقدشوندگی در بورس تهران را مناسب ارزیابی کرد و افزود: ارزش معاملات در بورس تهران همواره سیر صعودی را پیموده، به طوری که در یک دهه گذشته به طور متوسط هر سال حدود سی درصد رشد را ثبت کرده است . وی اظهار داشت: از منظر سرمایه گذاری نهادی یا شرکت ها، بازار سرمایه ایران در آینده شاهد حضور صندوق های سرمایه گذاری و صندوق‌های بازنشستگی بزرگ خارجی خواهد بود . مدیرعامل بورس تهران توجه سرمایه گذاران حاضر در نشست را به تنوع در ابزارهای سرمایه گذاری در بورس تهران جلب کرد و افزود: در حال حاضر سهام 319 شرکت و حق تقدم آنها، انواع اوراق بدهی مانند اوراق مشارکت، استصناع، صکوک، مرابحه، اوراق مشارکت شهرداری ها، قرار داد آتی سهام داد و ستد می شود .

وی به ایجاد تابلوی ارزی برای اوراق مشارکت اشاره کرد و گفت: در آینده نزدیک اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام نیز قابلیت داد و ستد پیدا می کند. همچنین به دنبال آن هستیم تا تابلوی ارزی برای اوراق مشارکت ایجاد کنیم. به نظرمی رسد تابلوی ارزی برای سرمایه گذاران خارجی گزینه خوب و جذابی باشد . سخنگوی بورس تهران به عرضه های اولیه اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه ایران به طور متوسط هر ماه یک عرضه اولیه دارد. عرضه اولیه سهام یک جذابیت بزرگ برای سرمایه گذاران است . قالیباف ‌اصل بازار اوراق بهادار ایران را بزرگترین بازار بکر دنیا عنوان کرد و افزود: نسبت قیمت به سود در بورس تهران بسیار پایین است و بازار آمادگی جذب سرمایه را دارد .

یک گام تا شکستن رکود بورس

بازار بورس به تبع اقتصاد کل کشور در رکود عمیقی فرو رفته است در چند روز گذشته شاخص کل بازار سرمایه از ۶۳ هزار واحد به ۶۱ هزار ۵۰۰ واحد رسیده است اگر این رقم در چند روز آینده به زیر ۶۱ هزار واحد برسد رکود جدیدی در بازار بورس ثبت خواهد شد زیرا این سقوط در طول دو سال نیم گذشته بی سابقه است. بسیاری از تحلیل گران این سقوط را طبیعی می دانند و معتقدند بازار بورس همچنان باید سقوط کند. این مسسئله دلایل مختلفی دارد اول این که به دلیل بی اعتمادی سهم داران به بازار سرمایه، سرمایه ها از بازار بورس جدا شده و به سمت بازار ارز کشیده شده است به همین دلیل شاهد هستیم که طی چند هفته گذشته نرخ دلار به بیش از سه هزار ۶۰۰ تومان برسد. دوم اینکه در حدود ۷۰ ، ۸۰ درصد شرکت های بورسی تعدیل مفنی از خود ارائه داده اند به عنوان نمونه تمامی شرکت های رونق اوراق و رکود سهام گروه فلزات اساسی پیش بینی سود خود را کاهش داده اند. این مسئله ای است که علیرضا قنبرعباسی مدیرعامل کارگزاری بانک خاورمیانه بر آن تاکید دارد و گفته است، نزول شاخص بورس باید ادامه بیابد زیرا اکثر شرکت ها با ارائه گزارش های سه ماهه و شش ماهه نشان داده اند که حرفی برای گفتن ندارند و این شرکت ها سود دهی خود را کاهش داده و یا به زیان رسیده اند. علیرضا قنبرعباسی مدیرعامل کارگزاری بانک خاورمیانه در گفتگو با جهان اقتصاد سومین عامل سقوط بازار سرمایه را بی تاثیری کاهش سود بانکی بر رونق اقتصادی دانسته و می افزاید، کاهش نرخ سود بانکی نتوانسته است سرمایه ها را از بانک خارج کند زیرا آمار ها نشان می دهد سپرده بانک ها در یک سال اخیر افزایش قابل توجهی داشته است زیرا با سرمایه گذاری در بخش تولید، شرکت های داخلی حداکثر می توانند ۱۱ درصد سود به دست بیاورند، اما بانک ها ۱۸ درصد سود بدون ریسک به مشتریان خود می دهند، بنابراین حقوقی ها و حقیقی ها سرمایه های خود را وارد بانک می کنند. یکی دیگر از دلایل سقوط بازار سرمایه تاثیرات ناشی از سقوط بازار بورس جهانی است، زیرا در چند روز هفته گذشته بازار بورس جهانی سقوط کرده است. به عنوان نمونه بازارهای سهام آسیا در پی تداوم کاهش قیمت نفت که به اعتماد سرمایه گذاران آسیب زده است، با دنبال کردن سقوط بازارهای آمریکایی به سطح پایین‌تری نزول کردند. همچنین شاخص ام اس سی آی از بازارهای سهام آسیا اقیانوسیه بجز ژاپن، ۰٫۳ درصد افت کرد. شاخص نیک‌کی ۲۲۵ ژاپن ۰٫۲ درصد نزول کرد و به ۱۹۳۰۷٫۰۶ واحد رسید و کسپی کره جنوبی با ۰٫۱ درصد کاهش، در ۱۹۷۶٫۳۱ واحد قرار گرفت. هانگ سنگ هنگ کنگ ۰٫۴ درصد کاهش یافت و به ۲۱۷۸۶٫۰۸ واحد رسید و شاخص اس اند پی/ ای اس ایکس ۲۰۰ استرالیا هم ۰٫۱ درصد افت کرد و به ۵۰۹۵٫۶۰ واحد رسید. بازارهای سهام در سرزمین اصلی چین، تایوان و آسیای جنوب شرقی هم ضعیف‌تر بودند. اما یکی از مهمترین عوامل سقوط بازار سرمایه کاش شدید قیمت نفت است به طوی که هم اکنون قیمت نفت ایران به زیر ۳۱ دلار کاهش یافته است و این احتمال وجود دارد که قیمت نفت به کمتر از رقم فعلی نیز برسد. اما جالب ترین نکته در خوصوص سقوط بازار بورس ترس از تاثیرات منفی رفع تحریم ها بر بازار بورس ایران است زیرا تعدادی از شرکت ها ازجمله گروه بیمه بعد از رفع تحریم ها به شدت آسیب خواهد دید زیرا شرکت های بیمه داخلی توان رقابت با شرکت های بیمه خارجی را ندارند به دین جهت رئیس بیمه مرکزی اعلام کرده است که از ورود شرکت های بیمه خارجی به استثناء بیمه های اتکائی جلوگیری خواهد کرد. در کل می توان نتیجه گرفت که مردم به این بازار بی اعتماد شده اند و امید نمی رود به زودی تغییری در این بازار صورت گیرد. بنابراین دولت باید برنامه جامعه ای برای حل مشکلات این بازار ارائه شود. منبع: روزنامه جهان اقتصاد / مرتضی ابراهیمی

اوراق خزانه،رقیب بازار سهام؛ توقف نمادها عامل ایجاد رکود در بورس

توقف طولانی نمادهای بانکی را از عوامل سهیم در ایجاد رکود در بازار سهام دانست، و افزود: توقف طولانی مدت نمادهایی مانند بانک ها و مپنا تاثیر منفی بر حجم و فضای معاملات داشته است. به گزارش TSEpress ایمان مقدسیان با بیان این که شماری از این نمادها به مدت چندین ماه بسته شده اند و سرمایه های هنگفتی را حبس کرده اند، اضافه کرد: پول های هنگفتی در این نمادها قفل شده اند، به طوری که سهامداران آنها امکان نقدشوندگی و حضور را در بازار سرمایه از دست داده اند. این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: بسیاری از صنایع بورسی در ماه های اخیر با رونق و رشد مواجه شده بودند، اما سهامداران نمادهای متوقف، امکان فروش سهام خود و داد وستد این سهام سودآور را از دست داده اند. مقدسیان با بیان این که انتظار می رود در روزهای آینده، نمادهای متوقف بانکی بازگشایی شود، افزود: نقدشوندگی یک بازار همواره نسبت به سودآوری آن برتری داشته است، سرمایه گذاران تمایل دارند به سرعت به منابع مالی خود دسترسی داشته باشند. وی همچنین اوراق خزانه را رقیب بازار سهام اعلام کرد و گفت: سود اوراق خزانه که توسط دولت در بازار سرمایه منتشر می شود، در برخی موارد بالاست به طوری که اکنون شاهد اوراق خزانه با سود ۲۵ درصدی هستیم. این کارشناس بازار سرمایه بیان داشت: این اوراق بدون ریسک، سود بالایی را عاید سرمایه گذاران می کند، در نتیجه برخی سرمایه گذاران ترجیح می دهند به جای خرید و فروش در بازار سهام در اوراق خزانه که سود ثابت و مطمئنی دارد، مشارکت کنند. مقدسیان گفت: پرداخت سود ۲۵ درصدی برای اوراق خزانه در حالی است که بانک ها را مجبور کرده ایم سود بانکی را از حدود ۲۰ به ۱۵ درصد کاهش دهند. وی با انتقاد از سود بالای اوراق خزانه، افزود: اگر سود بیش از ۱۵ درصد برای بانک ممنوع بوده و زیاد تلقی می شود، پس چرا اوراق خزانه با سود ۲۵ درصدی عرضه شده است. این کارشناس بازار سرمایه با بیان این که اوراق خزانه با سود ۲۵ درصدی، توازن بازار پولی کشور را بر هم می زند، اضافه کرد: باید برای کاهش نرخ سود اوراق خزانه و نزدیک کردن آن به نرخ تورم اقدام کرد، در هیچ نظام اقتصادی، منطقی نیست که سود اوراق با درآمد ثابت، سه برابر میزان تورم باشد. مقدسیان درباره وضعیت صنایع بورسی نیز گفت: برخی شرکت ها در هفته های اخیر بازدهی خوبی داشته اند که از جمله آنها می توان به شماری از شرکت های پتروشیمی، معدنی و فلزی اشاره کرد. وی با بیان این که اکنون شاهد استراحت قیمت گروه فلزات در بازارهای جهانی هستیم، ادامه داد: بازارهای جهانی در تعطیلات سال نو میلادی قرار دارند و بر این اساس، شاهد کاهش معاملات و قیمت آنها هستیم. این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: با توجه به رشد ارز، برخی صنایع بورسی بزودی با تعدیل مثبت روبرو خواهند شد. به گزارش ایرنا، اوراق خزانه اسلامی، ابزاری مالی با درآمد ثابت برای تسویه بدهی دولت به طلبکاران و پیمانکاران است؛ از طریق اوراقه خزانه می توان برای اجرای پروژه ها و پرداخت بدهی ها تامین مالی کرد. وزارت امور اقتصادی و دارایی مجاز است در سال ۱۳۹۵ تا مبلغ ۱۲۵ هزار میلیارد ریال اوراق تسویه خزانه منتشر کند. . ایرنا