انواع سبد سهام

انواع ریسک

انواع ریسک سرمایه گذاری چیست؟ | گروه طاها

به گزارش حوزه مدیریت روابط عمومی گروه سرمایه گذاری و فنی مهندسی طاها | گروه طاها:

ریسک چیست؟

ریسک به معنای احتمال عدم موفقیت است ریسک پذیری پذیرفتن این واقعیت است که ما در این لحظه از فرصت هایی چشم پوشی می‌کنیم تا در آینده فرصت‌های بیشتری داشته باشیم و در حقیقیت خطر و فرصت را در کنار هم می‌بینیم. وقتی صحبت از پول و سرمایه‌گذاری به میان می‌آید تاثیر ریسک پذیری (Risk propensity) بیشتر دیده می‌شود؛ برای آشنایی با انواع مختلف ریسک سرمایه‌گذاری و معیارهای ریسک پذیری در ادامه مقاله همراه ما باشید تا با انواع ریسک در سرمایه گذاری آشنا شوید.

چرا ریسک وجود دارد؟

از آغاز پیدایش تمدن، انسان ها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بوده اند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیش بینی کند و برای مقابله با آنها‌ آماده باشد. هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر می‌شود، در معرض تصمیم‌گیری ها‌ و پیچیدگی های بیشتری قرار می‌گیرد و در معرض ریسک‌های بیشتری قرا می‌گیرد.

ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟

در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

اصل ثابتی در سرمایه‌گذاریوجود دارد مبنی بر اینکه سرمایه‌گذار از ریسک و خطر گریزان و به سمت بازده و سود تمایل دارد؛ به همین خاطر است که سرمایه‌گذاران ریسک گریز از ورود سرمایه خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایه‌شان هست، امتناع می‌کنند.

ریسک گریزی را می‌توان اینطور بیان کرد که سرمایه گذاران طرح‌های مخاطره‌آمیز را نمی‌پذیرند مگر آنکه بازده مورد انتظار طرح خیلی زیاد باشد.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش ریسک :

سرمایه‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌توان به سه دسته تقسیم‌ نمود:

افراد ریسک‌گریز: این افراد استراتژی محافظه‌کارانه دارند. یک شخص ریسک گریز ترجیح می‌دهد که بازده مطمئن بدست آورد و در حالتی که درصد احتمال بالای موفقیت مطرح باشد شرکت خواهد کرد.

افراد ریسک‌پذیر: این افراد استراتژی جسورانه دارند و شخص در این حالت خواهان پذیرش ریسک است و تمایل دارد شانس خود را بیازماید.

افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

معیارهای سنجش ریسک سرمایه گذاری

برای اندازه گیری ریسک سرمایه گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است. بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری می‌باشد.

شرکت‌‌های بسیاری زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی ریسک های متفاوتی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند ریسک خود را ارزیابی و مدیریت کنند.

چند نوع موقعیت ریسکی داریم؟

موقعیت های ریسکی که افراد با آن مواجه می‌شوند معمولا شامل دو دسته می‌شود

ریسک‌های واقعی یا خالص (Pure Risk)

این ریسک‌ها در واقع همان خطرات فیزیکی هستند که بطور روزمره ممکن است با آنها درگیر شویم. مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و … . این مسائل عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع نتیجه ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموما قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان می‌شوند.

ریسک‌های سوداگرانه یا پویا

این نوع ریسک ها معمولا در شرایط اقتصادی قابل سنجش هستند و نتیجه احتمالی آنها می‌تواند سود یا زیان باشد. انواع سرمایه‌گذاریهای اقتصادی، بازی های بر مبنای شرطبندی، بازی های شانسی از جمله چنین ریسک هایی هستند. در این حالت بر خلاف ریسک‌های واقعی، شخص سرمایه‌گذار نسبت به پذیرش ریسک عمل خود اختیار دارد و می‌تواند تصمیم بگیرد که ریسک کند یا خیر.

۲ نوع اساسی ریسک

بر اساس معیارهای مختلف ریسک را به انواع مختلفی تقسیم می‌کنند. در یک تقسیم بندی کلی ریسک به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود.

ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک مربوط به کل بازار بوده و سرمایه گذار نقشی در کنترل آن ندارد و غیر قابل حذف است. این ریسک تنها ‌به یک شرکت و یا یک صنعت خاص محدود نبوده و کل بازار را در بر می‌گیرد. این نوع ریسک غیرقابل پیش‌بینی و اجتناب ناپذیر است. مواردی نظیر سیاست های اقتصادی، نرخ تورم، شرایط سیاسی بر سود سهام و ارزش سرمایه تاثیرگذار است و سرمایه‌گذار دخالتی در آنها ندارد.

ریسک غیرسیستماتیک

این نوع ریسک مرتبط با یک سهم یا یک صنعت خاص است، این ریسک قابل حذف بوده و می‌توان آن را کاهش داد. مثلا زمانی که یک شرکت در اثر اشتباه در تصمیم گیری های کلان و مدیریت ضعیف با چالش مواجه می‌شود و ارزش سهام ان پایین می‌آید، سرمایه گذار می‌تواند با بررسی وضعیت شرکت از خرید سهام چنین شرکتی اجتناب کند.

همانطور که گفتیم ریسک ها بر اساس معیارهای مختلف طبقه بندی های متفاوتی دارند، در ادامه مقاله می‌توانید سایر تقسیم بندی های ریسک را انواع سبد سهام انواع سبد سهام مشاهده کنید.

ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

فرض کنید دو گزینه برای سرمایه‌گذاریدارید. خرید سهام با سود مورد انتظار ۳۰ درصد و خرید اوراق مشارکت با سود ثابت ۲۰ درصد. کسی که ریسک پذیری بالاتری داشته باشد خرید سهام را ترجیح خواهد داد. اما اگر بانک تصمیم بگیرد که نرخ سود را به ۳۰ درصد برساند در این انواع سبد سهام حالت فردی که اوراق مشارکت خریداری کرده است بدون تحمل ریسک به این سود دست یافته است. این ریسک مربوط به زمانی است که تغییر در نرخ سود باعث دگرگونی ارزش یک سرمایه‌گذاری گردد، این نوع ریسک معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر می‌گذارد.

ریسک تورم (Inflation risk)

فرض کنید شما سهامی خریده اید که انتظار دارید در پایان سال سود ۴۰ درصد برای شما داشته باشد، اگر نرخ تورم سالانه را ۱۵ درصد فرض کنیم. انتظار دارید در پایان سال ۲۵ درصد سود کرده باشید و این میزان بازدهی برای شما رضایت بخش است. حالا اگر نرخ تورم به ۳۰ درصد برسد، شما در انتهای سال ۱۵ درصد سود کرده اید که این میزان از بازده مورد نظر شما کمتر بوده است و ممکن است اصلا برایتان به صرفه نباشد. به این نوع ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به فرد تحمیل می شود، ریسک تورم می‌گویند.

ریسک مالی (Financial risk)

اگر شرکتی که سهام آن را خریداری کرده اید، حجم زیادی وام از بانک دریافت کرده باشد، باید اصل وام و سود حاصل از آن را در یک دوره زمانی به بانک پرداخت کند، بنابراین تعهدات مالی زیادی نسبت به بانک دارد و در صورتی که نتواند در سررسید مقرر به تعهدات خود عمل کند با مشکلات مالی زیادی مواجه خواهد شد و سهام این شرکت در معرض ریسک مالی زیادی قرار خواهد گرفت

ریسک نقدشوندگی (liquidity risk)

یکی از ویژگی های دارایی خوب آن است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، خریداری برای آن سهام پیدا نمی‌شود، در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. در واقع هرقدر خرید و فروش یک دارایی سریعتر انجام شود، ریسک نقدشوندگی کمتر می‌شود.

ریسک نرخ ارز (currency risk)

اگر شرکتی که سهام آن را خریداری کرده‌اید، عمده مواد مصرفی خود را از خارج از کشور تهیه می‌کند، زمانی که قیمت ارز افزایش پیدا می‌کند باید بهای بیشتری برای تهیه مواد اولیه بپردازد و در نتیجه هزینه های شرکت زیاد می‌شود و به تبع آن ارزش سهام شرکت پایین می‌آید.

مدیریت دارایی و کنترل ریسک سرمایه گذاری

از قدیم گفته اند همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذارید. یکی از راه ‌های کاهش ریسک سرمایه گذاری ، تنوع‌بخشی به دارایی‌ها ‌می‌باشد. در واقع با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع‌بخشی این امکان را فراهم می‌کند که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم. استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه‌گذاری موجب کاهش ریسک غیرسیستماتیک می‌گردد.

تنوع‌بخشی باید با استفاده از تحلیل ریسک و با دانش کافی انجام پذیرد، افرادی که دارای دانش و زمان کافی نمی‌باشند بهتر است به شرکت‌های انواع سبد سهام مدیریت دارایی مراجعه کرده تا بتوانند با استفاده از سرویس‌های مالی آن‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری خود را مدیریت کنند.

شرکت‌های مدیریت دارایی در ابتدا با تحلیل ریسک و میزان خطرپذیری سرمایه‌گذار، کار خود را آغاز می‌کنند، سپس کارشناسان و تحلیل‌گران با بررسی علایق و سوابق سرمایه‌گذاری فرد و با استفاده از مدل‌های علمی‌و تجربی اقدام به تشکیل سبد سرمایه‌گذاریبرای فرد می‌نمایند.

چکیده مقاله

در این مقاله با تعریف ریسک آشنا شدیم. انواع مختلف ریسک از منظرهای مختلف را بررسی کردیم و دانستیم که افراد از نظر پذیرش ریسک طبقه بندی های مختلفی دارند. دیدیم که مدیریت سبد سهام بدون دانش و اطلاعات کافی امکان پذیر نمی‌باشد.

متنوع کردن (diversification) سبد سرمایه گذاری و مزایای آن

متنوع کردن سبد سرمایه گذاری به معنی داشتن تعداد بیشتری از سهام یا انواع دارایی در سبد سرمایه‌گذاری است. افراد با تجربه و متخصص و همچنین شرکت های سرمایه ‌گذاری همواره برای سرمایه‌گذاری تشکیل سبد (Portfolio) می‌دهند و هیچگاه کلیه سرمایه خود را بر روی یک دارایی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. در حقیقت متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری مصداق ضرب المثل همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذاشتن است. دو دلیل اصلی برای متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری وجود دارد:

۱) جلوگیری از فاجعه

متنوع سازی سبد سرمایه گذاری از بازدهی های بسیار منفی یا حتی فاجعه بار جلوگیری می‌کند. اگر تمام سرمایه در یک دارایی سرمایه‌گذاری شود و اتفاق بدی برای آن دارایی بیفتد ممکن است نه تنها تمام سودی که از دارایی عاید شده از میان برود بلکه زیان سنگینی را متوجه سرمایه‌گذار کند.

شرکت انرون (Enron) در آمریکا در دهه ۹۰ میلادی به کارمندان بازنشسته خود پیشنهاد میداد تا در ازای دریافت وجه بازنشستگی سهام شرکت را دریافت کنند. شرکت انرون از موفق ترین شرکتهای آمریکایی در آن دوران بود و در بازه سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ به انواع سبد سهام صورت متوسط سالیانه ۲۷ درصد بازدهی برای سرمایه‌گذاران داشته که در مقایسه با شاخص S&P500 که از مهمترین شاخص های بازار بورس آمریکاست و در همین بازه به صورت متوسط سالیانه ۱۳ درصد بازدهی داشته بود، بسیار بهتر عمل کرده بود. برای درک بهتر این موضوع نمودار زیر نشان می‌دهد که اگر شما یک دلار در سال ۱۹۹۰ در انرون و یک دلار در S&P500 سرمایه‌گذاری می‌کردید در سال ۲۰۰۰ چه میزان پول داشتید.

مقایسه بازدهی انرون و شاخص S&P500 از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰

با توجه به عملکرد فوق العاده شرکت در این مدت بسیاری از کارکنان این شرکت بخشی یا تمام دریافتی زمان بازنشستگی خود را سهام دریافت کردند. همانگونه که از شکل زیر دیده می‌شود، بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۲ در پی ورشکستگی شرکت انرون قیمت سهام این شرکت از ۹۰ دلار به صفر دلار سقوط کرد و کسانی را که تمام سرمایه خود را در این سهم سرمایه گذاری کرده بودند با فاجعه مالی رو به رو کرد.

کاهش قیمت سهام انرون به صفر در مقایسه با نزول اندک شاخص S&P500

بسیاری دیگر از سرمایه‌گذاران نیز در نقاط مختلف جهان این درس مهم را با پرداخت بهایی گزاف آموخته اند:

تمام تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید یا به عبارت بهتر “سبد خود را متنوع کنید”

علاوه بر اینکه تشکیل سبد متنوع از دارایی از فاجعه احتمالی مالی جلوگیری می‌کند، می‌تواند بدون کاهش بازدهی سرمایه‌گذار، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. لازم به ذکر است دو نوع ریسک در بازارهای مالی وجود دارد. ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک. تنوع بخشی به سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند ریسک غیر سیستماتیک را کاهش دهد اما نمی‌تواند ریسک سیستماتیک را از میان ببرد.

میزان کاهش ریسک سرمایه‌گذاری از طریق تشکیل سبد به همبستگی دارایی های انتخاب شده وابسته است. اگر دارایی های انتخاب شده کاملا همبسته باشند به این معنی که افزایش و یا کاهش در قیمت آنها کاملا همزمان و هم اندازه صورت بگیرد ریسک سرمایه‌گذاری کاهش پیدا نخواهد کرد. اما اگر دارایی های انتخاب شده کاملا همبسته نباشند، می‌توان بدون اینکه بازدهی سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کند، ریسک را کاهش داد و این مهمترین نکته تشکیل سبدی از دارایی برای سرمایه‌گذاری است. به عنوان مثال دو سبد سرمایه گذاری با ترکیب دارایی های زیر را در نظر بگیرید:

این دو سبد می‌توانند به صورت بالقوه بازدهی نزدیکی داشته باشند، اما سبد شماره دو به دو دلیل اصلی به سبد شماره یک برتری دارد. سبد شماره دو هم تعداد دارایی بالاتری دارد و هم دارایی های آن همبستگی پایین تری داشته و در نتیجه ریسک پایین تری را متوجه سرمایه‌گذار می‌کند. دقت داشته باشید که در سبد شماره یک اگر اتفاقی در فضای اقتصاد بیفتد که صنعت پتروشیمی را تحت تاثیر قرار دهد، کل سبد سرمایه‌گذاری تحت تاثیر قرار می‌گیرد اما سبد شماره دو به مراتب کمتر تحت تاثیر مشکل صنعت پتروشیمی قرار خواهد گرفت.

از آنجا که شرکتهای سرمایه‌گذاری با سرمایه دیگران اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، مایلند تا جایی که ممکن است ریسک را کاهش دهند و از این رو یافتن دارایی هایی که همبستگی کمتری با یکدیگر داشته باشند برای کاهش ریسک در تشکیل سبد تا حد ممکن، برای آنها امری حیاتی است. یکی از راه های کاهش ریسک و متنوع کردن سبد دارایی خرید صندوق شاخصی برای بخشی از یا تمامی سبد است.

پرتفوی چیست؟ آشنایی با سبد سهام و پرتفوی به زبان ساده

پرتفوی یا سبد سهام یا پورتفولیو به زبان ساده به مجموعه سهام هایی که خریداری کرده اید گفته می شود که در قسمت پرتفوی کارگزاری ها به شما نمایش داده می شود. در ادامه این مقاله شما را مفهوم پرتفوی بیشتر آشنا خواهیم کرد. همراه داتیس نتورک باشید.

پرتفوی چیست؟

سبد سهام یا Portfolio ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌ها است، که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری کرده‌است.

هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است.

بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند.

یک ضرب‌المثل معروف می‌گوید: «همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخم‌مرغ‌ها خواهد شد.

قطعاً همه ما حداقل یک‌بار این جمله معروف را شنیده‌ایم و احتمالاً سعی کرده‌ایم آن را در مدیریت سرمایه خود بکار ببریم.

اما نکته مهم آن است که تشکیل سبد سرمایه‌گذاری یا همان پرتفوی باید دارای یک سری مزایا و ویژگی‌هایی همچون تنوع‌بخشی (diversification) باشد تا بتوانیم بگوییم سبد مناسبی را تشکیل داده‌ایم.

پورتفولیو یا پرتفوی در لغت به معنای کیف دستی بوده که درگذشته یک سرمایه‌گذار، مجموعه‌ای از اسناد و مدارک خود را در آن حمل می‌کرده، درواقع سرمایه‌گذارانی که سهام شرکت‌های بورسی را در اختیار داشتند هر روز به بازار بورس سر می‌زدند تا ببینند سرمایه آن‌ها در چه وضعیتی قرار دارد.

در اصطلاح مالی نیز به کنار هم قرار گرفتن ترکیبی از دارایی‌های مختلف مالی اعم از املاک و مستغلات، سهام شرکت‌ها، اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی باهدف تنوع‌بخشی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری می‌گویند.

پرتفوی یا سبد سهام چیست؟

ساعد نیوز: به مجموعه سهام خریداری‌ شده توسط سرمایه گذار، سبد سهام می‌گویند. در واقع، سبد سهام یا همان پرتفوی به این موضوع اشاره می‌کند که باید سرمایه خود را بین چندین دارایی مالی مختلف – که در این مقاله منظور سهام است – تقسیم کنید تا از این راه بتوانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید.

به سبد سهام، پرتفوی سهام یا پورتفولیو نیز گفته میشود. در بازار بورس و سهام، عبارتهای زیر همگی اشاره به یک معنی دارند.

سبد سهام چیست؟

به مجموعه سهام خریداری شده توسط سرمایه گذار، سبد سهام می گویند. در واقع، سبد سهام یا همان پرتفوی به این موضوع اشاره می کند که باید سرمایه خود را بین چندین دارایی مالی مختلف – که در این مطلب منظور سهام است – تقسیم کنید تا از این راه بتوانید ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهید. اصطلاحی در دنیا رایج است که می گوید: « هیچ گاه تمام تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار» این اصلاح را می توان در مورد سبد سهام به کار گرفت. اجازه بدهید با یک مثال ساده، مفهوم سبد سهام را برایتان روشن تر کنیم. تصور کنید که شما ۲۰ میلیون تومان برای سرمایه گذاری در بورس اختصاص می دهید و آن را بین چهار سهم مختلف تقسیم می کنید. در این حالت شما یک سبد سرمایه گذاری تشکیل داده اید.

اما مهم تر از مفهوم سبد سهام نکته های پیرامونی آن است انواع سبد سهام که برای یک سرمایه گذاری موفق باید از آنها اطلاع داشته باشید. اولین و مهم ترین چیزی که موجب شده تا اصطلاح پرتفوی اهمیت بسیار زیادی پیدا کند مفهومی به نام ریسک است. ریسک را می توان خطر معنا کرد. اما وقتی پای سرمایه شما در میان باشد، آن را این طور معنا می کنید: «خطر از دست رفتن سرمایه، از آنچه فکر می کنید به شما نزدیک تر است!»
از آنجایی که در بازار بورس، اطمینان سپرده بانکی وجود ندارد، در نتیجه ممکن است ارزش سرمایه شما به خاطر اشتباه در سرمایه گذاری کاهش یابد. بد نیست بدانید که در سپرده های بانکی به صورت دستوری نرخی را تحت عنوان «سود سپرده» تعیین می کنند و تمامی بانک ها ناگزیر به پرداخت این سود سپرده هستند. اما در بازار بورس، قیمت سهام فقط بر اساس عرضه و تقاضای سرمایه گذاران شکل می گیرد. دلیل این عرضه و تقاضا تحلیلی است که در پشت سهام های مختلف انجام می پذیرد. بنابراین اگر شما به درستی قوانین سرمایه گذاری را رعایت نکنید آنگاه این موضوع می تواند منجر به خرید سهم در نقطه نامناسب شود. نتیجه چنین ماجرایی کاهش ارزش ریالی سرمایه شما خواهد بود که در حقیقت، ریسک به همین موضوع اشاره دارد.
بنابراین وظیفه شما به عنوان یک سرمایه گذار، خریداری سهامی است که بیشترین بازدهی را با کمترین ریسک ممکن ارائه دهد. توجه داشته باشید که در سرمایه گذاری، همیشه بازدهی بیشتر با ریسک بیشتری همراه است. اما می توان با توجه به یک سری از نکته ها ریسک سرمایه گذاری را مدیریت کرد.

از منظر معامله گری افراد حاضر در بورس به چندین دسته تقسیم می شوند:

سفته بازان و نوسان گیران

این افراد معمولاً مبلغ سنگینی را در یک سهم و با هدف کسب سود محدود ۵ الی ۲۰ درصدی در مدت زمان کوتاهی سرمایه گذاری می کنند. آنها معمولاً اشتیاق فراوانی به انجام معامله های انبوه دارند و به شدت ریسک پذیر هستند.

افراد به شدت ریسک گریز

این افراد در سهامی سرمایه گذاری می کنند که دارای کمترین ریسک باشد و سود نقدی جذابی را تقسیم کند.

سرمایه گذاران

این افراد در حالی به دنبال کسب حداکثر بازدهی هستند که ریسک معقولی را می پذیرند. نکاتی که در ادامه برایتان می گوییم مربوط به افراد حاضر در دسته دوم یا سوم است. بد نیست بدانید که بیش از ۹۰ درصد سرمایه گذاران در این دو دسته قرار می گیرند. بنابراین به احتمال زیاد شما نیز در یکی از این دو دسته جای دارید.

نکاتی بسیار مهم پیرامون داشتن یک سبد سرمایه گذاری بهینه

هیچ گاه تک سهم نشوید

گاهی سرمایه گذاران بعد از تحلیل یک سهم، فکر می کنند اگر تنها همان یک سهم را بخرند سود بزرگی را نصیب خود خواهند کرد. غافل از اینکه ریسک بسیار زیادی را می پذیرند. چون همواره احتمال خطای انسانی در تحلیل سهام وجود دارد. علاوه بر این باید به عنوان یک سرمایه گذار این احتمال را در نظر بگیرید که ممکن است در نتیجه سیل، زلزله یا هر دلیل دیگری، آن شرکت از فعالیت باز بایستد. در این وضعیت اگر شما تک سهم باشید، این سرمایه شما است که با خطر جدی روبه رو می شود.
برای این موضوع مثال های متعددی وجود دارد که برای نمونه دو مورد را خدمتتان شرح می دهیم: سهام شرکت کنتورسازی ایران پس از اینکه برای مدت زمان زیادی از نظر قیمت در محدوده کوچکی نوسان می کرد، ناگهان با اخبار انعقاد قراردادهای متعدد جذاب، مورد توجه بازار قرار گرفت. قیمت سهم بیش از ۷۰ درصد رشد کرد و هر روز با صف خرید روبه رو می شد. اما وقتی سهم به اهداف قیمتی بالایی رسید با این خبر روبه رو شد که تمامی حواشی مثبت پیرامون سهم، دروغ بوده است. از آن زمان تاکنون – برای چند سال – نماد این شرکت یعنی «آکنتور» بسته شده است.
یکی دیگر از سهام های این چنینی مربوط به «های وب» است. وقتی این سهم عرضه اولیه شد با رشد ناشی از عرضه اولیه کار خود را آغاز کرد. کمی بعد، اخبار مثبتی درباره قراردادهای بزرگ این شرکت منتشر شد و جو مثبت پیرامون سهم ادامه پیدا کرد که در نتیجه آن، بازدهی ناشی از این سهم به بیش از ۱۰۰ درصد رسید. اما پس از مدتی نماد سهم بسته شد و این موضوع تا بیش از شش ماه ادامه پیدا کرد. بعد از مشخص شدن بسیاری از ایرادها در شیوه شناسایی درآمد این شرکت، نماد با افت سنگین بیش از ۳۰ درصدی همراه شد. دو مثال بالا نشان دهنده این موضوع هستند که شما به عنوان یک سرمایه گذار هرگز نباید تک سهم شوید؛ حتی اگر دلیل های قرص و محکمی پیدا کنید که فلان سهم تا ۱۰۰ درصد رشد قیمت خواهد داشت!

سرمایه خود را بین ۵ تا ۱۰ سهم گسترش دهید

پیش از پرداختن به این بخش باید شما را با دو مفهوم «ریسک سیستماتیک» و «غیر سیستماتیک» آشنا کنیم. ریسک سیستماتیک به ریسک ناشی از مسائل کلان سیاسی، اقتصادی گفته می شود که وقوع آن، تمام بازار را درگیر می کند و محدود به یک سهم خاص نمی شود. در نقطه مقابل ریسک غیر سیستماتیک به ریسکی گفته می شود که خاص یک شرکت است مانند آتش سوزی در انبار یک شرکت. البته به ریسک غیر سیستماتیک، ریسک قابل حذف نیز می گویند. مطالعات علمی نشان داده اند که با تشکیل یک پرتفوی به خوبی متنوع شده – متشکل از ۵ الی ۱۰ سهم – می توانید ریسک غیرسیستمانیک را به حداقل برسانید.

بیش از دو صنعت را برای انتخاب سهام در نظر بگیرید

خرید ۵ سهم از یک صنعت تفاوت چندانی با تک سهم شدن ندارد و با انجام این کار ریسک بسیار بزرگی را به خود تحمیل می کنید. یکی از بهترین پیشنهاد های موجود، خرید سهام از سه صنعت متفاوت است تا در صورتی که یک صنعت با افول سنگینی مواجه شد ارزش سبد سهام شما افت سنگینی نداشته باشد.

وزن سرمایه گذاری در سهام را منطقی انتخاب کنید

فقط تقسیم سرمایه به ۵ سهم، کافی نیست؛ بلکه باید درصد سرمایه گذاری در هر سهم را نیز رعایت کنید. استانداردترین حالت ممکن، در نظر گرفتن حداکثر ۲۰ درصد سرمایه به یک سهم است. در نقطه مقابل، اگر شما ۸۰ درصد سرمایه خود را به یک سهم اختصاص دهید و ۲۰ درصد باقیمانده را بین ۴ سهم تقسیم کنید، عملاً ریسک سرمایه گذاری خود را افزایش داده اید. فرض کنید شما ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه دارید؛ با این حساب، ۸۰ میلیون تومان آن را به سهم الف اختصاص می دهید و ۲۰ میلیون باقیمانده را بین ۴ سهم دیگر تقسیم می کنید. حالا اگر سهم الف، خلاف تحلیل شما پیش برود و با زیان ۲۰ درصدی مواجه شوید ۱۶ میلیون تومان ضرر خواهید دید. در حالی که اگر مدیریت سرمایه را رعایت کرده بودید و فقط ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان به این سهم اختصاص می دادید حداکثر با ۵ میلیون تومان ضرر از سهم خارج می شدید.
وقتی یک ماجرای نامناسب سیاسی یا اقتصادی در کشور اتفاق می افتد و تمام بازار را تحت تأثیر خود قرار می دهد، دیگر نمی توان انتظار داشت که نکته های گفته شده در این مقاله، نتیجه بخش باشند. زیرا در آن صورت، بازار بورس درگیر یک ریسک سیستماتیک غیرقابل حذف می شود که تمام سهام موجود در بازار بورس را نشانه می گیرد. در چنین حالتی، تمام بازار سهام برای یک الی چند روز، کاهش قیمت را تجربه خواهند کرد.

شاخص بورس را دائما رصد کنید

اگر به جای صندوق های سرمایه گذاری مشترک، سرمایه گذاری مستقیم را انتخاب کرده اید، باید حواستان به نکات زیادی باشد که ریسک فعالیت هایتان در بازار بورس را کاهش داده و درعین حال بازدهی مطلوبی هم به دست آورید. یکی از نکات مهم برای تشکیل سبد سهام و انتخاب سهام با بازدهی بالا، توجه به شاخص بورس است.
برای تحلیل سریع و انواع سبد سهام آسان اطلاعات بازار بورس، کافی است به دو متغیر مهم «شاخص کل» و «شاخص کل هم وزن» بیشتر توجه داشته باشید. افرادی که تمایل به سرمایه گذاری در شرکت های بزرگ دارند، بهتر است با دقت بیشتری به تغییرات شاخص کل توجه کنند؛ اما درباره «شاخص کل هم وزن» هم همان طور که می دانید مربوط به تغییرات انواع سبد سهام همه شرکت های بورسی است، با این تفاوت که نسبت به شاخص کل، اندازه همه شرکت ها به صورت مساوی دیده شده است. در این شاخص فارغ از اینکه شرکتی بزرگ یا کوچک است، درصد تغییرات ارزش سهام تمام شرکت ها به طور یکسان در شاخص مذکور تأثیر می گذارد. بدیهی است که در زمانی که شاخص کل هم وزن مثبت باشد، ولی شاخص کل منفی باشد، درمیابیم شرکت های بزرگ منفی هستند و در مقابل تعداد زیادی از شرکت های کوچک مثبت هستند. با توجه به توضیحاتی که خواندید، ضروری است شاخص بورس و شرکت های تأثیرگذار بر آن را کنترل کنید و زمانی که زمزمه های حبابی شدن بازار به گوش رسید، در تصمیمات خود دقت کنید.

بازار جهانی بورس را نیز در نظر بگیرید

بعضی از افراد تصور می کنند آن چه در بازارهای جهانی بورس اتفاق می افتد، تاثیر چندانی بر رویداد های اقتصادی داخل کشور ندارد. باید گفت چنین برداشتی درست نیست و برای سرمایه گذاری موفق و تشکیل سبد سهام یا پرتفوی مناسب، باید چشمی هم به بازار جهانی داشته باشید. اگر بر فرض به دلیل یک حادثه طبیعی تولید یک صنعت خاص در کشوری دچار مشکل شود، قطعاً بر بازار داخلی آن صنعت در کشورمان هم تأثیر مثبت یا منفی خواهد داشت؛ بنابراین در هنگام تشکیل سبد سهام، حواستان به اخبار و رویدادهای جهانی به ویژه در حوزه ای که سرمایه گذاری عمده انجام داده اید، باشد.

انتخاب شرکت مناسب برای سرمایه گذاری

هیچ وقت نمی توان به قطعیت گفت که چه شرکتی برای سرمایه گذاری مناسب است؛ چرا که عوامل بسیار متعددی روی این مسئله تاثیر خواهند گذاشت. به طورکلی می توان گفت اگر روش های تحلیل بازار سرمایه با تکیه بر تحلیل های تکنیکال یا بنیادی را دنبال کنید تا حد زیادی ادامه راه برایتان روشن خواهد بود؛ اما اگر هیچ کدام از ابزار های تحلیلی گفته شده را نمی شناسید، نیاز است که به متخصص در این زمینه روی بیاورید.

بورس، جام مقدس نیست!

سرمایه گذاری در بازار بورس جذاب است اما بیاییم طور دیگری به قضیه نگاه کنیم. اگر با اجرای تمام مفروضات فوق به نتیجه نرسیدیم چه؟!
از بورس ایران که آماری در دست نیست، اما بر اساس یک آمار در بلاد کفر (!) کمتر از 1% معامله گران بازارهای مالی دارای اهرم، بعد از پنج سال می توانند سود کسب کنند. شاید یکی از عاقلانه ترین کارها این باشد که سرمایه گذاری در بورس، خود بخشی از یک سرمایه گذاری باشد. درواقع به جای تشکیل سبد سهام بیاییم سبد سرمایه گذاری تشکیل دهیم!

در نهایت .

به طور کلی، در بازار سرمایه بهتر است منطقی و دور از هرگونه برخورد احساسی عمل کنیم. قرار نیست همیشه تحلیل های شما درست از آب درآیند. اگر می خواهید یک قدم حساب شده بردارید، در مرحله اول باید اشتباه تان را پذیرفته و در مرحله بعدی تصمیم منطقی تری را برای اصلاح آن اتخاذ کنید. نکته بعدی این است که برای تشکیل سبد سرمایه و شروع سرمایه گذاری، حتما باید از کارشناسان این زمینه کمک گرفته و آموزش های لازم را ببینید.

با انواع ریسک آشنا شوید

انواع ریسک

در مقاله‌های گذشته با مفهوم ریسک و به ویژه ریسک در سرمایه‌گذاری آشنا شدیم. دانستیم که بر خلاف باور عامیانه ریسک به معنای خطر کردن نیست. پذیرش ریسک‌های معقول و مناسب می‌تواند در بلند مدت، موفقیت مالی افراد را در پی داشته باشد. ثروتمندان خودساخته نیز به همین صورت موفقیت‌های بزرگ را به دست آورده‌اند. پس از آن که میزان ریسک‌پذیری خود را سنجیدید و دانستید که آیا فرد ریسک‌پذیری هستید یا خیر، در ادامه قصد داریم با انواع ریسک‌ در بازار سرمایه یا بورس آشنا شویم.

انواع ریسک

ریسک‌هایی که افراد در سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف مثلا بورس با آن مواجه هستند، انواع مختلفی دارد. انواع ریسک را در یک طبقه‌بندی کلی به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:

الف. ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب – Systematic Risk) : ریسک‌هایی که کنترل آن در اختیار سرمایه‌گذار نیست را ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب می‌نامند. نرخ تورم، بهره بانکی، سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نرخ ارز و …، مواردی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سودآوری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن‌ تاثیرگذار باشند. توجه کنید که کنترل این ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نبوده و به نوعی مربوط سیستم است.انواع سبد سهام

ب. ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب – Unsystematic Risk) : به آن دسته از ریسک‌هایی که بتوان با استفاده از برخی روش‌ها از آن‌ها اجتناب کرد، ریسک‌های غیر سیستماتیک یا قابل اجتناب می‌گویند. مثلا در بازار سرمایه (بورس)، این ریسک‌ها معمولا به عوامل کلان اقتصادی وابسته نبوده و ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند. برای مثال، اگر شرکتی که سهامش را خریده‌اید مدیریت ضعیفی داشته باشد یا توان رقابت با سایر شرکت‌ها را نداشته باشد، ریسک‌های حاصله، ریسک غیر سیستماتیک است. این ریسک‌ها اغلب منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت‌ها مربوط است.

سبد سهام (Portfolio)

حتما شما هم ضرب‌المثل “همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید” را شنیده‌اید. در انواع سبد سهام مباحث مرتبط با سرمایه‌‌گذاری نیز تئوری بسیار معروفی به نام “تئوری” سبد وجود دارد که کارکردی شبیه به همین ضرب‌المثل دارد. براساس این تئوری، با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری و انتخاب دارایی‌های متنوع، چه با سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف و چه با تنوع بخشیدن به سبد سهام، می‌توان ریسک‌های قابل اجتناب را به حداقل رساند. یادآوری این نکته ضروری است که با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری، تنها می‌توان ریسک‌های غیر سیستماتیک را کاهش داد اما ریسک‌های سیستماتیک از کنترل و اختیار سرمایه‌گذار خارج است. ولی نگران نباشید! با کاهش ریسک‌های غیر سیستماتیک، عملا بخش عمده‌ای از ریسک‌هایی که سرمایه‌گذار با آن مواجه است، کاهش می‌یابد.

همان‌طور که گقته شد یکی از روش‌های کاهش ریسک غیر سیستماتیک تشکیل سبد سهام یا پورتفولیو (Portfolio) است. اما قطعا به یاد دارید که در مقاله ریسک در سرمایه‌گذاری به این نکته اشاره شد که پذیرش ریسک کمتر، بازدهی کمتری نیز به همراه خواهد داشت. پس این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چقدر بازدهی می‌خواهید!

در ادامه با انواع ریسک‌ های موجود در بازار سرمایه و به طور کلی بازارهای سرمایه‌گذاری بیشتر آشنا خواهیم شد.

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

فرض کنید که می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهام با بازده مورد انتظار ۴۰ درصد یکی را انتخاب کنید. اگر تمایل به پذیرش ریسک داشته باشید به دلیل اختلاف ۲۲ درصدی که خودتان پیش‌بینی کرده‌اید، سهام را انتخاب می کنید. حالا اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد نرخ سود سپرده‌گذاری را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالا این سوال را از خودتان بپرسید که “آیا ۱۶ درصد سود بیشتر ارزش ریسک را دارد؟”

نوسانات نرخ سود سپرده یا اوراق مشارکت می‌تواند بر تمامی بازارهای مالی و حتی فیزیکی اثرگذار باشد. پس ریسک نرخ سود یا در واقع تغییرات نرخ سود را به یاد داشته باشید.

ریسک تورم (Inflation Risk)

اگر تورم سالیاته کشور حدود ۲۰ درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود بتوانید ۶۰ درصد بازدهی کسب کنید، بازدهی شما مطلوب است زیرا که ۴۰ درصد بیشتر از تورم به دست آورده‌اید و در واقع قدرت خرید شما به اندازه ۴۰ درصد بیشتر شده است. حال اگر تورم به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان عدد ۶۰ درصد باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟! آیا باز هم این سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود؟! به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم کشور است ریسک تورم می‌گویند.

ریسک مالی (Financial Risk)

اگر در بازار سرمایه سهام شرکتی را خریدید که مبلغ زیادی وام از بانک دریافت کرده، طبیعتا شرکت مذکور باید اصل و سود وام دریافتی را در یک دوره مشخص پرداخت کند، بنابراین با تعهدات زیادی در آینده روبروست. این هزینه‌ها قطعا بر سود دهی شرکت نیز اثرگذار است. هر چقدر که این تعهدات و به طور کلی تعهدات مالی یک شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی نیز بیشتر خواهد بود.

ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

در مقاله مزایای بورس برای سرمایه‌گذاران، اشاره شد که یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی خوب، این است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود. مثلا از ویژگی‌های بازار مسکن نقدشوندگی کمتر آن نسبت به بازارهایی مثل سهام یا سکه است. بعد از سرمایه‌گذاری اگر بخواهید به هر دلیلی دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید، اما خریدار مناسبی برای دارایی شما وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاری شما با ریسک نقدشوندگی همراه است.

ریسک نرخ ارز (Curr ency Risk)

یکی از مسائلی که به صورت مستقیم بر وضعیت و سودآوری سرمایه‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد، نرخ ارز است. برای مثال با افزایش قیمت ارز قیمت سکه در بازار داخلی نیز افزایش می‌یابد. همچنین در بورس اوراق بهادار نیز سودآوری شرکت‌هایی که درآمدهای صادراتی و ارزی دارند افزایش یافته و لذا قیمت سهام آن‌ها نیز بسیار بیشتر می‌شود. اما نکته این جا است که همه‌ی شرکت‌ها صادراتی نیستند! همیشه هم تغییرات ارز اثر مثبتی بر سرمایه‌‌گذاری ما نخواهد داشت! بنابراین، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از انواع سبد سهام ریسک‌های سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

ریسک سیاسی (Political Risk)

عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی فعال در آن کشور تأثیر می‌گذارد. هر اندازه بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، عملکرد بنگاه‌های اقتصادی بیشتر با مشکل روبرو می‌شود. به این ریسک، ریسک سیاسی یا اصطلاحا ریسک کشور نیز می‌گویند. البته توجه کنید که تحلیل شرایط و این که رویدادهای سیاسی چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و بازارهای مالی می‌توانند داشته باشند، بر عهده‌ی سرمایه‌گذار یعنی شما است!

ریسک تجاری (Business Risk)

تصور کنید سهام یک شرکت خودروسازی داخلی را خریداری کرده‌اید و پس از مدتی دولت تعرفه واردات خودروهای خارجی را کاهش دهد. در این صورت رقابت برای خودروسازان داخلی سخت‌تر شده و احتمالا کاهش فروش محصولات آن‌ها باعث کاهش سودآوری این‌ شرکت‌ها نیز خواهد شد. به این نوع ریسک که در واقع متوجه صنعت خاصی است و برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد، ریسک تجاری می گویند.

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

چکیده مطلب:

مفهوم ریسک بر خلاف باور عموم مردم به معنای خطر کردن نیست. ریسک از نظر ما به معنای قرار گرفتن در موقعیت‌های مناسب کسب درآمد به صورت آگاهانه و با دانش مناسب است. حتی اگر این موضوع منجر به ضرر هم شود، قطعا با تغییر نوع نگاه می‌توان از آن به عنوان کسب تجربه و یا دانش بیشتر یاد کرد. توجه کنید که افراد موفق کسانی هستند که بیشتر تجربه کرده‌اند؛ نه کسانی که هیچ تجربه و اشتباهی نداشته‌اند!

البته همان‌طور که قبلا هم گفتیم چیزی به عنوان شکست وجود ندارد، چون ما همواره در حال یادگیری و تجربه کردن هستیم.

در این مقاله و چند مقاله قبلی با مفهوم ریسک و درجه ریسک‌پذیری افراد آشنا شدیم. فهمیدیم که ریسک در سرمایه‌گذاری به طور کلی به دو نوع سیستماتیک (غیر قابل اجتناب) و غیر سیستماتیک (قابل اجتناب) تقسیم می‌شود. اما در این مقاله به صورت جزئی‌تر ریسک‌هایی نظیر ریسک تورم، ریسک نرخ سود، ریسک نقدشوندگی و … را بررسی کردیم. قطعا روش‌های بسیاری برای کاهش دادن و کنترل این ریسک‌ها وجود دارد که در مقالات دیگر به آن‌ها پرداخته می‌شود.