تجزیه و تحلیل عمودی (Vertical Analysis)
تجزیه و تحلیل عمودی یا تجزیه و تحلیل درونی یک روش برای تحلیل صورت های مالی است که در آن هر جزء از یک صورت مالی به عنوان یک نسبت از کل حساب نشان داده می شود. برای مثال، در ترازنامه برای هر یک از سه دسته اصلی حساب ها یعنی دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام، به عنوان یک نسبت از کل حساب نشان داده می شود. تجزیه و تحلیل عمودی همچنین در سایر صورت های مالی به عنوان یک درصد، اندازه گیری استفاده می شود.
به عبارتی در تجزیه و تحلیل عمودی یک قلم مهم صورت مالی به عنوان ارزش پایه به کار رفته و و سایر اقلام آن صورت مالی نسبت به ارزش پایه محاسبه شده و با آن مقایسه میشود. در تجزیه و تحلیل عمودی ترازنامه مجموع دارایی ها یا مجموع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام معمولاً 100% درنظر گرفته میشود. در این صورت هر یک از اقلام دارایی نسبت به مجموع دارایی ها و هر یک از اقلام بدهی و حقوق صاحبان سهام نسبت به مجموع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام محاسبه میشود. در صورت سود و زیان نیز فروش خالص معادل 100% در نظر گرفته شده و سایر اقلام صورت سود و زیان نسبت به آن سنجیده میشود.
توضیحات مدیر مالی در مورد تجزیه و تحلیل عمودی
بین بسیاری از اقلام هر یک از صورت های مالی با یکدیگر رابطه ای نسبی وجود دارد. مثلاً بین برگشت از فروش و یا هزینه های فروش با فروش در طی یک دوره، یا بین دارایی های جاری نسبت به کل دارایی ها رابطه ای وجود دارد. موفقیت یک شرکت وقتی حداکثر خواهد شد که ارتباط مذکور شناسایی و در جهت یک ارتباط صحیح و منطقی هدایت شود. شناسایی ارتباط بین اقلام صورت های مالی توسط تجزیه و تحلیل عمودی که به آن تجزیه و تحلیل درونی نیز گفته تجزیه و تحلیل عمودی چیست؟ میشود، صورت می گیرد.
مزایای استفاده از Vertical Analysis چیست؟
مزیت اصلی تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان و سایر گزارش های مالی کسب و کارهای تجاری این است که این امکان را به ما میدهد که بتوانیم شرکتها را در هر اندازه ای که باشند، به راحتی با هم مقایسه کنیم. به علاوه Vertical Analysis این امکان را فراهم میکند که تغییرات نسبی سالانه اعداد و ارقام مالی در یک کسب و کار را به سهولت شناسایی کنیم.
Vertical Analysis باعث میشود تا اظهارنامه های مالی یک شرکت به صورت استاندارد قابل ارائه و مقایسه در میان تمام شرکتهای موجود در یک صنعت باشد. و میتواند یک تصویر لحظه ای از وضعیت مالی شرکت بوسیله آیتم های خطی ارائه کند. به علاوه تجزیه و تحلیل عمودی اجازه مقایسه آسان اعداد و ارقام فعلی با دوره های قبلی با می دهد. این کار به منظور تجزیه و تحلیل روند، از جمله و تجزیه و تحلیل گزارشهای فصلی و تجزیه و تحلیل گزارشهای مالی دوره های زمانی طولانی مدت مانند سه سال یا پنج سال انجام میشود.
صورتهای مالی در کنار آنالیز عمودی به وضوح درصد آیتم های خطی را در ستون جداگانه نشان می دهند. این نوع اظهارات مالی به عنوان صورت حساب های مالی هم مقیاس شناخته میشوند و توسط بسیاری از شرکت های دیگر برای دریافت جزئیات بیشتر درباره موقعیت مالی شرکت استفاده می شود. اغلب، صورتهای مالی هم مقیاس شامل صورتهای مالی مقایسه ای شده که حاوی ستون هایی است که مقادیر هر آیتم خطی را با یک دوره که قبلا اندازه گیری شده مقایسه میکند.
در Vertical Analysis با بررسی وضعیت موجود بین حساب های یک صورت مالی و مقایسه آن با وضعیت شرکتهای مشابه، وضعیت شرکت ارزیابی میشود. همانند تجزیه و تحلیل افقی، تحلیل عمودی نیز پایان فرآیند ارزیابی نیست و تحلیلگر مالی باید به استفاده از این گزارشها و تحلیلها مشکلات شرکت را مورد بررسی قرار دهد.
مثال تجزیه و تحلیل عمودی
به عنوان مثال فرض کنید شرکت فرضی شناسا دارای سه نوع دارایی است:
پول نقد معادل با 3 میلیارد تومان، موجودی کالا معادل با 8 میلیارد تومان و سایر دارایی معادل با 9 میلیارد تومان.
اگر تجزیه و تحلیل عمودی مورد استفاده قرار گیرد، از آنجا که مجموع دارایی ها برای با 20 میلیارد تومان میشود، ستون دارایی ها با تقسیم هر دارایی بر مجموع دارایی ها، اینگونه محاسبه میشود:
سایر دارایی ها: 45٪
اگر اعداد و ارقام سال گذشته نیز مورد استفاده قرار گیرد و جزئیات بیشتری از دوره های قبلی نیز گنجانده می شود و ستون مقایسه ای اضافی برای درصد یک دوره قبلی نیز اضافه می شود. با این کار به راحتی میتوانید درصد تغییرات هر یک از دارایی ها را مشاهده کنید و با هم مقایسه کنید.
تحلیل عمودی
در تحلیل عمودی هدف این است که متوجه شویم منابع شرکت در چه جاهایی و با چه نسبتی تقسیم شده است. ما نسبت توزیع این منابع را در ترازنامه و صورت سود و زیان با وزن دهی به هم مورد انجام می‌دهیم.
برای این کار ما یکی از اقلام مهم گزارش را بعنوان مبنا در نظر می‌گیریم. سایر اقلام نیز با توجه به این مورد سنجیده خواهند شد.
در ترازنامه معمولاً معیار ما جمع کل دارائی ها است.
در صورت حساب سود و زیان معمولاً معیار ما مبلغ فروش خالص (درآمدهای عملیاتی) است.
صورت حساب سود و زیان
شکل بالا بخشی از صورت حساب سود و زیان گروه صنایع کاغذ پارس با نماد چکاپا است.
با توجه به شکل ما درآمدهای عملیاتی را به عنوان ملاک اصلی قرار داده و بقیه موارد(حساب‌ها) را با آن می‌سنجیم.
برای مثال حال که ما از تحلیل عمودی استفاده کرده‌ایم متوجه شدیم که از کل درآمد عملیاتی، 60.1 درصد آن هزینه‌های مربوط به عملیات است(بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی).
بنابراین در سال 97 سود ناخالص برابر با 39.9% از درآمد بوده و همچنین سود عملیاتی و سود خالص به ترتیب 39.4 و 36.6 درصد از درآمدهای عملیاتی بوده‌اید.
همچنین ما با این تحلیل متوجه شدیم که بیشترین سهم هزینه مروبط به بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی است.
پس در صورتی که شرکت در زمینه کاهش هزینه‌های عملیاتی برنامه‌ای داشته باشد میتواند نقش زیادی در افزایش سود خالص داشته باشد.
درباره تحلیل عمودی صورت حساب سود و زیان به این نکات دقت کنید:
- بدلیل اینکه در کشور ما قیمت ارز با جهش مواجه بوده است برای شرکت‌هایی که صادرات دارند معمولاً رشد قیمت ارز موجب تغییر چشمگیری در درآمدهای عملیاتی میشود.
- در صورت حساب سود و زیان، تحلیل عمودی ابزاری است برای آنکه عملکرد سال به سال شرکت را از لحاظ سوددهی و هزینه‌ای مورد ارزیابی قرار داد.
- نسبت‌ها معمولاً از طریق میزان فروش بوده بنابراین نسبت مربوط به مبلغ فروش 100% است.
- تحلیل عمودی صورتهای مالی ابزاری عالی برای بررسی حاشیه سود است.
- در کنار محاسبه حاشیه سود شما قادر خواهید بود تا میزان حاشیه سود را در طول بازه‌های زمانی مختلف بررسی کنید. حاشیه سود و مقایسه آن با دوره‌های مختلف ملاک خوبی است برای بررسی عملکرد شرکت در گذر زمان.
در ادامه برای اینکه بتوانیم بینش بهتری نسبت به عملکرد شرکت داشته باشیم می‌توانیم صورت حساب سود و زیان سال‌های گذشته را نیز در کنار سال 97 قرار دهیم تا عملکرد شرکت را در گذر زمان بررسی کنیم.
در شکل بالا ما صورت حساب سود و زیان سال‌های 96 و 95 را نیز اضافه کرده‌ایم تا دقیقتر متوجه شویم که نسبت‌های ما در طول این 3 سال چگونه تغییر کرده‌اند.
همانطور که در بالا گفته شد، تغییر در بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی نقش زیادی در سود آوری شرکت گذاشته است.
از سال 95 تا 97 نسبت درآمد عملیاتی به بهای تمام شده از 70.4 به 60.1 تغییر یافته است. این موضوع بدین معنی است و لذا سود خالص رشد بسیار چشمگیری داشته است.
علاوه بر این موارد، با توجه به شکل مشخص است که نسبت درآمدهای غیر عملیاتی کاهش یافته و همچنین هزینه های مالی هم کم شده‌اند.
به این نکته دقت داشته باشید که علاوه بر نسبت‌ها مبالغ هم نقش مهمی در تحلیل دارند. برای مثال درآمد عملیاتی گروه صنایع کاغذ پارس رشد بسیار چشمگیری داشته است. مقایسه مربوط به درآمد سال‌های مختلف بخشی از تحلیل افقی است که شما میتوانید آن را مطالعه نمایید.
تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی به همراه ویدیو و مثال
نوع دیگری از انواع تجزیه و تحلیل صورتهای مالی ، تحلیل عمودی است. ما در این مقاله سعی خواهیم کرد تا ابتدا تحلیل عمودی و هدف انجام را تشریح کنیم، سپس نحوه‌ی انجام آن را توضیح دهیم، به مزایا و معایب آن بپردازیم و در نهایت به عنوان مثال برای صورتهای مالی نماد فاراک (ماشین سازی اراک) تحلیل عمودی را انجام دهیم. بخش مهمی از تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی تشریح نتایج به دست آمده است که در بخش آخر این مقاله به آن پرداخته شده است. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با هم به بررسی این نوع از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی بپردازیم.
تحلیل عمودی صورتهای مالی چیست؟
تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی یا vertical analysis یکی دیگر از روش‌ها و ابزارهای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی است. تجزیه و تحلیل عمودی غالباً در یک دوره‌ی واحد برای هر صورت مالی قابل محاسبه و مشاهده است. در این نوع تحلیل بر خلاف تحلیل افقی ، سال پایه و محاسبات بر مبنای آن دیگر مطرح نیست. تجزیه و تحلیل عمودی این امکان را به ما میدهد که بتوانیم درصدهای نسبی هر یک از اقلام صورتهای مالی را نسبت به یک قلم با اهمیت تعیین کنیم. تحلیل ارقام به دست آمده از تحلیل عمودی به ما در جهت کشف روابط بین اقلام مختلف یک صورت مالی یا همان همبستگی بین آن‌ها کمک میکند.
طبیعتاً ترکیب تحلیل عمودی و افقی با یکدیگر و استفاده‌ی توامان هر دوی آن‌ها میتواند برای گرفتن نتیجه‌ی درست و پیش‌بینی صحیح از آینده و بازدهی شرکت مدنظر کمک شایانی کند.
نحوه‌ی محاسبه‌ی تحلیل عمودی
در تحلیل عمودی هر یک از اقلام صورتهای مالی را به صورت درصدی از رقم یکی از اقلام پایه محاسبه می‌کنیم. بدین ترتیب در صورت سود و زیان هر یک از اقلام را به شکل درصدی از فروش و در صورت وضعیت مالی یا همان ترازنامه هر یک از اقلام را به صورت درصدی از کل دارایی‌ها یا بدهی‌ها محاسبه خواهیم کرد. بنابراین می‌توان گفت بر خلاف تحلیل افقی که مبتنی بر سال پایه است، تحلیل عمودی در واقع تحلیل صورتهای مالی هم‌مقیاس است.
انتخاب قلم پایه یا مخرج کسر در تجزیه و تحلیل عمودی
مخرج کسر در تجزیه و تحلیل عمودی وابسته به نیاز ماست؛ به این معنا که با تحلیل عمودی به دنبال چه پاسخی هستیم، اما در تجزیه و تحلیل انواع صورتهای مالی اقلام مخرج کسر عموماً ثابت هستند و در این بخش به معرفی آن می‌پردازیم.
قلم پایه در ترازنامه عموماً دارایی‌ها یا بدهی‌های شرکت هستند. اما در این موضوع هیچ قطعیتی وجود ندارد؛ ممکن است گاهی نیاز باشد قلم پایه‌ی بخش‌های زیر مجموعه‌ی حقوق صاحبان سهام را بر کل حقوق صاحبان سهام تقسیم کنیم تا به نتیجه‌ی دلخواه برسیم.
قلم پایه در تحلیل عمودی صورت سود و زیان عموماً فروش شرکت است که در این مورد هم هیچ الزامی وجود ندارد.
قلم پایه هم در صورت جریان وجوه نقد، جریان نقد ناشی از عملیات است؛ در این مورد هم مانند سایر صورتهای مالی توضیح داده شده در بالا هیچ قطعیتی وجود ندارد و شاید زمانی لازم باشد شما تمام اقلام را بر قلم جریان نقد ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری تقسیم کنید تا نتیجه‌ی دلخواه را به دست آورید.
مزایا و معایب تحلیل عمودی
برای تحلیل عمودی مزایای متعددی می‌توان در نظر گرفت که به اختصار به چند مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- تحلیل عمودی یکی از ساده‌ترین روش‌های تحلیل مالی است.
- این نوع تحلیل با ارائه دادن نسبت‌های درصدی و قابل مقایسه این امکان را میدهد تا به سادگی وضعیت مالی شرکت را در سال‌های مختلف و یا وضعیت یک شرکت را با شرکتی دیگر و همین‌طور متوسط صنعتی که شرکت در آن مشغول به فعالیت است مقایسه کرد.
- تحلیل عمودی به درک بهتر ترکیب ساختاری اقلام مختلف مثل دارایی و میزان تأثیر هر یک از سایر حساب‌ها بر آن کمک خواهد کرد.
- از آن جا که این تحلیل، نوعی تحلیل هم‌مقیاس است به ما کمک میکند تا شرکت‌هایی با تفاوت‌های فاحش در دارایی و یا فروش را بتوانیم به سادگی با یکدیگر مقایسه کنیم.
اما طبیعتاً معایبی نیز برای این سبک از تحلیل وجود دارد که در ادامه بدان اشاره خواهیم کرد؛ اما نکته‌ی قابل توجه این است که وجود این معایب ابداً دلیلی برای کنارگذاشتن و رد کردن تحلیل عمودی نیست و همچنان تحلیل عمودی به عنوان ابزاری سودمند در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی قلمداد میشود.
یکی از ایراداتی که می‌توان به آن اشاره کرد این است که تجزیه و تحلیل عمودی صورتهای مالی کمکی به تصمیم‌گیری قطعی نمی‌کند، چراکه هیچ استاندارد قابل تعریفی برای نسبت‌های مختلف اجزای صورت وضعیت مالی و صورت سودوزیان وجود ندارد و این اعداد به خودی خود گویای چیزی نیستند و روند و مقایسه‌ی آن‌هاست که با اهمیت است.
نمونه‌ای از تحلیل عمودی
در انتهای این مقاله برای کمک به درک بهتر تحلیل عمودی و روش انجام آن، برای یک بازه‌ی پنج ساله، صورتهای مالی نماد فاراک از بورس تهران را بررسی و تحلیل عمودی را برای آن انجام می‌دهیم. برای این منظور ابتدا صورتهای مالی موررد نیاز را از سایت کدال استخراج خواهیم کرد.
نمونه‌ای از تجزیه و تحلیل عمودی ترازنامه
در این بخش به تحلیل عمودی ترازنامه‌ی شرکت فاراک پرداخته شده است. در تصویر اول ترازنامه‌ی شرکت و در تصویر دوم تحلیل عمودی ترازنامه آورده شده است.
شرح تجزیه و تحلیل عمودی ترازنامه:
در ادامه به اختصار بررسی برخی پارامترهای مهم را شرح داده و مابقی آن‌ها را به عهدهی شما همراهان گرامی می‌گذاریم.
در بخش تحلیل عمودی صورت وضعیت تجزیه و تحلیل عمودی چیست؟ مالی این شرکت و در بخش دارایی‌های جاری و غیرجاری مشاهده کردیم که سهم دارایی‌های جاری از کل دارایی‌ها در این شرکت بیشتر از دارایی‌های غیر جاری است و در کل وزن بیشتر تشکیل دهنده دارایی از بین اقلام مربوط به آن، آیتم دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌هاست. دارایی‌های غیرجاری در طول سال‌های مورد بررسی به مرور کاهش یافته و این کاهش در کل بیشتر به علت کاهش آیتم دارایی‌های ثابت مشهود برای این شرکت است. موجودی مواد و کالا در بخش دارایی‌های جاری آیتمی است که می‌توان گفت شرایط نوسانی را تجربه کرده است اما در پایان سال ۹۹ به وضعیت نرمال رسیده و تقریباً برابر با میانگین سنوات مورد بررسی است.
جمع حقوق مالکانه در صورت وضعیت مالی این شرکت نیز روند کاهشی را به خود دیده است که بروز و افزایش زیان انباشته اصلی‌ترین دلیل آن است و این شرکت را برای سرمایه‌گذاری جذاب نمی‌کند.
در بخش بدهی‌ها هم وزن بیشتر مربوط به بدهی‌های جاری است که با افزایش پیش دریافت‌ها و پرداختنی‌های تجاری سبب شده تا بدهی‌ها هم سیر صعودی بگیرند و از جذابیت این شرکت برای سرمایه‌گذاری بکاهند.
نکته‌ی مهم دیگر روند افزایش بدهی‌ها و افزایش سهم آن‌ها در خلق دارایی‌هاست که در طول سال‌های مورد بررسی غالباً صعودی بوده و از جنبه‌های منفی صورت مالی این شرکت به شمار می‌رود.
نمونه‌ای از تجزیه و تحلیل عمودی صورت سود و زیان
در این بخش به تحلیل عمودی صورت سود و زیان شرکت فاراک پرداخته شده است. در تصویر اول صورت سود و زیان شرکت و در تصویر دوم این نوع تحلیل صورت سود و زیان آورده شده است.
شرح تجزیه و تحلیل عمودی صورت و سود و زیان
در تحلیل عمودی صورت سود و زیان این شرکت اولین نکته‌ی درخور توجه نسبت بهای تمام شده به درآمدهای عملیاتی در سال ۹۶ است که بالاتر از ۱۰۰ درصد بوده و به علت عدم جبران این کاستی در سایر آیتم‌های صورت سود و زیان، شرکت در این سال مالی زیان‌ده بوده است. روند درصد سود ناخالص شرکت در ابتدا با ۱۶ درصد بوده است اما در سال ۹۶ اوضاع بدی را تجربه میکند ولی رفته رفته تا سال ۹۹ این رقم سیر صعودی به خود می‌گیرد که میتواند برای آینده‌ی شرکت نکته‌ی مفیدی باشد. هزینه‌های فروش، اداری و عمومی نیز دارای نوسان بوده‌اند ولی روند آن غالباً صعودی بوده است. با این حال شرکت در سال آخر بررسی یعنی سال ۹۹ موفق به کاهش آن نسبت به سال قبل شده است که این نکته نیز میتواند برای آینده‌ی آن مفید باشد.
در بخش سایر درآمدها و هزینه‌ها هم تغییرات چشم‌گیر و قابل توجه چندانی رخ نداده است و هزینه مالیات هم کاهشی بوده که طبیعتاً ناشی از زیان‌ده بودن در یک سال و کمتر بوده سود در سال‌های بعدی نسبت به سال ابتدایی مورد بررسی بوده است.
جمع‌بندی
همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم. سادگی و هم‌مقیاس بودن این نوع تحلیل به ما در تحلیل صورتهای مالی و مقایسه‌ی آن‌ها حتی برای شرکت‌هایی که تفاوت‌های زیادی در اقلام صورتهای مالیشان وجود دارد، کمک خواهد کرد. نکته‌ی بسیار حائز اهمیت آن است که نباید فراموش کنیم که تحلیل عمودی صرفاً یک ابزار است و نتیجه‌ی قطعی را به ما نمی‌دهد و بهتر است از آن در کنار سایر ابزارهای دیگر مانند تحلیل افقی، نسبت‌های مالی و سایر تکنیک‌های تحلیل بنیادی استفاده شود تا در نهایت نتیجه‌ی صحیح و مطلوبی را در تحلیل های خود داشته باشیم.
برای درک عمیق‌تر این مفهوم پیشنهاد می‌کنیم تا این ویدیو را مشاهده کنید.
تحلیل عمودی صورتهای مالی
زهره صفری کارشناس بازار سرمایه نوع دیگری از تحلیل، تحلیل عمودی صورتهای مالی است. در این روش تحلیل، آیتم‌های یک صورت مالی نسبت به ارقام همان صورت مالی سنجیده میشود. در این تحلیل باید یکی از آیتم‌های صورت مالی مورد نظر به‌عنوان مبنا درنظر گرفته شود و همه آیتم‌ها نسبت به آیتم مبنا سنجیده شود. به‌طور معمول، در تحلیل عمودی صورت سود و زیان، فروش به‌عنوان مبنای تحلیل قرار می‌گیرد و در تحلیل صورت وضعیت یا ترازنامه شرکت، دارایی‌ها مبنای تحلیل است. در این مدل از تحلیل، همه آیتم‌ها به‌عنوان نسبتی از آیتم مبنا محاسبه میشوند و در مواردی میتواند روند تغییر آیتم‌های صورتهای مالی را در طی زمان نشان دهد. از این مدل تحلیل می‌توان دریافت که شرکت در چه وضعیتی قرار دارد.
به‌عنوان مثال فرض کنید در شرکتی با فروش ۱۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۸، بهای تمام شده ۵۰ میلیارد تومان، هزینه مالی ۱۰ میلیارد تومان و سود خالص ۲۰ میلیارد تومان بوده است. پس در تحلیل عمودی نسبت بهای تمام شده به فروش: ۵۰ درصد، نسبت هزینه مالی به فروش: ۱۰ درصد و نسبت سود خالص به فروش ۲۰ درصد بوده است. فرض کنید در سال مالی ۱۳۹۷، نسبت‌های گفته شده در بالا به ترتیب ۵۸ درصد، ۱۲ درصد ۱۸ درصد بوده است. نسبت بهای تمام شده به فروش در سال ۹۸ نسبت به ۹۷، کاهشی بوده است. این به معنای بهبود حاشیه سود ناخالص شرکت است. نسبت هزینه مالی به فروش در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ نیز کاهشی بوده است. این عدد نیز نشان‌دهنده کاهش هزینه مالی شرکت در مقابل اسکیل فروش است. نهایتا در مقایسه نسبت سود خالص سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ نیز روند افزایشی را شاهد هستیم که به معنی بهبود حاشیه سود خالص شرکت است. در کل، از این مقایسه می‌توان نتیجه تجزیه و تحلیل عمودی چیست؟ گرفت که شرکت در سال ۹۸ توانسته عملکرد بهتری نسبت به سال ۹۷ داشته باشد، زیرا نسبت‌های هزینه‌ای کاهشی و نسبت سود خالص افزایشی بوده است.
تحلیل عمودی صورتهای مالی
زهره صفری کارشناس بازار سرمایه نوع دیگری از تحلیل، تحلیل عمودی صورتهای مالی است. در این روش تحلیل، آیتم‌های یک صورت مالی نسبت به ارقام همان صورت مالی سنجیده میشود. در این تحلیل باید یکی از آیتم‌های صورت مالی مورد نظر به‌عنوان مبنا درنظر گرفته شود و همه آیتم‌ها نسبت به آیتم مبنا سنجیده شود. به‌طور معمول، در تحلیل عمودی صورت سود و زیان، فروش به‌عنوان مبنای تحلیل قرار می‌گیرد و در تحلیل صورت وضعیت یا ترازنامه شرکت، دارایی‌ها مبنای تحلیل است. در این مدل از تحلیل، همه آیتم‌ها به‌عنوان نسبتی از آیتم مبنا محاسبه میشوند و در مواردی میتواند روند تغییر آیتم‌های صورتهای مالی را در طی زمان نشان دهد. از این مدل تحلیل می‌توان دریافت که شرکت در چه وضعیتی قرار دارد.
به‌عنوان مثال فرض کنید در شرکتی با فروش ۱۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۸، بهای تمام شده ۵۰ میلیارد تومان، هزینه مالی ۱۰ میلیارد تومان و سود خالص ۲۰ میلیارد تومان بوده است. پس در تحلیل عمودی نسبت بهای تمام شده به فروش: ۵۰ درصد، نسبت هزینه مالی به فروش: ۱۰ درصد و نسبت سود خالص به فروش ۲۰ درصد بوده است. فرض کنید در سال مالی ۱۳۹۷، نسبت‌های گفته شده در بالا به ترتیب ۵۸ درصد، ۱۲ درصد ۱۸ درصد بوده است. نسبت بهای تمام شده به فروش در سال ۹۸ نسبت به ۹۷، کاهشی بوده است. این به معنای بهبود حاشیه سود ناخالص شرکت است. نسبت هزینه مالی به فروش در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ نیز کاهشی بوده است. این عدد نیز نشان‌دهنده کاهش هزینه مالی شرکت در مقابل اسکیل فروش است. نهایتا در مقایسه نسبت سود خالص سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ نیز روند افزایشی را شاهد هستیم که به معنی بهبود حاشیه سود خالص شرکت است. در کل، از این مقایسه می‌توان نتیجه گرفت که شرکت در سال ۹۸ توانسته عملکرد بهتری نسبت به سال ۹۷ داشته باشد، زیرا نسبت‌های هزینه‌ای کاهشی و نسبت سود خالص افزایشی بوده است.
دیدگاه شما