محاسبۀ سود و زیان

احسان والیان

محاسبه سود یا زیان با روش ادواری

‫در روش ادواری تا پایان دوره امکان محاسبه سود یا زیان عملکرد وجود ندارد لذا امکان تصمیم گیری و سنجش سیاستهای فروش در طی دوره بر اساس واقعیات وجود ندارد ‫
‫روش محاسبه ‫
‫موجودی کالای اول دوره را با خریدهای طی دوره جمع می کنیم تا قیمت کل کالاهای موجود بدست آید ‫
‫سپس موجودی انبار را در پایان دوره از آن کسر میکنیم تا قیمت تمام شده کالای فروش رفته به دست آید ‫
‫قیمت تمام شده را از جمع فروشهای طی دوره کسر کرده تا سود ناخالص به دست آید ‫
‫با کسر هزینه های طی دوره از سود ناخالص سود خالص به دست می آید

محاسبه سود فروش کالا با روش میانگین متحرک

‫یکی از روشهای آنکه بتوان به طور دائم سود یا زیان حاصل از فرش هر فاکتور را بدست آورد روش میانگین متحرک می باشد ‫
‫این روش برای شرایط تورمی که قیمتها دارای نوسان شدید هستند مناسب است ‫
‫بیشتر اصناف میتوانند از روش میانگین متحرک برای محاسبه دائمی سود در هر فروش استفاده کنند ‫
‫شرط استفاده از این روش آن است که فاکتور خرید کالای فروخته شده در تاریخ فروش کالا وجود داشته باشد تا سود یا زیان حاصل از فروش به درستی قابل محاسبه باشد ‫
‫استفاده از این روش به دلیل محاسبات پیچیده با کمک نرم افزار ممکن است

محاسبه سود فروش اجناس ارزشمند مانند طلا

‫برای محاسبه کالاهای خاص مانند فرش ، طلا و جواحر و اشیاء قیمتی و تک واحدی که از هر کدام فقط یک نمونه وجود دارد از روش شناسایی ویژه استفاده می کنیم ‫
‫به عبارت دیگر سود یا زیان فروش هر جنسی مستقیما از روی فاکتور خرید آن محاسبه می شود ‫
‫این روش برای اشیاع گران قیمت که تک مقداری هستند به کار می رود مانند طلا ، فرش ، جواحر ، طابلو های هنری ، اشیاء قدیمی گران قیمت و خودرو های ویژه

‫این روش بسیار ساده می باشد ولی اگر حجم کار طی دوره زیاد شود برای نگهداری اطلاعات نیاز به یک نرم افزار مناسب الزامی خواهد بود

صورت سود و زیان چیست؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

هدف اصلی صورت مالی سود و محاسبۀ سود و زیان زیان، خلاصه گزارشی است از درآمد، هزینه‌های غیرعملیاتی، مالیات پرداخت شده، بهای تمام شده کالاهایی که فروخته شده، سود و زیان ناخالص و سود و زیان خالصی که در دوره مشخص – به عنوان مثال یک سال یا سه ماه یا هر دوره مشخص شده دیگر – محاسبه شده است

صورت‌های مالی اصلی یک شرکت که سود و زیان آن را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهند را صورت سود و زیان می‌گویند. می‌توان در یک خط این مفهوم مالی را تعریف کرد. اما این که دانستن آن به چه کار ما می‌آید را با توضیحات بیش‌تر مشخص خواهیم کرد. بسیاری از ما به صورت مستقیم یا غیرمستقیم و از طریق صندوق های سرمایه گذاری در سهام سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. جالب است بدانید که همین صورت مالی که موضوع بحث ما است در قیمت سهام هر شرکت در انتهای هر سال یا دوره‌های زمانی مشخص شده بسیار تاثیرگذار است. صورت سود و زیان از چهار صورت مالی اصلی شرکت‌ها به حساب می‌آید. در واقع هدف اصلی این صورت مالی خلاصه گزارشی است از درآمد، هزینه‌های غیرعملیاتی، مالیات پرداخت شده، بهای تمام شده کالاهایی که فروخته شده، سود و زیان ناخالص و سود و زیان خالصی که در دوره مشخص – به عنوان مثال یک سال یا سه ماه یا هر دوره مشخص شده دیگر – محاسبه شده است. در ادامه به توضیح اجزا و فرمول و انواع صورت سود و زیان خواهیم پرداخت.

اجزاء صورت سود و زیان چیست؟

به طور خلاصه به معرفی موردی اجزای صورت سود و زیان پرداختیم. گفتنی است که این موارد در گزارش صورت سود و زیان شرکت‌‎ها اختلافات بسیار کمی با هم دارند. قسمت‌هایی که متفاوت هستند ممکن است به دلیل تفاوت در درآمدهای شرکت‌ها باشد. اما قسمت اصلی در تمام صورت‌های سود و زیان یکسان هستند که به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت؛

سود یا زیان ناخالص

این دست از سود یا زیان که به ناخالص معروف است بر اساس بهای تمام شده کالاهایی که فروش رفته‌اند در قسمت درآمد محاسبه می‌شود.

هزینه فروش عمومی و اداری

هزینه مشاوره‌ها و حسابرسی و بازاریابی و تبلیغات و البته هزینه‌های مرتبط با حقوق و مزایای قست‌های ادارای شرکت نیز یکی از اجزای گزارش صورت سود و زیان به حساب می‌آید.

سود و زیان عملیاتی

عملیات اصلی شرکت در این بخش از صورت‌های سود و زیان مشخص می‌شود. به عبارت دیگر سود و زیانی است که در کنش‌ها محاسبۀ سود و زیان و واکنش‌های اصلی شرکت مشخص می‌شود. این قسمت را قبل از کم کردن هر گونه مالیات، هزینه غیرعملیاتی و هر گونه درآمد محاسبه می‌کنند.

کالاهای فروش رفته و بهای تمام شده آن ها

شامل تمام هزینه‌های انجام شده برای تولید محصول یا خدمات فروش مربوط به بهای تمام شده کالا می‌شود. البته استهلاکات و مواد استفاده شده و دستمزدهای مستقیم هم قسمتی از این جزء به حساب می‌آیند.

فروش یا درآمد خالص

فعالیت‌های اصلی و مداوم یک واحد تجاری در محاسبه صورت سود و زیان، در قیمت فروش یا درآمد خالص قرار می‌گیرد.

فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری

با استفاده از مبنای حسابداری تعهدی محاسبه سود و زیان انجام می‌شود. فرمول محاسبه صورت سود و زیان به این شرح است؛

هزینه های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی

و اگر درآمد بیش‌تر شود، فرمول به این شکل درمی‌آید؛ درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان دوره مالی

صورت سود و زیان جامع چیست؟

در صورت سود و زیان جامع، همان‌طور که از نامش پیدا است تمامی مخارج و هزینه‌ها و البته درآمدها در نظر گرفته می‌شود. یکی از اهداف اصلی فراهم آوردن این صورت مالی این است که شرکت به تمام عملکردهای مالی در دوره مشخص شده آگاهی پیدا کند. در صورت جامع سود و زیان، حتی درآمدها و هزینه‌هایی هم که در بازه زمانی خاصی بنا بر تغییراتی به وجود نیامده‌اند هم ذکر می‌شوند.

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان (Income Statement) میزان درآمدها، هزینه‌ها، و همچنین سود و زیان انتهای دوره را که حاصل فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی هستند را گزارش می‌کند. نام دیگر صورت سود و زیان، صورت درآمد و هزینه است. صورت سود وزیان، یکی از صورت‌های مالی حسابداری است؛ اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد انواع صورت‌های مالی حسابداری به دست بیاورید مقاله صورت های مالی را از دست ندهید.

صورت حساب سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می‌شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می‌شوند که تحقق‌یافته باشند، به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می‌شود. هزینه‌ها هم در این روش زمانی شناسایی می‌شوند که پرداخت شده باشند، خواه برای هزینه‌های گذشته باشد و یا هزینه‌های آتی.

همچنین در محاسبه سود و زیان، سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به‌عنوان هزینه و درآمد حاصل از صدور سهام به‌عنوان یک درآمد شناسایی نمی‌شوند. مبادلات بین موسسه و مالکانش به‌طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می‌شود.

صورت حساب سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می‌شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می‌شوند که تحقق‌یافته باشند، به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می‌شود. هزینه‌ها هم در این روش زمانی شناسایی می‌شوند که پرداخت شده باشند، خواه برای هزینه‌های گذشته باشد و یا هزینه‌های آتی.

صورتحساب سود و زیان

به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است و شرکت‌ها موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت سود وزیان خود را منتشر و با گزارش سود و زیان، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آن‌ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌مشاهده است. حالا که می‌دانید صورت سود و زیان چیست، باید در مورد این گزارش و نحوه محاسبه فرمول سود و زیان اطلاعات کسب کنید.

تهیه گزارش سود و زیان+فرمت صورت سود و زیان

گزارش و تهیه صورت مالی به دو روش یک و دومرحله‌ای تهیه می‌شود.

• در صورت یک مرحله ای ابتدا کلیه درآمدها و در ادامه کلیه هزینه‌ها در زیر آن‌ها آورده می‌شود و در نهایت از تفاضل آن‌ها، سود یا زیان قبل از کسر مالیات نمایش داده می‌شود.
• در صورت چند مرحله ای، ابتدا درآمدهای عملیاتی و سپس هزینه‌های عملیاتی در زیر آن‌ها آورده می‌شود سپس از تفاضل این دو سود یا زیان ناویژه به دست می‌آید. در مرحله بعد درآمدهای غیرعملیاتی و هزینه‌های غیرعملیاتی آورده می‌شود که نتیجه تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از کسر مالیات می‌رسیم. حالا که با نقش هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان آشنا شدید، نوبت به دانستن فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری می‌رسد. البته امروزه با وجود نرم افزار حسابداری تهیه صورت سود و زیان، آسان شده است. شما می‌توانید با کمک نرم افزار‌های حسابداری، گزارش صورت و سود و زیان را اتومات تهیه و چاپ کنید.

فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری چیست؟

ابتدا درآمدها محاسبه می‌شود و سپس هزینه‌ها از آن کسر می‌گردد.

(هزینه‌های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی)

در صورت فزونی درآمد به هزینه شرکت سود داشته است.

(درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان دوره مالی)

با در نظر گرفتن این فرمول می‌توانید به پاسخ پرسش با کسر هزینه ها از درامد چه چیزی به دست می اید برسید؛ در صورت فزونی هزینه به درآمد شرکت متحمل زیان شده است. بعد از آشنایی با نحوه محاسبه سود و زیان، به بحث انواع سود حسابداری می‌پردازیم.

چند نوع سود داریم؟

منظور از عملکرد مالی، فعالیت‌هایی است که به‌نوعی باعث تغییر در دارایی، بدهی‌ها و سرمایه گردد. همچنین دارای 3 نوع سود است:

الف) سود ناخالص

سود ناخالص از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام‌شده کالا به دست می‌آید و معادله آن به شکل زیر است:

(سود ناخالص = هزینه تمام‌شده کالا – میزان فروش کالا)

ب) سود عملیاتی

سود عملیاتی یا سود قبل از کسر مالیات از کسر سود ناخالص از هزینه‌های هزینه های اداری عمومی فروش و هزینه‌های استهلاک ساختمان و اثاثیه به دست می‌آید. معادله آن به‌صورت زیر است.

(سود عملیات= هزینه استهلاک – هزینه‌های هزینه های اداری عمومی فروش – سود ناخالص)

ج) سود خالص

سود خالص از کسر مالیات از درآمدهای غیرعملیاتی (مواردی نظیر سود بانکی) بعلاوه هزینه‌های غیرعملیاتی کسر از سود عملیاتی به دست می‌آید.

(سود خالص = مالیات – درآمدهای غیرعملیاتی + هزینه‌های غیرعملیاتی – سود عملیاتی)

مهم‌ترین بخش صورت سود و زیان قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است که نتیجه فعالیت یک شرکت را نشان می‌دهد و با مطالعه آن می‌توان فهمید که نتایج فعالیت کسب و کار سودآور بوده یا زیان‌ده.

معرفی انواع سود حسابداری+سود حسابداری چگونه محاسبه می‌شود؟

منظور از عملکرد مالی، فعالیت‌هایی است که به‌نوعی باعث تغییر در دارایی، بدهی‌ها و سرمایه گردد. همچنین انواع سود به سه دسته تقسیم می‌شود:

1- سود ناخالص :برای رسیدن به پاسخ پرسش سود ناخالص در صورت سود و زیان بیانگر چیست، باید فرمول و نحوه محاسبه آن را بدانید. سود ناخالص در صورت سود و زیان، از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام‌شده کالا به دست می‌آید و معادله آن به شکل زیر است:

(سود ناخالص = هزینه تمام‌شده کالا – میزان فروش کالا)

2- سود عملیاتی: سود عملیاتی در حسابداری یا سود قبل از کسر مالیات، از کسر سود ناخالص از هزینه‌های هزینه های اداری عمومی فروش و هزینه‌های استهلاک ساختمان و اثاثیه به دست می‌آید. فرمول سود عملیاتی به‌صورت زیر است.

(سود عملیات= هزینه استهلاک – هزینه‌های هزینه های اداری عمومی فروش – سود ناخالص)

3- سود خالص چیست: محاسبه سود خالص با کسر مالیات از درآمدهای غیرعملیاتی (مواردی نظیر سود بانکی) بعلاوه هزینه‌های غیرعملیاتی کسر از سود عملیاتی به دست می‌آید. فرمول سود خالص به صورت زیر است:

(سود خالص = مالیات – درآمدهای غیرعملیاتی + هزینه‌های غیرعملیاتی – سود عملیاتی)

اقلام صورت سود و زیان چیست؟

1- درآمد یا میزان فروش در جدول صورت سود و زیان

درآمد فروش بیانگر عایدی شرکت از فروش محصول یا خدمات است که در قسمت بالای صورت نوشته می‌شود. این مقدار ناخالص بوده و هزینه های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات در ان لحاظ نمی‌شود. در این بین برخی از شرکت‌ها نیز دارای درآمد چندگانه هستند که مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود.

درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه در صورت سود زیان نوشته می‌شود. سؤال اصلی اینجاست که درآمد اصلی و فرعی چیست؟ برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می‌دهیم؛ صاحب یک پمپ‌بنزین را فرض کنید، درآمد اصلی حاصل از فروش بنزین به دست می‌آید همچنین در کنار جایگاه بنزین یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به‌عنوان درآمد فرعی ثبت می‌شود.

2 –بهای تمام‌شده کالای فروش رفته یا هزینه‌های فروش

هزینه‌های فروش نشان‌دهنده هزینه کالاهای فروخته‌شده، و یا خدمات ارائه‌ شده در طول دوره حسابداری است. از این رو برای یک موسسه خرده‌فروشی، هزینه فروش برابر خواهد بود با مجموع موجودی در آغاز دوره به اضافه خرید در طول دوره منهای موجودی انتهای دوره. بهای تمام شده کالای فروخته شده نشان دهنده، هزینه‌های مستقیم مرتبط با تولید و فروش محصولات است.

همچنین اگر شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این بخش یه عنوان هزینه فروش ثبت می‌شود. این بخش از جدول خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است. بهای تمام شده عمدتا شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و سایر هزینه های دیگر مانند هزینه استهلاک است.در صورتی که موسسه تولیدکننده محصولی باشد هزینه‌های فروش علاوه بر موارد بالا شامل هزینه‌های محتمل شده برای تولید محصول که در طول دوره است. هزینه‌های تولید مانند: دستمزد مستقیم یا کار مستقیم، مصرف مواد مستقیم، استهلاک کارخانه و ماشین‌آلات، سربار ساخت و …

3- سایر درآمدها در جدول سود و زیان

سایر درآمدها شامل درآمدی می‌شود که از فعالیت اصلی موسسه، به دست نمی‌آید به عبارت دیگر فعالیت فرعی موسسه است. به‌طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه پمپ‌بنزین فروشی.

نکته: درآمد حاصل از سود سپرده موسسه در بانک و یا درآمد حاصل از محاسبۀ سود و زیان فروش ارزهای خارجی جزو درآمد فرعی موسسه است.

4- هزینه‌های توزیع و فروش در صورت سودوزیان

هزینه‌های توزیع و فروش شامل هزینه‌های محتمل شده برای ارائه کالا از محل موسسه به مشتریان است مانند: هزینه بازاریابی و نقل و انتقال محصول. اکثر کسب و کارها هزینه‌هایی مربوط به فروش کالاها یا ارائه خدمات دارند. این هزینه‌ها عمدتا شامل بازاریابی، تبلیغات و ترویج مصرف است که با یکدیگر گروه بندی می شوند زیرا تمامی آن‌ها هزینه های مشابه صرف شده جهت افزایش فروش است.

5- هزینه‌های اداری

هزینه‌های اداری به‌ طور کلی از هزینه‌هایی است که به‌ طور مستقیم در تولید و عرضه کالا و خدمات ارائه‌شده توسط موسسه نیست. مانند هزینه‌های مربوط به مدیریت و پشتیبانی. هزینه های عمومی و اداری عمدتا شامل هزینه‌های بخش فروش، خدمات عمومی و بخش اداری است. این بخش از هزینه ها دربرگیرنده تمام هزینه‌های غیرمستقیم دیگر مرتبط با اداره کسب و کار است. اصلی ترین بخش‌های آن شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی، هزینه‌های جاری اعم از بیمه و هزینه‌های ماموریت و… است. هزینه استهلاک نیز گاهی در این بخش لحاظ می‌شود اما بسته به تصمیمات شرکت متفاوت است.

نمونه‌هایی از هزینه‌های اداری در صورتحساب سود و زیان در حسابداری عبارت‌اند از:

• هزینه حقوق و دستمزد مدیریت اجرایی
• هزینه‌های حقوقی و حرفه‌ای
• استهلاک ساختمان اداری
• اجاره بهای دفاتر مورداستفاده برای مدیریت
• هزینه بخش‌های مالی، بخش منابع انسانی و بخش مدیریت

6-سایر هزینه‌ها

شامل هزینه‌هایی است که در دسته هزینه‌ها آورده نمی‌شود.کسب و کارها غالباً هزینه های دیگری دارند که مختص صنعت آن‌ها است. هزینه های دیگر ممکن است شامل مواردی از قبیل توسعه فناوری، تحقیق و توسعه (R&D)، غرامت مبتنی بر سهام یا Stock-Based Compensation که بطور خلاصه با SBC نمایش داده می شود. هزینه های اختلال در ارزش، سود و زیان ناشی از فروش سرمایه گذاری‌ها و بسیاری از هزینه های دیگر باشد که خاص یک صنعت یا شرکت است.

7- هزینه‌های مالی

هزینه‌های مالی معمولاً از بهره وام‌های دریافتی و بهره اوراق قرضه تشکیل می‌شوند.

8-مالیات بر درآمد

هزینه مالیات بردرآمد شناسایی‌شده در طول دوره به‌طور کلی از سه عنصر زیر تشکیل شده است:

• مالیات برآوردی دوره فعلی
• مالیات دوره قبل
• هزینه مالیات معوق

9 -هزینه استهلاک

استهلاک بیانگر هزینه‌های غیر نقدی است که توسط حسابداران ایجاد گردیده‌است. دلیل استفاده از این نوع از هرینه‌ که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود بحث مالیات است. با کسر این هزینه از سود خالص می‌توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این هزینه توسط روش‌های استاندارد ارائه شده و بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می‌گردد. دارایی‌های بلند مدت یک شرکت همچون تجهیزات، ساختمان‌ها، وسایل نقلیه و … ممکن است در طول زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن تعلق گیرد.

هدف استفاده از صورتحساب سود وزیان چیست؟

اقلام با اهمیت صورت سود و زیان شامل درآمدها و هزینه است. صورت سود و زیان اندازه‌گیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم می‌نماید. عملکرد یک نهاد را در صورت سود و زیان می‌توان در شرایط زیر ارزیابی نمود به عبارت دیگر کاربرد و دلیل طبقه بندی در صورت سود و زیان در موارد زیر است:

• تغییر در درآمد فروش در دوره در مقایسه با رشد صنعت
• تغییر در حاشیه سود ناخالص، عامل حاشیه سود خالص و ناخالص در طول دوره
• افزایش یا کاهش در سود خالص، سود عملیاتی و سود ناخالص در دوره
• مقایسه سودآوری واحد تجاری با دیگر سازمان‌های فعال در صنایع و یا بخش مشابه

موجودی کالا در صورت سود و زیان

موجودی کالا در مؤسسات بازرگانی قسمت عمده و قابل‌توجه دارایی‌های موسسه را تشکیل می‌دهد. موجودی کالا هم در ترازنامه به‌عنوان دارایی و هم در سود و زیان به‌عنوان بهای تمام‌شده کالای فروش رفته محاسبه می‌گردد، محاسبۀ سود و زیان به همین دلیل موجودی کالا در صورت سود و زیان از اهمیت بالایی برخوردار است.

صورت سود و زیان جامع چیست؟

یکی از صورت‌های مالی مهم است که تمامی درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده را به تفکیک اجزای تشکیل دهند آن‌ها نمایش می‌دهد. این درآمد و هزینه‌ها قابل انتساب به صاحبان سرمایه هستند. هدف آن ارائه کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده در یک دوره مالی است و تمرکز اصلی آن بر هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان است.

در اینجا صورت سود و زیان دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده طی دوره ازجمله درآمدها و هزینه‌های تحقق‌نیافته است.اما اگر اجزای صورت سود و زیان جامع محدود به سود یا زیان خالص دوره و تعدیلات سنواتی باشد، ارائـه صورت حساب سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در این موارد باید یادداشتی ذیل صورت سود و زیان دوره، مبنی بر عدم لزوم ارائـه صورت سود و زیان جامع الصاق شود.

از آنجا که‌ تهیه سود و زیان جامع‌ دربرگیرنده‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، اعم از تحقق‌ یافته‌ و تحقق‌ نیافته‌ است‌، سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ مالی‌ به عنوان‌ اولین‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد. این‌ بدان‌ معنی‌ است‌ که‌ صورت‌ سود و زیان در حسابداری دوره‌، یکی‌ از اقلام‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ را به‌ تفصیل‌ نشان‌ می‌دهد و سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، به‌طور جداگانه‌ در صورت سود زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد.

درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ شامل‌ موارد زیر است‌:

الف. درآمدها و هزینه‌های‌ تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تغییرات‌ ارزش‌ دارایی‌ها و بدهی‌هایی‌ که‌ اساساً به منظور قادر ساختن‌ واحد تجاری‌ به‌ انجام‌ عملیات‌ به نحو مستمر نگهداری‌ می‌شـود و به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌ مستقیماً به‌ حقـوق‌ صاحبـان‌ سرمایـه‌ منظـور می‌شود (از قبیل‌ درآمدهـا و هزینه‌های‌ ناشی از تجـدیـد ارزیابی‌ دارایی‌های‌ ثابت‌ مشهود).

ب. درآمدها و هزینه‌هایی‌ که‌ طبق‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ به‌ استناد قوانین‌ آمره‌ مستقیماً در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌شود (از قبیل‌ مابه‌التفاوت‌های‌ حاصل از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های‌ ارزی‌ موضوع‌ ماده‌ 136 قانون‌ محاسبات‌ عمومی‌).

موارد مندرج‌ در ردیفهای‌ الف‌ و ب‌، سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ را تشکیل‌ می‌دهد. تعدیلات‌ سنواتی‌ (مشتمل‌ بر آثار انباشته‌ تغییر در رویه‌های‌ حسابداری‌ و اصلاح‌ اشتباه‌) حسب‌ مورد از سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ کسر یا به‌ آن‌ اضافه‌ می‌شود تا سود وزیان جامع‌ شناسایی‌ شده‌ در فاصله‌ تاریخ‌ صورت‌های‌ مالی‌ دوره‌ قبل‌ و پایان‌ دوره‌ مالی‌ جاری‌ به‌دست‌ آید

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان در این است که ترازنامه تصویری لحظه‌ای از عملکرد کسب و کار ارائه می‌کند به این معنی که وضعیت مالی یک بنگاه اقتصادی را در یک‌ لحظه مشخص می‌کند و فقط در همان تاریخ نشان می‌دهد. در ترازنامه ستونی با نام تاریخ وجود دارد که نشان‌دهنده تاریخ وقوع یک رویداد مشخص است. اما صورت سود زیان وضعیت مالی بنگاه اقتصادی را در یک بازه زمانی یا دوره مالی نشان می‌دهد.

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان یکی از صورتهای مالی اصلی شرکت است که سود و زیان را در مدت زمان مشخص نشان می‌دهد. سود یا زیان با در نظر گرفتن کلیه درآمدها و کسر تمام هزینه‌ها از فعالیتهای عملیاتی و غیرعملیاتی مشخص می‌شود.

صورت سود و زیان یکی از چهار صورت مالی اساسی مورد استفاده در امور مالی شرکت‌ها و حسابداری است و هدف آن، گزارش خلاصه‌ای از درآمد، بهای تمام شده کالای فروش رفته، سود یا زیان ناخالص ، هزینه‌های فروش و اداری ، سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی، مالیات پرداخت شده و سود یا زیان خالص در طول دوره یک سال ، سه ماه یا هر دوره دیگر است.

اجزای تشکیل دهنده صورت سود و زیان

اجزای صورت سود و زیان ممکن است در شرکت‌های مختلف تفاوت‌های جزئی باهم داشته باشند، زیرا هزینه‌ها و درآمدها بستگی به نوع عملیات دارند. با این حال، چند آیتم اصلی وجود دارد که معمولاً در هر صورت سود و زیان دیده می‌شود.

متداول ترین اقلام صورت سود و زیان عبارتند از:

فروش یا درآمد خالص

فروش یا درآمد خالص عبارت از درآمدی است که از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌گردد و در خط اول صورت سود و زیان نشان داده می‌شود.

بهای تمام شده کالای فروش رفته

بهای تمام شده کالای فروش رفته شامل تمام هزینه‌هایی است که یک واحد تجاری برای تولید محصول یا خدمت فروش رفته، انجام می‌دهد. این هزینه‌ها می‌تواند شامل دستمزد مستقیم ، مواد مستقیم و سربار ساخت (مانند استهلاک) باشد.

سود یا زیان ناخالص

سود یا زیان محاسبۀ سود و زیان ناخالص با کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته (یا هزینه فروش) از درآمد محاسبه می‌شود.

هزینه‏‌های فروش، اداری و عمومی

این هزینه‌ها شامل بخش فروش ، عمومی و اداری است که شامل تمام هزینه‌های غیر مستقیم مرتبط با اداره‌ی شرکت است. این هزینه‌ها شامل هزینه حقوق و دستمزد قسمت اداری و فروش ، هزینه اجاره محل به جز کارخانه، هزینه تبلیغات و بازاریابی، هزینه حسابرسی و حسابداری، هزینه مشاوره و سایر هزینه‌ها می‌شود.

خالص سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی

درآمدها و هزینه‌های که مربوط به عملیات شرکت است ولی مربوط به فعالیت اصلی آن نمی باشد در این قسمت گزارش می‌شوند. این درآمدها و هزینه‌ها مانند فروش ضایعات، سود و زیان تسعیر ارز، زیان کاهش ارزش موجودی کالا است.

سود یا زیان عملیاتی

سود یا زیان عملیاتی نشان دهنده سود یا زیانی است که از عملیات اصلی شرکت بدست می‌آید. به عبارت دیگر ، این سود یا زیان قبل از کسر هرگونه درآمد و هزینه غیرعملیاتی و مالیات محاسبه می‌شود.

هزینه‏‌های مالی

هزینه‌های مالی مانند هزینه بهره وام‌های دریافتی از بانکها و اشخاص، هزینه اوراق مشارکت می‌باشد.

سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی

سایر درآمدها و هزینه غیر عملیاتی شامل درآمدها و هزینه‌هایی است که مربوط به فعالیت واحد تجاری نمی باشند، مانند سود (زیان) ناشی از فروش دارایی‌های ثابت، سود حاصل از فروش مواد اولیه، سود ناشی از فروش سرمایه گذاری‌ها ، سود حاصل از سایر اوراق بهادار و سپرده‌های سرمایه گذاری بانکی.

سود یا زیان عملیاتی قبل از مالیات

در این قسمت سود یا زیان عملیاتی واحد قبل از کسر مالیات نمایش داده می‌شود.

مالیات بر درآمد

در این قسمت محاسبۀ سود و زیان مالیات کسر شده از سود واحد تجاری نمایش داده می‌شود که طبق فعالیت واحد تجاری و قوانین مالیاتی، مالیات کسر شده متغیر است.

سود یا زیان خالص

در این قسمت مالیات بر درآمد از سود خالص کسر شده و سود و زیان خالص نمایش داده می‌شود و این سود قابل تقسیم بین سهامداران می‌باشد.

صورت سود و زیان چیست؟ فرمول محاسبه سود زیان

صورت سود و زیان چیست؟ یکی از صورت های مالی اساسی و مهم در حسابداری، صورت سود و زیان می باشد که برای ارائه گزارش عملکرد مالی شرکت در طی یک دوره مالی مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی صورت سود و زیان را با عنوان صورت درآمد و یا صورت عملیات می شناسند.

درواقع صورت درآمد یک خلاصه از هزینه ها و درآمد های بدست آمده محاسبۀ سود و زیان از طریق فعالیت های عملیاتی و غیر عملیاتی و همچنین سود و زیان خالص به وجود آمده در طول یک دوره مالی را ارائه می دهد.

برای بدست آوردن سود و زیان ناخالص واحد اقتصادی ، مقدار هزینه های غیر عملیاتی از مقدار محاسبۀ سود و زیان فروش کم می شود و عدد بدست آمده سود یا زیان شرکت در دوره مورد نظر را نمایش می دهد.

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

ترازنامه و صورت سود و زیان دارای چند تفاوت می باشند که این تفاوت ها به محاسبۀ سود و زیان شرح زیر هستند:

• گزارش سود و زیان عملکرد شرکت در در یک بازه زمانی را ارائه می دهد، اما ترازنامه به نمایش وضعیت مالی شرکت در یک زمان مشخص از عمر شرکت می پردازد.
• ترازنامه اطلاعاتی که با دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام شرکت مرتبط می باشد را نمایش می دهد، اما گزارش سود و زیان اطلاعاتی را که با درآمد و هزینه در ارتباط هستند را نمایش داده و در نهایت میزان سود خالص را ارائه می دهد.
• ترازنامه میزان نقدینگی کافی برای انجام تعهدات شرکت را تعیین می کند، در حالی که گزارش سود و زیان چگونگی عملکرد مالی شرکت را در قالب یک گزارش ارائه می دهد.

انواع درآمدها در صورت سود و زیان

در صورت مالی سود و زیان درآمد ها دارای چند نوع می باشند که عبارتند از:

• درآمد کسب شده از طریق فروش محصولات و یا ارائه خدمات
• درآمد کسب شده ازطریق فروش دارایی های ثابت شرکت (ازقبیل ماشین آلات، تجهیزات، املاک و …)
• درآمد کسب شده از طریق قرار دادن منافع اقتصادی شرکت به سایر افراد (به عنوان مثال اجاره دادن بخشی از ساختمان شرکت)
• دریافت سود های ماهیانه ازطریق سرمایه گذاری در بانک ها

در وبلاگ نرم افزار حسابداری فرداد می توانید مقاله کامل صورت سود و زیان را مطالعه نمایید.