آثار معامله بعد از رد

بیع فضولی چیست و چه آثاری دارد؟

بیع فضولی چیست و چه آثاری دارد؟ قانون مدنی در مواد 247 تا 263 معاملات فضولی را مورد بحث قرار داده است و از جمله معاملات فضولی، بیع فضولی است. به موجب ماده 247 قانون مدنی: «معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت و یا وکالت نافذ نیست ولو اینکه صاحب مال باطناً راضی باشد. ولی اگر مالک یا قائم مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه نمود در این صورت معامله صحیح و نافذ می شود».

بیع فضولی بیعی است که کسی بدون داشتن سمت نمایندگی یا سمت ولایت و یا وصایت برای دیگری انجام بدهد. آن کس که بدون داشتن سمت های مذکور عقد بیع را منعقد می کند «فضول» و طرف معامله یا خریدار را «اصیل» و کسی را که بیع برای او انجام شده است را «غیر» یا مالک می نامند. فضول همان اعمال وکیل را برای مالک انجام می دهد بدون آن که از جانب او ماذون باشد. فضول معامله را در چهارچوب مقررات انجام می دهد ولی تحقق آن منوط به رفع نقص آن است و آن نقص «رضای» مالک است که باید به معاملات انجام شده ملحق شود. بنابراین با تنفیذ مالک، اقدامات فضول از تاریخ عقد و نیز آثار ناشی از آن برای مالک ایجاد التزام می کند.

ماده 352 قانون مدنی مقرر می دارد: «بیع فضولی نافذ نیست مگر بعد از اجازه مالک، به طوری که در معاملات فضولی مذکور است». بر عکس در صورتی که مالک بیع فضولی را تنفیذ ننماید، با احکام مقرر در ماده های زیر مواجه می شویم:

ماده 261 همین قانون بیان می دارد: «در صورتی که مبیع فضولی به تصرف مشتری داده شود، هرگاه مالک معامله را اجازه نکرد مشتری نسبت به اصل مال و منافع مدتی که در تصرف او بوده ضامن است، اگر چه منافع را استیفا نکرده باشد و همچنین است نسبت به هر عیبی که در مدت تصرف مشتری حادث شده باشد». حکم مقرر در این ماده نشان می دهد که اصیل یا خریدار نسبت به مبیع که به تصرف او داده شده است ید ضمانی دارد و در حکم غاصب است.

ماده 262 قانون مذکور مقرر می دارد: «در مورد ماده قبل مشتری حق دارد که برای استرداد ثمن عیناً یا مثلاً یا قیمتاً به بایع فضولی رجوع کند». اعم از آنکه خریدار جاهل یا آگاه به بیع فضولی باشد. به هر صورت او حق دارد که برای اخذ ثمن به فروشنده مراجعه کند زیر اخذ ثمن از طرف فروشنده ایفای ناروا بوده است.

ماده 263 نیز بیان می دارد: «هرگاه مالک معامله را اجازه نکند و مشتری هم بر فضولی بودن آن جاهل باشد، حق دارد که برای ثمن و کلیه غرامات به بایع فضولی رجوع کند و در صورت عالم بودن فقط حق رجوع برای ثمن را خواهد داشت». بیع فضولی چیست

احسان نصوحی ارسال به ایمیل 20 خرداد 1394 آخرین بروزرسانی: 30 خرداد 1400

آثار حقوقی معاملات فضولی

، معامله‌ای است که شخص برای دیگری یا با مال دیگری، انجام دهد؛ بدون اینکه از طرف او، نماینده بوده یا اذن (اجازه) داشته باشد.

کسی که بدون داشتن نمایندگی و اذن، برای دیگری معامله‌ای تشکیل می‌دهد، در اصطلاح «فضول» نامیده شده، طرف معامله او را «اصیل» و شخص دیگری را که معامله برای او یا به مال او انجام شده است، «غیر» می‌گویند. معامله فضولی ممکن است به‌صورت تملیکی یا عهدی باشد. در معامله فضولی تملیکی، شخصی مال فردی را بدون اذن مالک به دیگری می‌فروشد. معامله فضولی عهدی نیز به این معنا است که شخص به حساب فرد دیگری متعهد می‌شود که عملی را برای طرف دیگر معامله انجام دهد.

وضعیت و آثار معامله فضولی قبل از اجازه یا رد

معامله فضولی پیش از آنکه از طرف مالک، تنفیذ یا رد شود، باطل نیست، اما صحیح و معتبر نیز محسوب نمی‌شود بلکه یک عقد غیرنافذ است. قانونگذار در ماده ۲۴۷ قانون مدنی می‌گوید «معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست؛ ولو اینکه صاحب مال باطناً راضی باشد، اما اگر مالک یا قائم‌مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه کرد، در این صورت معامله، صحیح و نافذ می‌شود.» تنها اثری که می‌توان برای این نوع معامله شناخت، الزام اصیل به اجرای مفاد عقد، در صورت تنفیذ «غیر» است.

معامله فضولی از جانب اصیل که اراده‌اش کامل بوده، عقدی لازم است. وضعیت عدم نفوذ معامله، تا زمانی که اجازه یا رد صادر نشده است، باقی خواهد بود. درماده ۲۵۲ قانون مدنی آمده است «لازم نیست اجازه یا رد فوری باشد و اگر تأخیر موجب تضرر طرف اصیل باشد، مشارالیه می‌تواند معامله را به هم بزند.» وضعیت عدم نفوذ معامله فضولی حتی پس از مرگ غیر، نیز باقی خواهد ماند و مطابق ماده ۲۵۳ قانون مدنی «در معامله فضولی اگر مالک قبل از اجازه یا رد فوت کند، اجازه یا رد، با وارث است.» معامله فضولی از لحاظ تحلیل اراده شامل دو دسته است.

«معامل فضول» به نام و حساب مالک معامله می‌کند

در اینجا وضع «معامل فضول» همانند وکیلی است که از حدود اختیارات خویش خارج شده است. بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مدنی، «موکل باید تمام تعهداتی را که وکیل در حدود وکالت خود کرده است، انجام دهد. در مورد آنچه که در خارج از حدود وکالت انجام شده است، موکل هیچ‌گونه تعهد نخواهد داشت مگر اینکه اعمال فضولی وکیل را صراحتا یا ضمنا اجازه کند.»

بر اساس ماده ۳۰۴ قانون مدنی، «اگر کسی که چیزی را مِن غیر حق دریافت کرده است، خود را محق می‌دانسته، اما در واقع محق نبوده و آن چیز را فروخته باشد، معامله، فضولی و تابع احکام مربوط به آن خواهد بود.»

تعهد به نفع ثالث را نباید از مصادیق معاملات فضولی دانست، زیرا در آن یکی از طرفین در برابر طرف دیگر، اقدام به انجام کاری از ناحیه ثالث را تعهد می‌کند. مثلا شخصی که می‌خواهد خانه‌ای برای دیگری بخرد، تعهد می‌کند که مالک را راضی می‌کنم تا خانه را به شما بفروشد بنابراین در تعهد به نفع ثالث به‌موجب قرارداد نه به موجب قانون، هیچ رابطه‌ای بین اصیل و ثالث نیست؛ در حالی که از مشخصات بارز معامله فضولی آن است که مالک بتواند با تنفیذ عمل فضولی، آن را به نفع خود نافذ کند.

وضعیت و آثار معامله پس از اجازه

هرگاه مالک، معامله فضولی را اجازه کند، معامله کامل شده و آثار حقوقی خود را خواهد داشت. قانونگذار در ماده ۲۴۸ قانون مدنی بیان می‌کند «اجازه مالک نسبت به معامله فضولی، حاصل می‌شود به لفظ یا فعلی که دلالت بر امضای عقد کند.» مانند آن که مالک پس از وقوع معامله فضولی، مال مورد معامله را به اصیل تسلیم کند همچنین طبق ماده ۲۴۹ قانون مدنی «سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد، اجازه محسوب نمی‌شود.» هرگاه اصیل، ثمن معامله را به فضول پرداخت کرده باشد، مالک می‌تواند برای اخذ ثمن، به فضول یا اصیل مراجعه کند و چنانچه به اصیل مراجعه کند، اصیل خواهد توانست ثمن پرداختی به فضول را استرداد کند.

بطلان معامله به جهت فضولی بودن

نوشته پیش رو توسط وکیل ملکی در خصوص بطلان معامله به جهت فضولی بودن برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. ابطال در لغت به معنی از درجه اعتبار سـاقط كـردن، نـابود كـردن و در اصطلاح حقوقی عبارت است از نابود كردن يک عمل يا واقعه حقوقي و هر چيـزي كه داراي ارزش حقوقي باشد.

به نظر دکتر کاتوزیان ابطال عقد « عبارت است از اينكه يک مقام قضايي نظر به كان لم يـكن بودن يک عقد بدهد و يا ذينفـع به دستاويـز به قانـون، مانند حق فسخ، عقـد مـوجـودي را از روز پيدايش آن كــان لــم يكـن گردانــد »

پس معامله قابـل ابطـال به معامله صحيحي اطلاق مي شود كه ممكن است در نتيجه اراده صريح يا ضـمني هـر يـک از طرفين معامله يا شخص ثالث يا به تقاضاي هر يک از ايشان و به موجب رأي دادگاه به معاملـه باطل تبديل شود . راي دادگاه ممكن است مستقيما ناظر بـر ابطـال معاملـه باشـد و يـا بطـلان معامله از آثار حكم قرار گيرد.

به دلیل اهمیت اقتصاد و منافع حاصل از آن در جوامع کنونی موضوع خرید و فروش ملک از مهم ترین فعالیت های اقتصادی به شمار می آید. همین امر موجب سوء استفاده برای برخی افراد در جامعه شده تا موقعیت های مناسبی را برای انجام تخلفات در این حوزه پیدا کنند تا از قانون سرپیچی کرده و موجب اختلالات اجتماعی گردند.

طبق قانون و تعهدات وضع شده هر فردی که مالک مالی از خود باشد می تواند در آن مال هرگونه تصرف قانونی انجام دهد. البته مالک هم می تواند به اشخاصی برای دخالت به امور مربوط به ملک و اموالش، وکالت دهد .

بنابراین نمی توان کار این افراد را غیر قانونی دانست. زیرا اجازه از طرف مالک را دارا هستند. اما اگر غیر از مالک کس دیگری این اجازه در اموال را بدهد و از طرف مالک هم اجازه نداشته باشد در صورت دخالت آن فرد ، فضول محسوب می شود لذا به این معامله، معامله فضولی گفته می شود.

نحوه طرح دعوای آثار معامله بعد از رد بطلان معامله به جهت فضولی بودن

اگر شخصی ﻏﻴﺮ از ﻣﺎلک، ﻣﺎل ﻣﺎﻟک را ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ و اذن از ﻃﺮف ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻔﺮوﺷﺪ اگر مالک مال قرارداد را تأیید و یا تنفیذ کند ، قرارداد معتبر و اگر آن را رد کند ، قرارداد باطل است.

اگر مالک مال پس از مطلع شدن قرارداد بخواهد نسبت به بطلان معامله به جهت فضولی بودن اقدام نماید، بدوا باید عدم رضایت خود را نسبت به قرارداد به طرفین طی اظهارنامه رسمی اعلام نماید و سپس دادخواست تأیید بطلان معامله به جهت فضولی بودن را مطرح کند.

نکته مهم : خواهان دعوا درپرونده بطلان معامله به جهت فضولی بودن ، مالک ملک است و خواندگان آن خریدار و فروشنده ملک می باشند. پس در تنظیم دادخواست باید به این نکته دقت نمایید.

معامله فضولی چیست؟

معامله فضولی به معامله ای گفته می شود که شخصی که صاحب مال نیست و یا اینکه از طرف صاحب یا مالک آن، اجازه ندارد اقدامی به انجام یک عمل حقوقی نسبت به آن مال کند. اقدام حقوقی نسبت به مال به این معنی است که فضول با مال کاری کند که انجام آن فقط در زمینه اختیارات مالک است و اینکه او در انجام این کار بدون اجازه اقدام کرده است.

فضول کیست؟

به فردی که بدون اجازه و دخالت مالک، مال او را معامله کرده باشد فضول می گویند. در هر معامله فضولی سه نفر وجود دارند :

1. مالک : کسی که قانونا ملک به او تعلق دارد.
2. فضول : شخصی که بدون حق و اجازه ی، اقدام به انجام معامله نسبت به مال دیگری می کند.
3. اصیل : کسی که شخص فضول با او معامله کرده است.

آثار معامله فضولی

همانطور که گفتیم معامله فضولی یک معامله غیر نافذ است. یعنی اینکه از نظر چهارچوب حقوقی و قوانین نیاز به تایید و تنفیذ مالک دارد تا دارای اعتبار گردد. لذا، نهایتا نتیجه معامله فضولی را مالک آن مشخص می نماید. مالک مختار است یا آن معامله را بپذیرد یا آن را رد نماید.

پذیرش معامله : مهم ترین و اولین اثر معامله فضولی پذیرش معامله از سوی مالک است. در صورت تایید و پذیرش معامله ، معامله صورت گرفته صحیح و معتبر خواهد بود.

رد معامله : رد مالک دومین اثر از آثار معامله فضولی است. مالک می تواند معامله فضولی را رد کند و به آثار آن نسبت به خودش پایان دهد و معامله خاتمه یابد.

نکته : برای مالک معامله مدت زمانی جهت رد یا تایید تعیین نشده است. از سوی دیگر اصیل هم تا وقتی که مالک تکلیف قرارداد را مشخص نکرده است حق فسخ آن را ندارد و باید به آن معامله پایبند باشد. اما در طول این مدت زمان که مالک در حال تصمیم گیری برای معامله است، اگر به اصیل ضرری از سمت معامله وارد شود، با اثبات آن می تواند معامله را فسخ کرده و به هم بزند.

حکم معامله فضولی

مطابق ماده ی ۲۴۷ قانون مدنی « معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست، ولو این که صاحب مال باطنا راضی باشد؛ ولی اگر مالک یا قائم مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه نمود در این صورت معامله صحیح و نافذ می شود».

معامله ی غیر نافذ یعنی اینکه در یکی از ارکان عقد یا معامله ای که قانون ذکر کرده نقص و خلل وجود دارد. هرچند که معامله باطل تلقی نمی گردد و لی صحیح آثار معامله بعد از رد هم تلقی نمی شود و در کل معامله صحیح هم نیست. اما اگر نقص معامله بر طرف شود معامله صحیح و کامل است.

لذا، در صورتیکه فضول بدون اطلاع مالک و یا رضایت آن اقدام به معامله کرده، معامله ذکر شده غیر نافذ است و تنها در صورت رضایت مالک است که صحیح و کامل می شود. این رضایت ذکر شده می تواند به صورت صحیح یا ضمنی باشد.

مطابق ماده 249 قانون مدنی «سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد، اجازه محسوب نمی شود.» بنابراین ، رضای باطنی و سکوت مالک برای نفوذ معامله کافی نیست و رضای مالک باید به وسیله ای هر چند ضمنی اعلام شود.

مرجع صالح به رسیدگی بطلان معامله فضولی

مطابق رأی شماره ی ۵۱۹ مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۸ شعبه ی ۳ دیوان عالی کشور در دعوی ابطال معامله ی مال غیر منقول با توجه به این که دعوی راجع به غیرمنقول است، در صلاحیت دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول می باشد. بنابراین مرجع صالح برای رسیدگی به تایید و یا تنفیذ بطلان معامله فضولی دادگاه محل وقوع ملک می باشد.

نحوه اجرای رای بطلان فضولی

در پرونده تائید بطلان معامله به جهت فضولی بودن دادگاه فقط بطلان معامله را تایید می کند در واقع رای به بطلان معامله اعلامی بوده و نیاز به اجرا ندارد.

مستندات قانونی تایید بطلان معامله به جهت فضولی بودن

ماده ی ۲۴۷ قانون مدنی « معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست، ولو این که صاحب مال باطنا راضی باشد؛ ولی اگر مالک یا قائم مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه نمود. در این صورت معامله صحیح و نافذ می شود».

ماده ی ۳۰۴ قانون مدنی « اگر کسی که چیزی را من غیر حق، دریافت کرده است، خود را محق می دانسته؛ لیکن در واقع محق نبوده و آن چیز را فروخته باشد، معامله فضولی و تابع احکام مربوطه به آن خواهد بود».

ماده ی ۶۷۴ قانون مدنی« موکل باید تمام تعهداتی را که وکیل در حدود وکالت خود کرده است، انجام دهد. در مورد آن چه که در خارج از حدود وکالت انجام داده شده است، موکل هیچ گونه تعهد نخواهد داشت. مگر این که اعمال فضولی وکیل را صراحتا یا ضمنا اجازه کند».

ابطال معامله فضولی

معامله فضولی آثار معامله بعد از رد معامله‌ای است که در آن شخص بدون اینکه مالک مالی باشد یا از طرف صاحب آن مال، وکالت یا نمایندگی داشته باشد، نسبت به آن مال اقدام حقوقی (از قبیل: فروش، اجاره و ….) انجام دهد.

اوصاف عقد فضولی

1.عقد فضولی در حیطه کلیه عقود منعقد می‌گردد در واقع این نوع معامله ممکن است تملیکی یا عهدی باشد به عنوان مثال در معامله فضولی تملیکی شخصی مال فردی را بدون اذن مالک به دیگری می‌فروشد یا اجاره می‌دهد یا معاملاتی از این دست را نسب به مال دیگری انجام می‌دهد حال آن که معامله فضولی عهدی به این معنا است که شخص به حساب فرد دیگری متعهد می‌شود که عملی را برای طرف دیگر معامله انجام دهد.

2.اگر شخصی که در انجام کاری وکالت دارد خارج از حیطه وکالت عقدی را انجام دهد عقد منعقده از ناحیه وی فضولی است به عنوان مثال به شخصی وکالت در فروش خانه داده می‌شود، اما وکیل علاوه بر فروش خانه خودروی موکل را هم می‌فروشد در این جا فروش خودرو فضولی است

3.عقد فضولی غیر نافذ است و در صورت تنفیذ از سوی مالک نافذ و در صورت رد از سوی او باطل می‌گردد در واقع معامله غیرنافذ به این معناست که در یکی از ارکان معامله نقص و خللی وجود دارد و به همین دلیل، هرچند که معامله کلاً باطل نیست، ولی نمی‌تواند صحیح هم قلمداد شود به عبارت دیگر، در معامله فضولی هرگاه نقص و خلل موجود برطرف شود، معامله صحیح و کامل می‌شود. یکی از ارکانی که قانون برای صحت معامله ذکر کرده است، وجود رضایت مالک است. از آنجا که در معامله فضولی این رضایت وجود نداشته است و فضول، بدون اطلاع یا رضایت مالک اقدام به انجام معامله می‌کند، معامله‌ی مذکور غیرنافذ است و تنها درصورت اخذ رضایت مالک، صحیح و کامل تلقی می‌شود.

4.اگر فضول نداند که مال غیر را مورد معامله قرار می‌دهد و فکر کند که مال مورد معامله متعلق به خودش است یا اینکه با علم به اینکه مال مورد معامله متعلق به دیگری است معامله کند در هر دو صورت معامله منعقده فضولی است بنابراین تفاوت نمی‌کند که فضول دارای سوء نیت باشد یا نباشد

5.در فضولی بودن معامله تفاوتی ندارد که متعامل فضولی به فضولی بودن معامله عالم یا جاهل باشد. در واقع اینکه متعامل فضولی بداند که مال غیر به او منتقل شده یا نداند در هر دو صورت معامله فضولی است

6.اگر بعد از معامله فضولی و قبل از رد یا تنفیذ آن مالک فوت کند این معامله همچنان غیر نافذ است و حق تنفیذ یا رد به وراث او منتقل می‌شود.

مسئولیت فضول در برابر متعامل فضولی

اگر مالک معامله را رد کند فضول در برابر متعامل فضولی مسئولیتی به شرح ذیل دارد:

1.اگر متعامل فضولی در زمان معامله عالم به فضولی بودن معامله باشد در این صورت فضول باید صرفاً ثمن و در صورت تلف شدن ثمن مثل یا قیمت آن را به او بازگرداند (منظور از ثمن چیزی است که از جانب خریدار در قبال دریافت مبیع به فروشنده پرداخت می‌شود.) در این صورت متعامل فضولی مستحق دریافت خسارات نیست

2.اگر متعامل فضولی در زمان معامله جاهل به فضولی بودن معامله باشد در این صورت فضول باید علاوه بر بازگرداندن ثمن کلیه خسارات متعامل فضولی را نیز جبران کند

مسئولیت متعامل فضولی در برابر مالک

متعامل فضولی در برابر مالک مسئول عین مال، منافع استفاده شده و استفاده نشده مال و کلیه خسارات وارده به مال است و فرقی هم نمی‌کند که در خصوص فضولی بودن معامله عالم یا جاهل باشد

آیا معامله فضولی باطل است؟

از نظر حقوقی معامله فضولی باطل نیست و غیرنافذ است

وقتی می گوییم غیرنافذ است یعنی اینکه اگر مالک ملک، این معامله را قبول کند، معامله صحیح خواهد بود ولی اگر معامله را قبول نکند، باطل می شود.

ماده 247 قانون مدنی می‌گوید

“معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست؛ ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد اما اگر مالک یا قائم‌مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه کرد، در این صورت معامله، صحیح و نافذ می شود

نتیجه اینکه در صورتیکه مالک ملک، معامله فضولی را قبول نکند باید دادخواست تایید بطلان قرارداد را از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه تقدیم کند

دادگاه پس از وصول دادخواست و در وقت رسیدگی مقرر، پس از بررسی مدارک خواهان، در صورت احراز بطلان، حکم به تایید بطلان معامله صادر می نماید.

در دعوای بطلان معامله به جهت فضولی بودن خواهان، مالک ملک است و خواندگان نیز خریدار و فروشنده ملک می باشند

دادگاه محل وقوع ملک، یعنی جایی که ملک در آنجا واقع شده است دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعوا می باشد

وضعیت و آثار معامله فضولی پس از رد

ممکن است مالک معامله فضولی را رد کند در این صورت عقد برای همیشه از بین می‌رود و هیچ گونه آثار حقوقی نخواهد داشت. به موجب ماده 251 قانون مدنی رد معامله فضولی به هر لفظ یا فعلی که به عدم رضایت مالک دلالت کند حاصل می‌شود

در صورتی که فضول مال مورد معامله را به اصیل تسلیم کرده باشد و مال نزد او موجود باشد مالک خواهد توانست با رد معامله به او مراجعه کرده و عین مال خود را مسترد کند

هر گاه مال مورد معامله نزد اصیل تلف شده باشد مالک بدل مال و تمام منافع مال را از اصیل می‌گیرد خواه اصیل از آن منافع استفاده کرده باشد یا استفاده ننموده باشد

وکیل معامله فضولی | معاملات فضولی

وکیل معامله فضولی یا همان وکیل دعاوی ملکی با توجه به سوالات مطرح شده از سوی شما عزیزان در خصوص معامله فضولی و تفاوت های آن با انتقال مال غیر قصد دارد در مقاله حاضر به تشریح کامل معامله فضولی بپردازد.

معامله فضولی چیست؟

وکیل معامله فضولی و انتقال مال غیر با بررسی قوانین و مقررات موجود در این زمینه و نظریه دکترین معامله فضولی را به شرح ذیل تعریف می کند:

انجام معامله اصولا از سوی مالک اموال صورت می پذیرد و مالک مال می تواند مال خویش را به هر کس که تمایل داشته باشد بفروشد. در حالتی ممکن است که مالک مالی، به شخصی نمایندگی دهد برای فروش مال خود در این صورت این فرد با داشتن نمایندگی از سوی مالک مال اقدام به فروش مال مورد نظر می نماید. اما مشکل زمانی به وجود می آید که فردی بدون داشتن نمایندگی از سوی مالک مال اقدام به فروش مال مورد نظر نماید. در این حالت به شخصی که بدون نمایندگی در اموال دیگران دخالت کرده است فضول گفته می شود و معامله ای که از سوی او انجام شده است را معامله فضولی می گویند.

معامله فضولی در چه صورتی صحیح می شود؟

وکیل پرونده معامله فضولی در پاسخ به این سوال با توجه به قوانین مرتبط و نظر دکترین چنین بیان آثار معامله بعد از رد می دارد که معامله فضولی با توجه به اینکه رضای مالک در آن مفقود است در واقع یک معامله ناقص است و غیر نافذ محسوب می شود.

برای اینکه یک معامله فضولی کامل شود نیاز است که مالک اصلی که اصیل نامیده می شود معامله را تنفیذ کند.

اجازه یا تنفیذ مالک باید دارای شرایطی باشد:

۱- وکیل معامله فضولی و شرح شرط اول، اعلام رضایت مالک

باید توجه داشت که ممکن است مالک در جلسه انجام معامله حاضر باشد اما نسبت به انجام معامله سکوت کند در این صورت این سکوت رضایت محسوب نمی شود و معامله همچنان غیر نافذ است. رضایت اصیل یا مالک نسبت به معامله با هر لفظ یا اشاره ای که دلالت بر رضایت کند حاصل می شود. یعنی اگر مالک مال در جلسه معامله حاضر باشد و رضایت خود را با فعلی آثار معامله بعد از رد اعلان نماید معامله صحیح واقع شده است. هرچند از نظر عملی و در مقام اثبات این امر کار بسیار دشواری که مدعی بتواند این رضایت را اثبات کند.

۲- وکیل معامله فضولی و شرط دوم، اعلام رضایت مالک مسبوق به رد نباشد

اعلام رضایت نباید بعد از رد باشد یعنی اگر مالکی از انتقال مالش از سوی شخص ثالثی آگاه شود و آن را رد کند ولی بعد از مدتی مجددا آن را تنفیذ کند این تنفیذ تاثیری ندارد چرا که معامله غیر نافذ با یک بار رد مالک از بین رفته است و اثر حقوقی خود را از دست داده است.

۳- وکیل معامله فضولی و شرط سوم، مالک مال باید معامله را در مقام مالک تنفیذ کند

این شرط که در ماده ۲۵۵ قانون مدنی پیش بینی شده به این معنی است که، ممکن است شخصی مال غیر را به عنوان فضول معامله نماید و بعد از این کار مال مورد معامله به نحوی به خود او انتقال پیدا کند در این صورت معامله فوق همچنان غیر نافذ است چرا که فرد فضول در زمان انجام معامله مالک نبوده است و به عنوان فضول معامله کرده است در حال حاضر که او مالک مال شده است باید معامله را تنفیذ کند تا معامله کامل شود.

۴- وکیل معامله فضولی تاکید می کند، مالک اهلیت انجام معامله را داشته باشد

اجازه یا تنفیذ معامله فضولی یک عمل حقوقی است. برای انجام عمل حقوقی نیز نیاز به اهلیت است یعنی مالک می بایست اهلیت تصرف در اموال خویش را داشته باشد. به همین جهت اگر مالک محجور باشد اجازه ولی یا قیم او نیاز است.

وکیل خوب معامله فضولی اولین نکته ای که باید بدان توجه کند این است که مراجعه کننده کدام یک از طرفین دخیل در معامله فضولی است. سپس با بررسی مدارک ابرازی و تطبیق آن با قوانین حاکم و رویه قضایی موجود در دادگاه ها به دنبال یافتن بهترین راه حل در جهت رسیدن به مقصود مورد نظر موکل خویش اقدام نماید. این نکته بسیار حائز اهمیت است که وکیل معامله فضولی بررسی نماید که آیا معامله صورت گرفته مشمول انتقال مال غیر نیز می شود یا خیر چرا که در این صورت شکل دعوی مطروحه به کلی تغییر کرده و نیازمند در نظر گرفتن راه های جدید در جهت رسیدن به مقصود می باشد.

اثر اجازه در معامله فضولی از دیدگاه وکیل معامله فضولی

وکیل معامله فضولی در تحلیلی که از معامله فضولی ارائه داد عنوان کرد که معامله فضولی به جهت عدم اجازه مالک ناقص است. در نتیجه هرگاه مالک معامله فضولی را تنفیذ کند به این معنی است که عمل فضول را به عنوان وکیل خود پذیرفته است.

اجازه از منظر حقوقی می تواند دو اثر داشته باشد که می بایست به تحلیل هر دو اثر پرداخت. ۱- اثر کاشف ۲- اثر ناقل

۱- وکیل معامله آثار معامله بعد از رد فضولی اثر کاشف را به شرح ذیل بیان می دارد:

اثر کاشف به این معنی است که وقتی مالک معامله را تنفیذ می کند اثر آن به ابتدای انعقاد معامله برگردد و در واقع انگار که مالک از ابتدا معامله را قبول داشته است. در این صورت تمامی آثار معامله از ابتدا حاکم میشود از جمله منافع و…

۲- وکیل معامله فضولی اثر ناقل را بدین شرح تحلیل می نماید:

اثر ناقل به این معناست که وقتی مالک معامله را تنفیذ می کند و اجازه می دهد اثر آن از زمان اجازه فعال می شود بدین معنی که عقد منعقد شده از ابتدا تا کنون هیچ اثری نداشته است.

وکیل معامله فضولی با عنایت به قوانین حاکم و نظریه دکترین نتیجه امر را چنین بیان می دارد که با توجه به ماده ۲۵۸ قانون مدنی بیان می دارد آثار معامله بعد از رد اثر اجازه یا رد از زمان عقد جریان پیدا می کند. بدین معنا که وقتی مالک معامله ای را تنفیذ می کند هر اثری که معامله دارد از زمان انعقاد صحیح بوده است.

تفاوت بین معامله فضولی و انتقال مال غیر

وکیل معامله فضولی بیان میدارد: معامله فضولی و انتقال مال غیر بسیار به هم نزدیک هستند چرا که در هر دو معامله عقدی واقع می شود که مالک اصلی مال از آن آگاه نیست و از این جهت این عقد ناقص است. اولین تفاوتی که میان انتقال مال غیر و معامله آثار معامله بعد از رد آثار معامله بعد از رد فضولی وجود دارد این است که در انتقال مال غیر انتقال دهنده با سوء نیت و با نیت مجرمانه اقدام به فروش مال غیر می نماید. برای اینکه فردی به انتقال مال غیر محکوم شود اثبات این سوء نیت از اهمیت بالایی برخوردار است.

و اما تفاوت دیگر و در واقع مهمترین تفاوت میان این دو معامله این است که در انتقال مال غیر فرد انتقال دهنده با مانور متقلبانه خود را مالک مال معرفی می نماید و به عنوان مالک مال مورد نظر را به نام خود به شخصی انتقال می دهد. به بیان ساده تر در انتقال مال غیر فرد انتقال دهنده در قرارداد انتقال نام خود را به عنوان مالک درج می کند. اما در معامل فضولی فرد فضول در قسمت مالک نام مالک اصلی را درج می کند و این مهمترین تفاوت موجود در این دو معامله می باشد.

وکیل متخصص معامله فضولی در تهران

دعاوی مربوط به املاک از جمله مهمترین و رایج ترین دعاوی موجود در دادگاه ها می باشد. به جهت اهمیت ملک به عنوان یکی از مهمترین دارایی های افراد، لازم است تا در انعقاد قراردادهای فروش و همچنین خرید املاک دقت نظر بالایی طرفین معامله داشته باشند. به همین جهت توصیه می گردد قبل از خرید هر گونه ملک یا فروش آن برای تنظیم قرارداد با یک وکیل پایه یک دادگستری متخصص در این زمینه مشورت نمایید. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا با کادری مجرب از وکلای پایه یک متخصص در دعاوی ملکی و تنظیم قرارداد ها تلاش دارد تا، بهترین خدمات را در این زمینه به شما عزیزران ارائه نماید. جهت انجام مشاوره با وکیل معامله فضولی در تهران با ما تماس بگیرید.