اهرم مالی در بازار آتی

02 . قرارداد آتی سکه طلا چیست؟

قرارداد آتی، توافق نامه‌ای مبنی بر خرید و فروش یک دارایی در زمان معین در آینده و باقیمت مشخص است. به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد براساس توافق نامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت می‌گیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره می‌شود. در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.

مزایای قرارداد آتی سکه طلا

1. سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قراردادآتی از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می‌نمایند.

2. امکان فروش استقراضی دارایی: در قراردادهای آتی برای اینکه اهرم مالی در بازار آتی سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد بلکه با عمل پیش اهرم مالی در بازار آتی فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آنرا از بازار فیزیکی تهیه نماید.

سرمایه‌گذاری اهرمی در بورس

یک تحلیلگر بازارهای مالی، نقش قراردادهای آتی سبد سهام را در تصمیم‌گیری مبتنی بر ریسک و پاسخ به سلایق متنوع سرمایه‌گذاران و فعالان بازار مهم توصیف کرد. موسی احمدی به سنا‌ گفت: در سال‌های اخیر شاهد راه‌اندازی انواع نهادهای مالی از جمله شرکت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردانی، شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری، کارگزاری، پردازش اطلاعات مالی و رتبه‌بندی اعتباری بوده‌ایم اما ضرورت معرفی ابزارها و نهادهای مالی جدید به بازار سرمایه به نحوی که بتواند ذائقه سرمایه‌گذاران و ناشران را برآورده و در کنار فرهنگ‌سازی استفاده از آن‌ را در بازار سرمایه فراگیر کند، همواره از دغدغه‌های مطرح بازار سرمایه کشور بوده است. وی خاطرنشان کرد: این نیاز همچنان در حوزه ابزارها و نهادهای حوزه مدیریت ریسک بیش از بقیه موارد احساس می‌شود. احمدی با اشاره به نقش مهم نهادها و ابزارهای نوین در تصمیم‌گیری مبتنی بر ریسک و پاسخ به سلایق متنوع سرمایه‌گذاران و فعالان بازار در سال‌های اخیر گفت: پس از راه‌اندازی نهاد رتبه‌بندی اعتباری به عنوان سازوکار ارتقای شفافیت و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، آغاز به کار قراردادهای آتی سبد سهام به عنوان یکی از ابزارهای مشتقه، ضمن ارتقای سازوکارهای مدیریت ریسک در بازارهای سرمایه کشور، زمینه توسعه بازار سهام را فراهم خواهد کرد.
مدیریت ریسک
این کارشناس بازار سرمایه‌ ضمن مقایسه ویژگی‌های قرارداد آتی استاندارد و قرارداد آتی سبد سهام افزود: وجوه اشتراک این دو ابزار در برخورداری از خاصیت اهرمی، امکان کسب سود از نوسانات مثبت و منفی قیمت دارایی پایه، شفافیت قیمت و استاندارد بودن قراردادها، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای و تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، فراهم‌کردن امکان بهره‌مندی از مزایای خرید و فروش شاخص‌های بورسی برای سرمایه‌گذاران است. احمدی توضیح داد: این در حالی است که اهرم مالی در بازار آتی قرارداد آتی سبد سهام وجوه متمایزی هم دارد که با اتکا به آن، سرمایه‌گذاران قادر خواهند بود بدون نیاز به تحلیل تک‌تک سهام بورسی، با تحلیل شرایط کلان اقتصاد یا داده‌های مربوط به صنایع مختلف، برای خرید و فروش در بازار آتی سبد سهام اقدام کنند، به طوری که بازدهی سرمایه‌گذاران معادل بازدهی شاخص شود. این تحلیلگر بازارهای مالی در ادامه اظهار داشت: خرید و فروش قرارداد آتی سبد سهام از آن جهت که می‌تواند منجر به پوشش ریسک پرتفوی شود، به عنوان یک ابزار پوشش ریسک برای مدیران پرتفوی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود و راه‌اندازی آن گام مهمی در فراگیری و بلوغ فرهنگ ریسک در بازار سرمایه خواهد بود.
ارتقای شفافیت
احمدی تاکید کرد: کارایی و بهره‌گیری پایدار از این نهادها و ابزارهای مالی در کاربست کامل آنها و استفاده فعالان بازار سرمایه از تمامی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نهادها و ابزارهای مالی است. وی افزود: لازم است در ابتدای کار سیاست‌های لازم در زمینه فراگیری بهره‌مندی از ابزارهای مشتقه در بازار سرمایه چه از منظر فرهنگ‌سازی و چه از منظر تدوین مقررات مورد نیاز سنجیده شود تا نهادهای مالی فعال در بازار ضمن آگاهی از قابلیت‌های فنی نهادها و ابزارهای جدید، گام‌های عملیاتی در بهره‌مندی عملیاتی از آن بردارند. این تحلیلگر بازارهای مالی در پایان ابراز امیدواری کرد که با موفقیت نهادها و ابزارهای مالی معرفی شده، شاهد معرفی موارد جدید و در نتیجه ارتقای سطوح شفافیت، کارایی و توسعه بازار سرمایه کشور باشیم و این بازار بتواند با فراهم‌شدن زیرساخت‌های لازم، نیازهای تامین مالی و سرمایه‌گذاری اقتصاد در عرصه‌های مختلف را برآورده کند.
نقش ابزارهای مالی
از سوی‌ دیگر‌ یک کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: با توجه به راه‌اندازی معاملات آنلاین آتی سبد ۳۰ شرکت فعال بورس تهران باید گفت این اقدام گامی بزرگ در جهت توسعه محصول بورس و پاسخگویی به سلایق اهرم مالی در بازار آتی و ترجیحات ریسک سرمایه‌گذاران است. وی افزود: بدیهی است سرمایه‌گذاری در آتی کالا و آتی تک‌سهم، ریسک بیشتری دارد و ممکن است سرمایه‌گذارانی بخواهند علاوه بر استفاده خاصیت اهرمی معاملات اهرمی با ورود به سرمایه‌گذاری در قراردادهای آتی سهام به شکل سبد و بدره سهام ریسک خود را تعدیل کنند. به گفته فاضلیان، چشم‌انداز بازار سرمایه تا سررسید این قرارداد یعنی نوزدهم اسفند‌ماه ۹۷ می‌تواند تعیین‌کننده رونق معاملات این ابزار جدید باشد. مدیرعامل شرکت تامین سرمایه بانک مسکن توضیح داد: نکته‌ای که باید توجه داشت، این است که سرمایه‌گذاران به خصوص سرمایه‌گذاران حقیقی فعال در بورس هنگام تصمیم برای ورود به این سرمایه‌گذاری و اتخاذ موقعیت فروش یا خرید سبد سهام باید خاصیت اهرمی بودن این سرمایه‌گذاری را در نظر داشته باشند. وی ادامه داد: هنگامی که خریدار از افزایش قیمت تسویه دارایی پایه و فروشنده از کاهش قیمت تسویه سود می‌برند، باید در نظر داشته باشند که سود و زیان آنها به صورت تصاعدی و صرف نظر از خالص آورده ایشان محاسبه و به صورت روزانه حساب‌های بانکی ایشان تعدیل می‌شود. فاضلیان گفت: در معاملات آتی سبد سهام ۳۰ شرکت برتر سرمایه‌گذار با پرداخت ۲۰ درصد ارزش معامله از سود یا زیان ۱۰۰ درصد ارزش معامله برخوردار می‌شود و زیان سرمایه‌گذار از حساب بانکی عملیاتی وی در پایان روز معاملاتی کسر و سود وی نیز به صورت روزانه به حساب بانکی عملیاتی که مخصوص این عملیات تاسیس شده است واریز می‌شود.

افزایش مجدد اهرم مالی در بازار آتی سکه

بورس کالا که در یکشنبه هفته گذشته اقدام به افزایش وجه تضمین اولیه از مبلغ دو میلیون و 700 هزار تومان به رقم دو میلیون و 850 هزار تومان کرده بود، باردیگر اعلام کرده از روز سه شنبه هفته جاری وجه تضمین مورد نیاز برای انجام قرار دادهای آتی سکه طلا را به مبلغ سه میلیون تومان تعیین خواهد کرد.

بررسی ها نشان می دهند همسو با نوسان روبه بالای بازار ارز و سکه ، وجه اهرم مالی در بازار آتی اهرم مالی در بازار آتی تضمین اولیه قراردادهای آتی نیز دستخوش افزایش 150 هزار تومانی طی چهار مرحله متوالی در شش هفته گذشته شده است.

بورس کالا آخرین بار در تاریخ 17 مردادماه امسال اقدام به افزایش وجه تضمین اولیه به مبلغ دو میلیون و 550 هزار تومان کرد اما پس از حدود 20 روز کاری مجدد با افزایش 150 هزار تومانی ، این رقم را به دو میلیون و 700 هزار تومان افزایش داد.

پس از گذشت 11 روز با تداوم رشد قیمت های جهانی و داخلی طلا و سکه دوباره بورس کالا را در 26 شهریور ماه مجبور به بالابردن 150 هزار تومانی وجه تضمین اولیه تا عدد دو میلیون و 850 هزار تومان کرد و حالا پس از هفت روز از این اقدام وجه مذکور یکبار دیگر با افزایش 150 هزار تومانی به رقم سه میلیون تومان تعیین می شود.

این اقدام اگرچه به تناسب افزایش قیمت تسویه روزانه قراردادهای فعال در بازار آتی سکه طلا صورت می گیرد اما به کاهش اهرم مالی یا به اصطلاح لوریج برای معامله گرانی می انجامد که جذابیت سرمایه گذاری و امکان پوشش ریسک در بازار آتی عاملی مهم برای حضور آنها در بورس کالا بوده است.

به این ترتیب به نظر می رسد با افزوده شدن دوباره وجه تضمین اولیه در کنار سایر هزینه های دیگر اهرم مالی در بازار آتی اهرم مالی در بازار آتی بازار قرار دادهای آتی سکه طلا از حضور پررنگ فعالان و معامله گران این بازار بیش از پیش کاسته شود.

اهرم مالی یا Leverage

همه ما با واژه‌ای به نام “اهرم” آشنایی داریم. شما با استفاده از اهرم می توانید با وارد کردن نیرویی کم و کوچک، نیروی زیادی ایجاد کنید. شاید تصور عموم در خصوص استفاده از اهرم بیشتر در جابه جایی اجسام باشد. ولیکن اهرم هایی همانند اهرم مالی و یا اهرم زمان هم مفهومی مشابه را منعکس میکنند.

در این مقاله قصد داریم اهرم مالی یا Leverage را برای شما توضیح دهیم.

تعریف اهرم مالی

اهرم مالی، در واقع روشی برای افزایش سود یا زیان مالی با به کارگیری ابزارهای مالی ای نظیر ایجاد بدهی، اختیار معاملات و ابزارهای مشتقه نظیر قراردادهای آتی یا ودیعه است.

در نظر بگیرید یک شرکت با داشتن سرمایه مشخص، بدون اینکه سرمایه گذار جدیدی برای کسب و کار خود جذب کند با ایجاد بدهی و قرض گرفتن سرمایه میتواند فعالیت مالی خودش را افزایش دهد.

برای مثالی دیگر افراد در بازار مسکن برای خرید خانه از وام و یا قرض گرفتن پول استفاده میکنند، در صورتی که میزان وام و یا پول دریافتی بیشتر باشد خانه ی بهتری میتوان خرید، ولیکن میزان ریسک برای بازپرداخت این وام بیشتر خواهد بود.
در بازار بورس قراردادهای آتی و یا دریافت اعتبار از جمله ابزارهایی هستند که میتوان به عنوان ابزارهای اهرم مالی نام برد.

ریسک استفاده از اهرم مالی

شرکت هایی که نسبت بدهی آنها از نسبت دارایی آنها بیشتر است اصطلاحا اهرمی تر هستند و به همین دلیل به عنوان شرکت های پرریسک تر شناخته می شودند. لذا لازم به توضیح است همانطور که عنوان شد در صورت استفاده از اهرم میتوان با وارد کردن نیروی کم نیروی زیادی ایجاد کرد، در بازارهای مالی هم با استفاده از اهرم مالی میتوان به کسب سود پرداخت. ولیکن در این راستا توجه به زیان احتمالی در سرمایه گذاری بسیار حایز اهمیت است.

برای مثال اهرم مالی در بازار آتی اگر در اهرم مالی از ابزارهایی همچون ایجاد بدهی و یا وام استفاده شود اما برنامه‌ی پیش بینی شده برای کسب سود به خوبی پیش نرود، زیان احتمالی بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم مالی استفاده نمیشد. لذا در به کارگیری ابزارهای مربوط به اهرم مالی، پذیرفتن ریسک احتمالی بسیار مهم است.

باید در نظر داشت در شرایط تورمی استفاده از بدهی بهترین روش برای استفاده از این اهرم مالی است. زیرا ارزش زمانی پول شامل حال این بدهی می شود و ارزش واقعی این بدهی بر اساس نرخ تورم در سالهای آتی کمتر از امروز خواهد بود.

آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

در این فرادرس به معرفی، بیان ویژگی ها و ساز و کار معاملاتی قراردادهای آتی سبد سهام در پانزده درس پرداخته شده است. در هفت درس ابتدایی آن کلیات، شرایط و محاسبات مربوط به معاملات قراردادهای آتی سبد سهام مطرح می شود. سپس در هر یک از هفت درس بعدی، یکی از هفت قرارداد آتی سبد سهام موجود در بورس تهران مورد بررسی دقیق قرار گرفته و جزییات آن تبیین می گردد و نهایتا در درس پایانی نکات و توصیه های مهم برای انجام معاملات این اوراق بیان می شود.

آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

علی ابراهیمی

مدرس بورس و بازارهای مالی

ایشان تجربه بیش از یک دهه فعالیت در بازار سرمایه و آموزش مباحث مختلف مرتبط با بورس را در کارنامه خود دارند. همچنین دکتر ابراهیمی تحقیقات گسترده‌ای در ارتباط با تکنولوژی بلاکچین، رمز ارزها و پیاده‌سازی آن داشته اند.

توضیحات تکمیلی

اخیرا ابزار جدیدی تحت عنوان قراردادهای آتی سبد سهام در بورس تهران ارائه شده است. اقدامی ارزشمند که باعث می شود در بورس تهران هم مانند اکثر بورس های بزرگ دنیا استفاده از اهرم در معاملات و انجام معاملات معکوس وجود داشته باشد. معاملات این اوراق دارای جذابیت و ریسک بالایی است. وجود اهرم در این معاملات موجب افزایش ظرفیت سرمایه گذاری خواهد شد.

از دیگر مزیت های معاملات این اوراق می توان به کسب سود در بازارهای نزولی با ایجاد موقعیت فروش، معافیت مالیاتی، شفافیت و استاندارد بودن قراردادها، تضمین ایفای تعهدات توسط اتاق پایاپای، امکان کسب سود با تحلیل شرایط کلان اقتصاد بدون بررسی سهام خاص و مدیریت ریسک پرتفوی (Portfolio) را اهرم مالی در بازار آتی نام برد. قابل ذکر است که در کنار مزیت های مذکور، وجود اهرم در این معاملات، میزان ریسک آن را افزایش اهرم مالی در بازار آتی داده و افراد برای شروع معاملات این اوراق حتما باید دارای دانش و مهارت لازم باشند.

در این فرادرس به معرفی، بیان ویژگی ها و ساز و کار معاملاتی قراردادهای آتی سبد سهام در پانزده درس پرداخته شده است. در هفت درس ابتدایی آن کلیات، شرایط و محاسبات مربوط به معاملات قراردادهای آتی سبد سهام مطرح می شود. سپس در هر یک از هفت درس بعدی، یکی از هفت قرارداد آتی سبد سهام موجود در بورس تهران مورد بررسی دقیق قرار گرفته و جزییات آن تبیین می گردد و نهایتا در درس پایانی نکات و توصیه های مهم برای انجام معاملات این اوراق بیان می شود.