مراحل سیکل قاعدگی را بهتر بشناسیم!
سیکل قاعدگی، یک سری تغییرات هورمونی است که به صورت ماهیانه از سنین بلوغ تا دوران یائسگی در بدن خانمها اتفاق میفتد و بدن را برای بارداری احتمالی آماده میکند. همهی دخترانی که در حال ورود به فرایند بلوغ و تغییرات مربوط به آن هستند، باید در مورد سیکل قاعدگی آگاهی داشته باشند. امروزه با کمی جستجو در فضای اینترنت میتوان دانش خود را در این زمینه افزایش داد. البته همیشه بخاطر داشته باشید که اطلاعات خود را از منابع معتبر کسب کنید.
در هر سیکل قاعدگی چه اتفاقی برای بدن من میافتد؟
سیکل قاعدگی تحت کنترل غده هیپوفیز-هیپوتالاموس- تخمدان است. تغییرات هورمونهای جنسی باعث ایجاد مراحل مختلف سیکل یا چرخه قاعدگی میشوند. استروژن، پروژسترون، FSH، LH هورمونهای اصلی شرکت کننده در سیکل هستند. در نیمه اول سیکل قاعدگی (روز اول تا 14 سیکل) میزان استروژن بالا رفته و هورمون FSH هم باعث رشد فولیکولهای تخمدان میشود.
در حدود روز 14 سیکل قاعدگی میزان هورمون LH بالا رفته و باعث آزاد شدن تخمک از تخمدانها میشود. تخمک توسط حرکت جارویی لولههای رحمی به سمت رحم حرکت میکند و در این زمان میزان پروژسترون افزایش یافته تا رحم را برای بارداری آماده کند. اگر در این مرحله تخمک توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ می دهد، در غیر این صورت لایه داخلی رحم (اندومتر) ریزش کرده و خونریزی قاعدگی یا همان پریود اتفاق میافتد.
علائم و نشانههای پریود چیست؟
خونریزی تنها نشانه پریود نیست و اغلب یک هفته قبل از پریود با علائمی مانند سردرد، جوش، درد زیر شکم، خستگی، تغییرات خلق و خو، مشکلات گوارشی، درد سینهها و. تظاهر پیدا میکند.
سندرم پیش از قاعدگی چیست(PMS)؟
سندرم پیش از قاعدگی مجموعهای از علائم فیزیکی روحی و رفتاری است که قبل از شروع قاعدگی در زنان رخ میدهد. تقریبا 75 درصد زنان در سنین باروری این علائم را تجربه میکنند.
متاسفانه زمان دقیق شروع سندرم پیش از قاعدگی مشخص نیست و علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. طول مدت سیکل قاعدگی معمولا 28 روز است. تخمک گذاری یعنی زمانی که تخمک رسیده از یکی از تخمدانها آزاد میشود و تقریبا در روز 14 سیکل قاعدگی رخ میدهد. و پریود در روز 28 سیکل قاعدگی اتفاق میافتد. علائم سندرم پیش قاعدگی ممکن است تقریبا در روز 14 سیکل شروع شده و تا چهار روز بعد از شروع پریود هم ادامه داشته باشند.
توصیه میکنیم در این مورد مقاله سندرم پیش از قاعدگی را مطالعه کنید |
چگونه طول سیکل قاعدگی خود را حساب کنیم؟
همان طور که گفتیم سیکل یا چرخه قاعدگی یک فرایند تحت کنترل هورمون هاست. روز اول خونریزی، شروع سیکل محسوب میشود و روز 14 سیکل به طور تقریبی روز تخمک گذاری است. اگر تخمک بارور نشود، سطح هورمونها کاهش یافته سیکل بعدی با ریزش و خونریزی لایه داخلی رحم شروع میشود
برای حساب کردن طول سیکل قاعدگی از روز اول پریود میشماریم تا یک روز قبل از شروع پریود بعدی |
برای مثال اگرروز اول پریود تاریخ 2/2/99 باشد و پریود بعدی روز 28 /2/99 باشد فاصله بین این روزها طول سیکل قاعدگی است و در این مثال 27 روز است. طول سیکل قاعدگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و طول سیکل طبیعی بین 21 تا 35 روز طبیعی در نظر گرفته میشود.
چند روز پریود طبیعی است؟
طول مدت پریود طبیعی بین 2 تا 7 روز است و شدت خونریزی ممکن است سبک، متوسط یا سنگین باشد. در هر سیکل قاعدگی بین 5 تا 80 سیسی خون دفع میشود. بهتر است بدانید پریود، معیاری برای ارزیابی سلامتی است و عملکرد آن همچون علائم حیاتی بدن است. بنابراین اهمیت شناخت علائم، شدت و طول مدت پریود در اینجا مشخص میشود.
بیشترین میزان خونریزی معمولا در اولین یا دومین روز پریود رخ میدهد و دفع خون به شکل لخته نیز امری عادی است. همچنین رنگ خون قاعدگی طی پریود متفاوت است، برای مثال در پریودهای شدید رنگ خون قرمز روشن است با نزدیک شدن به پایان پریود خون تیرهتری خارج میشود.
شایعترین علت پریود نامنظم
طول سیکل قاعدگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، حتی طول سیکل ممکن است در یک خانم به دلایل مختلفی تغییر کند، معمولا تغییر چند روزه در طول سیکل قاعدگی طبیعی است و جای نگرانی نیست، اما اگر خانمی به طور مداوم دچار تغییر در طول سیکل قاعدگی یا میزان خونریزی میشود حتما نیاز به بررسی دارد. در ادامه به رایج ترین علت نامنظم بودن پریود اشاره می کنیم:
- اولین سالهای پریود
- دوران بارداری و شیردهی
- تنبلی تخمدان
- کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
- ورزش سنگین
- استرس طولانی مدت
- پولیپ و فیبروم رحم
- مشاغل شیفتی مانند پرستاران یا مهمانداران هواپیما
- مسافرت طولانی با هواپیما
- دوران قبل از یائسگی
سالهای ابتدایی بلوغ به علت عدم تکامل محور هیپوفیز- هیپوتالاموس- تخمدان بی نظمی پریود متداول است اما با گذشت زمان سیکل قاعدگی منظم میشود |
چه زمانی برای سیکلهای نامنظم به پزشک زنان مراجعه کنم؟
تاخیر چند روزه در سیکل قاعدگی معمولا طبیعی است و هر خانمی ممکن است گاهی دچار تاخیر یا شروع زودتر از موعد پریود شود. اما اگر سیکل های نامنظم به صورت دائم اتفاق بیفتد حتما باید بررسی کامل انجام شود. همان طور که اشاره شد بی نظمی در سیکل یا چرخه قاعدگی میتواند به دلایلی مانند تنبلی تخمدان، کم کاری یا پرکاری تیروئید، بارداری، ورزش سنگین. باشد. در صورت مشاهده هر یک از علام زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- اگر تا سن 15 سالگی هنوز پریود نشده اید
- اگر سه سال از شروع رشد سینه ها گذشته و همچنان پریود نشده اید
- اگر تا سن 13 سالگی هیچ نشانه ای مبنی بر رشد سینه ها وجود نداشته باشد
- اگر بیش از سه ماه است که پریود شما قطع شده است (البته به شرط عدم بارداری)
- اگر در ابتدا سیکل های شما منظم بوده و حالا دچار بی نظمی شده اید
- اگر طول سیکل قاعدگی شما کمتر از 21 روز باشد
- اگر طول سیکل قاعدگی شما بیشتر از 35 روز باشد
- اگر بررسی حالت های مختلف سیکل بیشتر از 7 روز خونریزی دارید (طول پریود طبیعی بین 2 تا 7 روز است)
- اگر خونریزی شما زیاد است و مجبورید هر یک الی دو ساعت پد یا تامپون خود را عوض کنید
- اگر بین سیکل های قاعدگی دچار خونریزی می شوید
- اگر دچار درد شدید در زمان پریود می شوید
- اگر دچار تب و حالت ناخوشی بعد از استفاده از تامپون شوید
سیکل قاعدگی و پنجره باروری
اگر با مفهوم تخمک گذاری و پنجره باروری آشنا نباشید، تصور میکنید که بارداری در هر زمان از سیکل قاعدگی امکان پذیر است، اما معمولا در یک سیکل 5 تا 6 روز فرصت باروری وجود دارد. زمانی که یکی از تخمدانها یک تخمک بالغ آزاد میکند تخمک گذاری رخ میدهد، تخمک بالغ در لولههای رحمی حرکت کرده و اگر در این سفر توسط اسپرم لقاح صورت بگیرد باروری رخ میدهد.
در واقع عمل تخمک گذاری در یک روز از روزهای سیکل قاعدگی رخ میدهد، با شناخت علائم تخمک گذاری میتوانید بهترین زمان برای داشتن نزدیکی جهت بارداری را تشخیص دهید. تخمک پس از آزاد شدن از تخمدان به مدت 12 تا 24 ساعت زنده می ماند و بعد از آن از بین میرود. به همین دلیل است که رابطه جنسی، درست باید قبل یا در حوالی تخمک گذاری انجام شود.
البته اسپرمها تا 5 الی 6 روز در بدن خانمها زنده میمانند، بنابراین حتی اگر چند روز قبل از تخمک گذاری، رابطه جنسی محافظت نشده برقرار شود احتمال بارداری وجود دارد.
برای مثال در یک سیکل 28 روزه، روز 14 سیکل روز تخمک گذاری است، و پنجره باروری از روز نهم سیکل شروع شده و تا روز 17 سیکل ادامه دارد، شروع سیکل قاعدگی از اولین روز پریود محسوب میشود.( از خود اپ استفاده بشه)
شناخت پنجره باروری هم برای افرادی که قصد بارداری دارند و همچنین افرادی که قصد پیشگیری دارند الزامی است، با ثبت سیکل قاعدگی خود در پریود ترکر دروا از این مزیت استفاده کنید |
نتیجه گیری
پریود و علائم سیکل قاعدگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است مسئله ای که در یک فرد طبیعی است در فرد دیگر غیر عادی تلقی شود. سیکل قاعدگی مانند علائم حیاتی، ابزاری برای ارزیابی سلامت بدن است. شناخت علائم سیکل قاعدگی مانند زمان شروع پریود، طول مدت سیکل و تغییراتی که در سیکل رخ میدهد، برای تعیین الگوی بدن و احتمالا موارد غیر طبیعی حائز اهمیت است. پس بدن خود را آگاهانه بشناسیم و اگاهانه رفتار کنیم.
بررسی حالت های مختلف سیکل
عفونت اوره پلاسما: علل، علائم و راههای درمان
آیا در مورد سندرم واژن بی قرار چیزی شنیده اید؟
احتقان سینه: آیا طبیعی است و چه کاری می توانم در مورد آن انجام دهم؟
موثرترین روش شستن لباس با دست در سینک ظرفشویی
چه عواملی باعث بروز خارش در کشاله ران می شود؟
سردی رحم چیست و چرا شما به یک رحم گرم نیاز دارید!
علائم سرطان تخمدان و راه های درمان آن
میخوای خرج و مخارجت رو خودت مدیریت کنی؟
ازفرم سینه هات ناراضی و بی اعتماد به نفسی؟ مشاهده راهکار
سیکل قاعدگی چیست؟
درباره ی سیکل قاعدگی
سیکل قاعدگی چیست؟
بانوان هر 28 روز یک چرخه قاعدگی را تجربه کرده و پشت سر می گذارند. خونریزی قاعدگی قسمتی از سیکل قاعدگی می باشد. یک سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود. متوسط زمان یک سیکل قاعدگی نرمال 28 روز است. اما یک سیکل نرمال ممکن است از 23 تا 35 روز متفاوت باشد.
قاعدگی طبیعی
در طول چرخه قاعدگی طبیعی، پوشش داخلی رحم زن می ریزد. چرخه پریودی بخشی از دستگاه تناسلی زن است و بدن را برای بارداری احتمالی آماده می کند. به آن پریود، قاعدگی یا سیکل نیز می گویند.
قاعدگی و سیکل چیست؟
قاعدگی عبارت است از ریزش ماهانه پوشش داخلی رحم زن (که بیشتر به نام رحم شناخته می شود). قاعدگی با اصطلاحات قاعدگی، دوره قاعدگی، سیکل یا دوره نیز شناخته می شود. خون قاعدگی - که بخشی از خون و بخشی از داخل رحم است - از رحم از طریق دهانه رحم و از طریق واژن از بدن خارج می شود.
سیکل پریود چیست ؟ و طول سیکل قاعدگی چیست ؟
چرخه قاعدگی طبیعی اصطلاحی است بررسی حالت های مختلف سیکل که برای توصیف توالی وقایعی است که در بدن زن رخ می دهد، زیرا هر ماه برای احتمال بارداری آماده می شود. سیکل قاعدگی در اولین روز پریود شروع می شود. متوسط چرخه 28 روز است. با این حال، طول یک چرخه می تواند از 21 روز تا حدود 35 روز متغیر باشد.
طول سیکل پریود چیست ؟
مراحل چرخه قاعدگی :
مراحل چرخه قاعدگی با افزایش و کاهش مواد شیمیایی در بدن به نام هورمون آغاز می شود. غده هیپوفیز در مغز و تخمدان ها در دستگاه تناسلی زنان هورمون های خاصی را در زمان های خاصی در طول چرخه قاعدگی تولید و ترشح می کنند که باعث می شود اندام های دستگاه تناسلی به روش های خاصی پاسخ دهند. رویدادهای خاصی که در طول چرخه قاعدگی رخ می دهد را می توان به شرح زیر توصیف کرد:
مرحله قاعدگی :
این مرحله که معمولاً از روز اول تا پنجم طول می کشد، زمانی است که در صورت عدم بارداری، پوشش داخلی رحم از طریق واژن خارج می شود. اکثر زنان به مدت سه تا پنج روز خونریزی می کنند، اما دوره ای که فقط دو روز تا هفت روز طول می کشد هنوز طبیعی است.
وضعیت دهانه رحم در زمان پریود، در دوران قاعدگی دهانه رحم باز است و اگر در این دوران بهداشت خود را رعایت نکنند میکروب داخل رحم شده و این باعث نازایی می شود. با حمام رفتن و پاک نگهداشتن خود، در حقیقت خود را از میکروب ها دور نگه می دارند و این پاک بودن اتفاقا شانس نازایی را کم می کند.
فاز فولیکولی:
این مرحله معمولاً از روز ششم تا چهاردهم انجام می شود. در این مدت، سطح هورمون استروژن افزایش مییابد که باعث رشد و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم (به نام آندومتر) می شود. علاوه بر این، یک هورمون دیگر - هورمون محرک فولیکول - باعث رشد فولیکول ها در تخمدان ها می شود. در طی روزهای 10 تا 14، یکی از فولیکول های در حال رشد، یک تخمک کاملا بالغ (تخمک) تشکیل می دهد.
رابطه ی مقاربتی در این دوره
میزان کم استروژن باعث می شود که دیرتر تحریک شوید، به همین خاطر باید از شریک جنسیتان بخواهید که کمی بیشتر فعالیت کند. (بیشتر بخوانید: آموزش رابطه جنسی در دوران قاعدگی )
چرخه قاعدگی و بارداری
تخمک گذاری:
این مرحله تقریباً در روز 14 در سیکل قاعدگی 28 روزه رخ می دهد. افزایش ناگهانی یک هورمون دیگر - هورمون لوتئینیزه - باعث می شود که تخمدان تخمک خود را آزاد کند. این رویداد تخمک گذاری نامیده می شود.
فاز لوتئال :
این مرحله از روز 15 تا روز 28 ادامه دارد. پس از رها شدن تخمک از تخمدان، شروع به حرکت از طریق لوله های فالوپ به سمت رحم می کند. سطح هورمون پروژسترون برای کمک به آماده سازی پوشش رحم برای بارداری افزایش می یابد. اگر تخمک توسط اسپرم بارور شود و به دیواره رحم بچسبد، زن باردار می شود. اگر بارداری اتفاق نیفتد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش می یابد و پوشش ضخیم رحم در طول دوره قاعدگی ریزش می کند.
* هنگام شمارش روزهای سیکل، همیشه اولین روز پریود خود را روز اول حساب کنید. متوسط دوره قاعدگی سه تا پنج روز طول می کشد، اگرچه برخی از زنان ممکن است دوره های کوتاه تر یا طولانی تر را تجربه کنند.
تغییرات هورمونی در سیکل قاعدگی طبیعی
خونریزی قاعدگی قسمتی از سیکل قاعدگی می باشد.در یک سیکل قاعدگی بدن زنان تغییراتی می کند تا هر ماه برای باردار شدن آمادگی داشته باشد. یک سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود. متوسط زمان یک سیکل قاعدگی نرمال 28 روز است. اما یک سیکل نرمال ممکن است از 23 تا 35 روز متفاوت باشد.
ارگانهای دخیل در ایجاد یک سیکل قاعدگی عبارتد از : مغز، غده هیپوفیز، رحم و گردن رحم، تخمدانها و لوله های فالوپ و واژن. تغییر سطح هورمونهای جنسی در بدن باعث ایجاد مراحل مختلف سیکل قاعدگی می شود. دو هورمون اصلی مرتبط با قاعدگی که توسط تخمدانها تولید می شوند عبارتند از استروژن و پروژسترون. هورمونهای FSH و LH که در هیپوفیز ساخته می شوند نیز در این امر سهیم هستند.
در یک سیکل قاعدگی چه اتفاقی می افتد؟
در نیمه اول سیکل میزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزایش سلولهای رحمی می شود. در پاسخ به هورمون FSH یک تخمک در داخل یکی از تخمدانها شروع به رشد می کند. در حوالی روز 14 از یک سیکل 28 روزه در پاسخ به هورمون LH تخمک از تخمدان آزاد می شود. این مرحله تخمک گذاری نامیده می شود.
در نیمه دوم سیکل تخمک وارد لوله فالوپ که بین تخمدا ن و رحم قرار دارد می شود در این مرحله پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداری می کند. اگر در این مرحله تخمک توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ خواهد داد. در غیر اینصورت تخمک بعد از مدتی از بین می رود. اگر بارداری رخ ندهد استروژن وپروژسترون کاهش می یابند و لایه ضخیم رحم ریزش کرده و خونریزی قاعدگی یا عادت ماهیانه را ایجاد می کند.
فولیکول همچنین تولید هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون را افزایش داده که این هورمونها سبب ضخیم تر شدن پوشش داخلی رحم می شود، این پوشش داخلی خود را آماده کرده تا تخمک بارور شده را بپذیرد و آن را تغذیه نماید، در صورت عدم لقاح، مقدار استروژن و پروژسترون کاهش یافته و پوشش داخلی رحم، کنده و ریزش می کند و خونریزی قاعدگی شروع می شود .
همزمان با رسیدن به حوالی یائسگی، تخمدانها شروع به مقاومت در برابر هورمون FSH کرده و غده هیپوفیز بیشتر FSH تولید کرده تا سطح استروژن را بالا نگه دارد، این حالت سبب سیکل قاعدگی نامرتب شده و خونریزیهای سنگین و غیرقابل پیش بینی در طول پریودها رخ می دهد.
عدم وجود پریود در یک سال و سطح FSH بالای ۳۰ تا ۴۰ واحد نمایانگر یائسگی می باشد، با توجه به اینکه میزان FSH در حوالی یائسگی در حال بالا و پایین رفتن می باشد لذا تنها یک نتیجه آزمایش FSH برای تشخیص یائسگی کافی نمی باشد
زمانى که تخمک آزاد مى شود میزان هورمون FSH کاهش مى یابد اما اگر تخمکى آزاد نشود میزان این هورمون همچنان بالا باقى مى ماند، احتمالا تلاش مى کند تا تخمدان را به این آزاد سازى تخمک تحریک کند.
هورمون FSH در زنانى که دچار کاهش توانایى تخمدان مى شوند زیاد مى شود، این امر در زنان چهل ساله و همچنین زنان جوانى که ذخیره تخمدانشان کاهش یافته است نیز مشاهده مى شود. .
یک سیکل قاعدگی نرمال چه ویژگی دارد؟
سیکل قاعدگی یک خانم ممکن است در ماههای مختلف کاملاً شبیه هم نباشد . از طرف دیگر سیکل های هر نفر با دیگری متفاوت است. خونریزیها ممکن است کم، متوسط و زیاد باشد و نیز طول مدت آن می تواند متفاوت باشد. اگرچه اکثر پریودها 3 تا 5 روز طول می کشد اما بین 2 تا 7 روز نرمال است. در سالهای اول شروع قاعدگی و در سنین نزدیک به یائسگی سیکلها ممکن است کاملاً نامنظم باشند.
سیکل های قاعدگی از چه سنی شروع بررسی حالت های مختلف سیکل می شوند؟
سن متوسط شروع قاعدگی حدود 12 سالگی است. اما این بدان معنی نیست که همه دختران در سن 12 سالگی قاعده می شوند. یک دختر در فاصله سنی 8 تا 16 سالگی ممکن است قاعده شود.
یک خانم تا چه زمانی پریود می شود ؟
زنان تا زمان یائسگی پریود می شوند. سن متوسط یائسگی حدود 51 سالگی است. یائسگی یعنی زن قادر به تولید تخمک نبوده و نمی تواند دیگر باردار شود.مانند قاعدگی سن شروع یائسگی هم می تواند متفاوت باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
در موارد زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:
عدم شروع قاعدگی تا سن 16 سالگی
متوقف شدن بی دلیل عادات ماهیانه
خونریزی بیش از 7 روز
حجم زیادی از حد خونریزی
در صورتی که بررسی حالت های مختلف سیکل در فاصله بین پریودها خونریزی داشته باشید
درد شدید هنگام قاعدگی
چه مشکلاتی ممکن است زنان در مورد قاعدگی داشته باشند؟
زنان ممکن است مشکلات مختلفی با دوره های قاعدگی خود داشته باشند برخی از شایعترین آنها عبارتند از :
آمنوره یا عدم وجود عادات ماهیانه: این لغت زمانی به کار می رود که یک دختر خانم تا 16 سالگی پریود نشده باشد ( آمنوره اولیه ) و یا اینکه عادات ماهیانه در خانمی که قبلاً قاعدگی مرتب داشته است قطع شود( آمنوره ثانویه ).علل اصلی آمنوره عبارتند از :بارداری ، شیردهی ، کاهش وزن شدید دراثر یک بیماری وخیم ، ورزش سنگین ، استرس و رژیم های غذایی سخت . اختلالات هورمونی یا بیماریهای دستگاه تناسلی نیز ممکن است عامل بیماری باشند.
دیسمنوره یا قاعدگی دردناک : عبارتست از درد خفیف تا بسیار شدید در هنگام خونریزی ماهیانه . معمولاً در زنان و دختران جوان علت خاصی ندارد. هورمونی به نام پروستاگلاندین عامل این مشکل است. بعضی از انواع مسکنها مانند ایبو پروفن و مفنامیک اسید می توانند درد را کاهش دهند. گاهی اوقات این مشکل در اثر یک بیماری به نام آندومتریوز می باشد .
خونریزی غیر طبیعی از رحم : خونریزی غیر طبیعی رحم با خونریزی قاعدگی متفاوت است.این مشکل ممکن است بصورت خونریزی بسیار حجیم ، خونریزی طولانی مدت ، پریودهای بسیار نزدیک به هم و یا خونریزی بین پریودها خود را نشان دهد. در اوایل سنین قاعدگی و حوالی یائسگی این اختلالات شایعتر هستند. دیگر علل خونریزیهای غیر طبیعی رحم پولیپها ، فیبروم ها ، عفونتها و بررسی حالت های مختلف سیکل علل هورمونی هستند.
الگوهای خونریزی غیر طبیعی رحمیAbnormal uterine bleeding (AUB)
1- هیپر منوره: تداوم خونریزی بیش از 7 روز به دلیل مسائلی مانند فیبروم یا میوم زیر مخاطی، آدنو میوز، عوارض حاملگی، تومورها و نامنظمی هورمونی
2- منوراژی: خونریزی قاعدگی بیش از 80 میلی لیتر (مانند دلایل هیپر منوره)
3- متروراژی: خونریزیهای نامنظم در فواصل سیکلهای قاعدگی (به دلایلی مانند لکه بینی در اواسط سیکل قاعدگی در اثر تخمک گذاری، مصرف استروژن، عفونت لایه داخلی رحم-اندومتریت-، پرکاری تیروئید، پولیپهای اندومتر، و سرطانهای دهانه رحم و اندومتر(در موارد بسیار نادر)
4- هیپو منوره: خونریزی قاعدگی خفیف و جزئی ومعمولا در حد لکه بینی( به دلایلی مانند مصرف قرصهای، تنگی دهانه رحم یا منفذ پرده بکارت، چسبندگیهای داخل رحمی یا سندرم آشرمن- چسبندگیهای داخل رحم به دنبال مشکلاتی مانند کورتاژهای خشن)
5- اولیگو منوره: طول مدت دوره قاعدگی بیش از 35 روز( به دلایلی مانند کاهش وزن شدید، کم کاری تیروئید، و.
6- پلی منوره: طول مدت دوره قاعدگی کمتر از 22 روز( به دلایلی مانند کم کاری تیروئید و خونریزی در اثرنامنظمی هورمونی)
7- منومتروراژی: سیکلهای قاعدگی نامنظم همراه با افزایش یا تغییرات طول مدت و مقدار خونریزی قاعدگی( به دلایلی مانند عوارض حاملگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، و برخی بدخیمی ها)
8- خونریزی پس از نزدیکی: خونریزی در اثر نزدیکی یا در اثر معاینه ( به دلایلی مانند بیرون زدگی یا زخمهای مخاط دهانه رحم ، پولیپ،سرطان و یا عفونتهای دهانه رحم)
9- خونریزی پس از یائسگی: خونریزی پس از یک سال از قطع قاعدگی در فرد یائسه( به دلایلی مانند سرطان دهانه رحم و رحم، عفونتهای واژن و سرویکس، میومهای رحمی)
لازم به ذکر است که تشخیص هر کدام از این الگوها به بررسی پزشکی نیاز دارد. در ضمن بسیاری از دلایل ذکر شده، در تمام موارد مصداق پیدا نمی کند و پس از بررسیهای دقیق پزشکی ، تشخیص برای فرد گذاشته می شود. بنابراین توصیه می شود در صورت تکرار بی نظمی قاعدگی، به پزشک معالج خود مراجعه کنید
خلاصه مراحل قاعدگی:
1- چرخه قاعدگی از روز نخست خونریزی آغاز میگردد.
2- با کاهش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون غشاء داخلی رحم در هم شکسته و همراه با جریان خون دفع میگردد.
3- با افزایش ترشح F.S.H رشد یک تخمک در یک فولیکول تخمدانی تحریک میگردد. این فولیکول تکامل یافته تولید استروژن میکند.
4- با افزایش هورمون L.H به همراه هورمون F.S.H سبب تخمک گذاری میگردند. در این مرحله سطح هورمون استروژن در جریان خون افزایش اما سطح پروژسترون کاهش می یابد. پس از تخمک گذاری اول (تخمک) از لوله فالوپ به سمت رحم حرکت میکند.
5- با کاهش هورمونهای L.H وF.S.H فولیکول پاره شده (پس از رها سازی تخمک) تبدیل به جسم زرد میگردد. این جسم زرد تولید پروژسترون میکند.
6- در این مرحله هورمون استروژن افزایش یافته و همراه با پروژسترون سبب ضخیم گشتن غشاء رحم میگردند.
7- هرگاه تخمک بارور نگردد جسم زرد از میان میرود و دیگر پروژسترون تولید نمیکند. بنابراین سطح هورمونهای استرژن و پروژسترون در خون کاهش یافته و غشاء داخلی رحم میریزد.
8- آغاز چرخه بعدی
* دوره خونریزی 3 تا 7 روز به طول می انجامد.
*روز نخست خونریزی، روز نخست چرخه قاعدگی محسوب میگردد.
تعریف تخمک گذاری
به رها شدن یک تخمک بالغ از یک فولیکول تخمدانی اطلاق میگردد.
علایم فیزیکی تخمک گذاری
1- احساس درد و ناراحتی خفیف در ناحیه تحتانی شکم
2- افزایش اندک دمای بدن
3- افزایش ترشح موکوس در مهبل
4- افزایش میل جنسی
5- حساس گشتن سینه ها
عوامل موثر بر زمان تخمک گذاری
1- استرس
2- بیماری
3- تغییر و تحولات ناگهانی در سبک زندگی
* معمولا روز تخمک گذاری 16-12 روز (متوسط 14 روز) پیش از آغاز قاعدگی بعدی میباشد.
* هنگامی که یک تخمک رها میگردد 12 تا 24 ساعت فرصت دارد تا توسط اسپرم بارور گردد.
*برای جلوگیری از بارداری میایست حداقل 5-4 روز قبل و 48-24 ساعت پس از تخمک گذاری از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد. این به این خاطر است که اسپرم قادر است 5-4 روز درون بدن زن زنده بماند.
* برای اطمینان بیشتر میبایست از 6 روز قبل از تخمک گذاری و 3 روز پس از آن از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد.
ضخامت آندومتر و قاعدگی
سوال مخاطب نینیبان: من 24 سالمه. بیست روز بعد از عادت ماهیانه ضخامت آندومترم به 16 میلیمتر رسیده ولی مشکل غیر عادی ندارم البته عادتم یه کم نامنظم میشه. مشکلی نیست؟ 2 سال پیش بچه دار شدم.
پاسخ دکتر سمیه علائی نسب، متخصص زنان و زایمان:
اگر بیست روز بعد از عادت ماهیانه یعنی چند روز مانده به پایان سیکل و آغاز پریود بعدی شما آندومتر به این اندازه بوده، ضخامت آندومتر شما طبیعی بوده است. به طور معمول ضخامت آندومتر در روز سیزدهم چهاردهم سیکل 8 تا 9 میلی متر است و رفته رفته زیادتر می شود و در پریود ریزش می کند به همین دلیل ما در اغلب موارد از بیماران می خواهیم وقتی از پریود پاک شدند سونوگرافی بدهند و یا 4،5 روز بعد از پریودی اینکار را انجام دهند چون در اواخر دوره ضخامت به خودی خود بالا رفته و کمی گمراه کننده است.
ضخامت آندومتر
رحم قسمت ضخیمی از مجاری تناسلی زن بوده که بین لوله رحم و واژن قرار دارد . عضوی گلابی شکل و مختصری از عقب به جلو پهن بوده . طول ان حدود 7 ، عرض ان 5 ( در پهن ترین قسمت ) و ضخامت ان 2 تا 3 سانتیمتر است. دو قسمت اصلی در آن میتوان تشخیص داد که عبارتند از : قسمت پهن بالا به نام جسم رحم و دیگر قسمت استوانه ای شکل پایینی به نام دهانه رحم که قسمتی از ان به نام بخش واژینال به داخل واژن برجسته می شود . فوندوس رحم انتهای فوقانی و گرد جسم رحم است که لوله های رحم از آن به خارج می روند. ناحیه باریکی که بین جسم و دهانه رحم قرار دارد ایسموس ( تنگه ) نامیده می شود. جدار رحم شامل سه لایه است که از خارج به داخل به ترتیب عبارتند از : سروزیا پریمتریوم بررسی حالت های مختلف سیکل ، طبقه عضلانی یا میومتریوم و مخاط یا اندومتریوم.
یک لایه سروزی است شامل یک ردیف سلولهای مزوتلیال که با لایه نازکی از بافت همبند پشتیبانی می شود. این لایه در طرفین رحم با پریتوان رباط پهن ادامه یافته اما در نیمه تحتانی ، سطح قدامی رحم که مجاور مثانه است وجود ندارد .
میومتریوم:
لایه ضخیمی از عضله صاف به ضخامت حدود 12 تا 15 میلیمتر است . الیاف عضلانی به صورت دسته های مجزا بوده و بین انها بافت همبند قرار دارد . سلولهای عضلانی درشت هستند و طول انها بین 40 تا 90 میکرون متغیر است . در موقع حاملگی اندازه سلولها بزرگتر شده و طول انها ممکن است به 600 میکرون یا بیشتر برسد .
در میومتریوم سه لایه عضلانی ممکن است بتوان تشخیص داد گرچه که به علت وجود الیاف رابط حد انها کاملا مشخص نیست . این سه لایه عبارتند از یک لایه طولی در داخل ، یک لایه ضخیم حلقوی و مایل با رگهای خونی فراوان در وسط و یک لایه طولی نازک در خارج که بلافاصله زیر پریمتریوم قرار دارد.
اندومتریوم:
اندومتریوم یا مخاط که در سونوگرافی اکوژن می بررسی حالت های مختلف سیکل باشد، به میومتریوم چسبیده در ارتباط با فعالیت ترشحی تخمدان دچار تغییرات دوره ای می گردد. این تغییرات با نابودی نسبی مخاط که منجر به نکروز و خونریزی شده و قاعدگی نام دارد به اوج می رسد.
قاعدگی معمولا هر 28 روز یکبار و به مدت 3 تا 5 روز ادامه دارد . اولین روز قاعدگی، اولین روز سیکل می باشد اندومتریوم از دو لایۀ فانکشنال و بازال تشکیل شده است. لایۀ فانکشنال ضخامت ثابت نداشته و در طول قاعدگی دستخوش تغییراتی در ضخامت و اکو می گردد. لایۀ بازال که در سونوگرافی اکوژن می باشد، حاوی عروق اسپیرال است که پس از ضخیم شدن لایۀ فانکشنال مسئولیت خونرسانی به این لایه را بر عهده دارند. تشکیل لایۀ فانکشنال تحت اثر استروژن است در حالیکه، پروژسترون مسئول حفظ اندومتریوم و فعالیت ترشحی آن در فاز ترشحی است.
ضخامت اندومتر در دوره های مختلف سیکل قاعدگی در زمان سنین باروری
قاعدگی:
این دوره روز اول تا ششم قاعدگی را شامل می شود. در دورۀ خونریزی، اندومتر کمترین ضخامت را دارد و در سونوگرافی از طریق واژن به صورت یک نوار باریک هایپراکو دیده می شود. معمولاً ضخامت اندومتر به 1 تا حداکثر 4 میلی متر می رسد. این نوع سونوگرافی ضخامت اندومتر را دقیق تر اندازه گیری می کند.
فاز پرولیفراتیو:
در این فاز همزمان با رشد فولیکول تخمدانی، اندومتر نیز رشد کرده و ضخامت آن افزایش پیدا می کند. از روز 6 قاعدگی شروع می شود و تا روز 14 قاعدگی ادامه دارد. به طوریکه در روز 7-8 چرخۀ قاعدگی ضخامت اندومتر به حد قابل ملاحظه ای می رسد. علت این مرحله اثر استروژن بر غدد و سلولهای اندومتر و افزایش جریان خون لایۀ فانکشنال است. در پایان این فاز ضخامت اندومتر ممکن است به 4 تا 8 میلی متر( 2± 8/5) برسد.
فاز حوالی تخمک گذاری:
یک اندومتر سه لایۀ 6 تا 10 میلی متری که احتمالاً در نتیجۀ ادم و فعالیت غدد ترشحی این نما ایجاد می شود.
فاز لوتئال(ترشحی) :
48 ساعت پس از تخمک گذاری نمای چند لایه ای اندومتر ناپدید می شود این دوره از روز 14 تا انتهای چرخه ادامه دارد. ضخامت اندومتر در این فاز همانند فاز فولیکولار است و به 8 تا 16 میلی متر (8/2 ±2/7) می رسد. اما ممکن است به 20 میلی متر هم برسد. که این حالت ممکن است با هایپرپلازی اندومتر یا کارسینوم اندومتر اشتباه گرفته شود.
یکی از راههای راه افتراق آن با حالت فیزیولوژیک تغییرات ضخامت اندومتر این است که، اگر در سیکل بعدی مجدداً سونو انجام شود، در صورتیکه ضخامت اندومتر کاهش پیدا کرده و به حالت طبیعی برگردد پاتولوژی مطرح نمی باشد. ارزیابی ضخامت اندومتر در زنان سنین باروری و پس از منوپوز اهمیت ویژه ای دارد. این ارزیابی بیشتر در بیمارانی صورت می گیرد که دارای عوامل خطر برای سرطان اندومتر هستند. زنان مبتلا به بیماری پلی کیستیک تخمدان، زنانی که تاموکسیفن مصرف می کنند، زنان در معرض خطر کانسر پستان و زنانی که خونریزی غیر طبیعی رحم دارند، کسانی هستند که کاندیدهای مناسبی برای بررسی ضخامت اندومتر محسوب می شوند.
قاعدگی طبیعی چند روز است؟
نامنظمی های غیر طبیعی قاعدگی (پریود) می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. بسیاری از مخاطبان سایت دکتر لیلا تدین، متخصص زنان و زایمان در تهران سوالاتی مانند «قاعدگی منظم چند روز است؟» و «پریود منظم چگونه است؟» را از ما می پرسند. در این مقاله می خواهیم به طور کامل سیکل قاعدگی، عوامل موثر بر روی نظم پریود و ویژگی های قاعدگی منظم را برای شما عزیزان مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
سیکل قاعدگی چگونه است؟
سیکل قاعدگی طبیعی انسان را می توان به دو بخش سیکل تخمدانی و سیکل رحمی تقسیم کرد. دوره تخمدانی به دو مرحله فولیکولی و لوتئال و سیکل رحمی به مراحل تکثیری و ترشحی تقسیم می شود. اما سوال اساسی این است که چرا در عده ای از خانم ها فاصله بین دو قاعدگی کم است و عادت ماهانه زود رخ می دهد، در حالی که بعد از محاسبه مشخص می شود که پریود زودتر از موعد رخ داده است. خانم ها این سوالات و مشابه این سوال ها را از متخصص زنان و زایمان خود می پرسند تا علت را جویا شوند.
چه عواملی بر روی پریود منظم تاثیر می گذارند؟
در ادامه مهم ترین عوامل موثر بر روی نامنظمی قاعدگی را مورد بررسی قرار داده ایم. در صورتی که نظم پریود شما به هم ریخته است، می توانید علت آن را از میان موارد زیر پیدا کنید.
- مصرف داروهای جلوگیری از بارداری
- بیماری تخمدان پلی کیستیک
- بیماری های ناحیه لگن
- مشکلات هورمونی
- پولیپ رحم
- فیبروم رحم
- استرس
مراحل قاعدگی طبیعی
پریود بانوان ویژگی هایی دارد که بر اساس آن ها می توان طبیعی یا غیر طبیعی بودن قاعدگی را تشخیص داد. در ادامه می خواهیم مراحل طبیعی عادت ماهیانه را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی مراحل پریود عبارتند از:
- مرحله فولیکولی: فیدبک هورمونی سبب پیشبرد تکامل منظم یک فولیکول غالب می شود که باید در وسط سیکل بالغ و برای تخمک گذاری آماده شود. مدت متوسط مرحله فولیکولی در انسان حدود 14-10 روز است و متغیر بودن این مدت، مسوول قسمت اعظم تفاوت ها در طول کلی سیکل است.
- مرحله لوئتال: مدت سپری شده از تخمک گذاری تا شروع قاعدگی که به طور متوسط 14 روز است، مرحله لوئتال نامیده می شود.
آیا می دانستید؟!
تعداد روزهای سیکل طبیعی قاعدگی 35-21 روز، مدت خونریزی 7 روز و مقدار متوسط خونریزی در ماه 60-20 میلی لیتر است. با وجود این فقط حدود دو سوم زنان بزرگسال دارای سیکل های 35-21 روزه هستند.
چرخه قاعدگی طبیعی چند روز است؟
در بیشتر مواقع چرخه قاعدگی خانم های مختلف با یکدیگر متفاوت است اما معمولا فاصله بین دو پریود از 21 تا 35 روز محاسبه شده است. اما این محاسبه در دختر خانم های جوان از 21 تا 45 روز مورد ارزیابی شده است. اما بهترین روش برای یک خانم ثبت روز دقیق آن در تقویم می باشد. با این اقدام کمک می شود تا فرد روز قاعدگی و حتی تخمک گذاری خود را فراموش نکند.
در صورتی که برای هر مشکلی به یک متخصص زنان مراجعه کنید، او از شما می خواهد که برنامه عادت ماهیانه خود را در اختیار وی قرار دهید تا بتواند دید مناسبی نسبت به وضعیت شما داشته باشد. بهترین متخصص زنان کسی است که نظم عادت ماهیانه شما را به دقت مورد بررسی قرار می دهد و از این طریق تشخیص و درمان درستی برای مشکل شما خواهد داشت.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید: از جمله عواملی که باعث بدتر شدن و یا نامنظم شدن قاعدگی یک خانم خواهد شد، استرس، اضطراب و فشار کاری می باشد که این موارد به میزان بسیار زیادی بررسی حالت های مختلف سیکل در این پروسه نقش دارند.
خانم ها باید بدانند که اگر بی دلیل عادت ماهانه آنان قطع شود، خونریزی بیش از 7 روز داشته باشند، اگر در حد فاصل بین پریودی خونریزی زیادی داشته باشند، درد و ناراحتی زیادی را تحمل می کنند، خون زیادی را از دست می دهند و… حتما باید به متخصص زنان و زایمان برای بررسی مراجعه نمایند و همچنین دختر خانم هایی که به سن 16 و بیش از آن هستند و هنوز پریود نمی شوند نیز باید برای معاینه به پزشک زنان مراجعه نمایند.
تغییرات هورمونی دوران قاعدگی چگونه رخ می دهند؟
در ابتدای هر سیکل قاعدگی ماهانه غلظت استروئیدی های گنادی پایین است و این کاهش از انتهای مرحله لوتئال سیکل قبلی آغاز می شود. با از بین رفتن جسم زرد میزان FSH شروع به افزایش می کند و گروهی از فولیکول های در حال رشد به کار گرفته می شوند . هر یک از این فولیکول ها، با رشد خود در مرحله فولیکولی غلظت های فزاینده ای از استروژن را ترشح می کنند و این غلظت بالای استروژن نیز محرکی برای تکثیر اندومتر رحم است.
غلظت صعودی استروژن، برروی ترشح FSH از هیپوفیز اثر فیدبک منفی اعمال می کند. این اثر فیدبک منفی در میانه مرحله فولیکولی شروع به افت می کند. علاوه بر این، فولیکول های در حال رشد اینهیبیین B تولید می کنند که آن هم ترشح FSH رااز هیپوفیز سرکوب می کند. بعد از درجات مناسب تحریک استروژنی، ترشح ناگهانی LH از هیپوفیز شروع می شود. این ترشح ناگهانی علت بی واسطه و بلافصل تخمک گذاری است و تخمک گذاری 36-24 ساعت بعد از این پدیده رخ می دهد.
غلظت استروژن در اوایل مرحله لوتئال درست از قبل از تخمک گذاری تا اواسط مرحله لوتئال رو به کاهش می گذارد. در این هنگام غلظت استروژن در نتیجه ترشح استروژن از جسم زرد دوباره افزایش می یابد. جسم زرد، اینهیبین A نیز ترشح می کند. غلظت پروژسترون بعد از تخمک گذاری به سرعت افزایش می یابد.
پروژسترون، استروژن و اینهیبین A به طور مرکزی عمل کرده، ترشح گنادوتروپین و رشد تازه فولیکولی را سرکوب می کنند. میزان این هورمون ها در سرتا سر عمر جسم زرد بالا باقی می ماند و با از بین رفتن جسم زرد مقدار آن ها کاهش می یابد و بنابراین زمینه برای وقوع سیکل بعدی فراهم می شود.
علل خونریزی قاعدگی
در صورتی که لانه گزینی رخ ندهد، ترشح غدد قطع می شود و دسیدوای عملکردی به طور نامنظم درهم می شکند. نتیجه این وقایع، ریزش این لایه از اندومتر است که خونریزی قاعدگی نامیده می شود. تخریب جسم زرد و بررسی حالت های مختلف سیکل قطع تولید ایتروژن و پروژسترون از آن علت قریب به یقین ریزش اندومتر است. با قطع استروئیدهای جنسی، اسپاسم عروقی شدیدی در شرایین مارپیچی رخ می دهد که در نهایت منجر به ایسکمی اندومتر می شود. به طور همزمان تخریب لیزوزوم ها و آزاد شدن آنزیم هایی رخ می دهد که باعث تخریب بافت ها می شود. بدین ترتیب این لایه از اندومتر ریزش می کند و دسیدوای قاعده ای به عنوان منبع رشد بعدی اندومتر پابرجا می ماند.
چگونه تغییرات رحم بر قاعدگی تاثیرگذار است؟
دوسوم سطحی اندومتر ناحیه ای است که تکثیر می یابد و در صورت عدم بروز حاملگی، با هر سیکل قاعدگی دچار ریزش می شود. این بخش سیکلیک اندومتر را دسیدوای عملکردی می نامند که متشکل از یک ناحیه عمقی حدواسط به نام لایه اسفنجی و یک ناحیه متراکم سطحی به نام لایه متراکم است. دسیدوای قاعده ای عمیق ترین ناحیه اندومتر است و در آن تکثیر ماهانه چشمگیری رخ نمی دهد، در عوض لایه به عنوان منبع اندومتر بعد از هر خونریزی قاعدگی عمل می کند.
شایان ذکر است که بگوییم یافته های حاصل از مطالعات علاوه بر این که بر وجود سلول های بنیادی اندومتر دلالت دارند، نشان می دهند که این سلول ها در مغز استخوان نیز قرار دارند و به لایه قاعده ای اندومتر مهاجرت می کنند.
جراح و متخصص زنان اخذ مدرک دكترای عمومی از دانشگاه علوم پزشكی تهران دريافت مدرك تخصصی جراح زنان و زايمان از دانشگاه علوم پزشكی تهران دارای بورد تخصصی زنان
دیدگاه شما