انواع ریسک در بازار سهام

سودسازی بازار سهام حتی بدون برجام

بازار سهام این روزها با عوامل داخلی و خارجی بسیار زیادی از جمله تغییرات قیمت در بازارهای جهانی، نااطمینانی در مورد متغیرهای کلان و بی‌اعتمادی به سازوکار بازار در نتیجه سیاست‌های غیرکارای دولت دوازدهم قرار دارد.

بازار سهام این روزها با عوامل داخلی و خارجی بسیار زیادی از جمله تغییرات قیمت در بازارهای جهانی، نااطمینانی در مورد متغیرهای کلان و بی‌اعتمادی به سازوکار بازار در نتیجه سیاست‌های غیرکارای دولت دوازدهم قرار دارد.

عواملی که تصمیم‌گیری سرمایـــه‌گــــذاران درخصوص سرمایه‌هایشان را دشوار کرده است و باعث شده تا سهامداران با نیم‌نگاهی به بازدهی‌های شناسایی‌شده در سایر بازارها، راه خروج از سهام را در بگیرند.

با وجود این، بررسی آمارها و عوامل تأثیر‌گذار بر روند سود‌سازی سهام نشان می‌دهد که قیمت سهام در همین شرایط نیز در منطقه جذابی قرار دارد و شرکت‌ها در پایان سال مالی ۱۴۰۱ حتی در همین شرایط نیز سودهای قابل‌توجهی را برای سهامداران خود به ارمغان می‌آورند.

خروج پول از جریان معاملات سهام از ابتدای سقوط بزرگ در مردادماه ۱۳۹۹، گریبانگیر این بازار شده است. موضوعی که با توجه به شدت نزول قیمت‌ها و سیاست‌های نادرست مسئولان سیاسی و اقتصادی دولت دوازدهم در کنار بی‌کفایتی مدیران سازمان بورس و عدم توانایی آنها در ارتقای سطح کیفی بسترها و عوامل کلانی چون کاهش قیمت جهانی محصولات نهایی شرکت‌های صادرات‌محور، خروج جاماندگان سقوط سال ۱۳۹۹، جذابیت سایر بازارها و همچنین ورود پول به سایر ابزارهای موجود در بازار، به نظر می‌رسد راه طولانی‌تری نسبت به تجربه‌های مشابه در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۹۱ را برای عبور از آن باید طی کرد. روندی که هر چند در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۱ و در پی تقویت شاخص‌های بنیادی شرکت‌ها، متوقف شد و در این بازه بار دیگر شاهد استقبال سهامداران حقیقی و ورود پول به این بازار بودیم اما در ادامه تداوم یافت تا شاخص خالص ورود پول حقیقی به معاملات سهام از ابتدای ۱۴۰۱ تا روز ۱۵ شهریور ماه به عدد منفی ۲۱ هزار میلیارد تومان برسد.

با وجود این، خروج پول از سهام این روزها در حالی اتفاق می‌افتد که شاخص‌های ارزندگی بازار به‌رغم تمام فعل و انفعالاتی که در بازارهای جهانی محصولات شاهد آن هستیم و در شرایطی که توافق هسته‌ای نیز همچنان به نتیجه نرسیده است، بهبود یافته و همچنان مسیر خود را در جهت ارزندگی هر چه بیشتر طی می‌کند. از طرفی کارشناسان بر این باورند که اثرات ثانویه بحران‌های اتفاق افتاده در بازارهای جهانی می‌تواند در نهایت راه را برای نفوذ بیشتر کالای ایرانی در جهان هموار سازد. در کنار این موارد، برآوردها نشان می‌دهد روند سود‌سازی بازار سهام در شرایط عدم نتیجه توافق هسته‌ای نیز ادامه خواهد یافت.

یکی از عواملی که این روزها با تأثیر‌گذاری بر سهام شرکت‌های صنعتی، بیشترین نقش را در روند نزولی شاخص کل بورس و در نهایت خروج پول حقیقی از معاملات سهام ایفا می‌کند، تغییرات شدید قیمت‌های جهانی کالاها بوده است. آمار مربوط به قیمت جهانی محصولات نشان می‌دهد که با فروکش کردن اثر اولیه بحران ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و تنش‌های شدید روسیه با کشورهای اروپایی و امریکا، اثر ثانویه این بحران در قالب رکود در بازارها، افزایش نرخ بیکاری، کاهش سفارشات کارخانه‌ای، افزایش نرخ تورم و درمقابل سیاست‌های انقباضی اتخاذ شده از طرف کشورهای غربی، منجر به کاهش قیمت‌های محصولات فلزاتی پایه و محصولات شیمیایی شده است.

همچنیــــن عــــــدم دسترســــی شرکت‌های روسی به بازارهای اروپا باعث شده تا شرکت‌های روسی به بازارهای آسیایی هجوم آورند که این موضوع نیز به عنوان یک پدیده منفی برای شرکت‌های ایرانی برآورد می‌شود.

اما از نظر تحلیلگران این تمامی ماجرا نخواهد بود و در پی اثر ثانویه رکود اقتصادی در جهان و افزایش قیمت‌های انرژی در کشورهای اروپایی و امریکا، تولیدات ایرانی با توجه به برخورداری از انواع ریسک در بازار سهام انرژی و نیروی کار ارزان‌تر، مزیت پیدا خواهد کرد و قدرت نفوذ محصولات ایرانی در جهان بیشتر خواهد شد. به عنوان مثال، با افزایش بیش از ۳۰ درصدی نرخ گاز در آلمان، کوره‌های تولید آلومینیوم و فولاد در این کشورها خاموش شده است که شروع فعالیت آنها در آینده با هزینه بسیار زیادی روبه‌رو خواهد بود. همچنین با تداوم کاهش تقاضای فولاد و افزایش قیمت‌های انرژی و قطعی برق، برخی از تولید کنندگان فولاد در اروپا و امریکای جنوبی، تولیدات خود را متوقف کرده‌اند.

همچنین نیاز مبرم کشورهای غربی به منابع جایگزین نفت انواع ریسک در بازار سهام و گاز روسیه، می‌تواند تقاضا برای محصولات نفتی ایران را بالا ببرد که متعاقباً منجر به سود‌سازی بیشتر صنایع ایرانی در سال‌های بعد خواهد شد. این موضوع در کنار انعقاد قراردادهای همکاری شرکت‌های ایرانی با کشورهای امریکای جنوبی، ارمنستان، روسیه و سایر کشورهای همسایه، می‌تواند تداوم تولید و فروش و سودسازی شرکت‌های صنعتی بزرگ ایرانی را تضمین کند که در نهایت جذابیت سهام در بازار سهام را نیز افزایش خواهد داد.

با وجود کاهش قیمت‌های جهانی، آمارهای مربوط به ارزندگی و درآمدسازی شرکت‌های صنعتی صادرات محور همچنان رشد قابل‌توجهی داشته که می‌‌تواند سود سازی شرکت‌ها درسال ۱۴۰۱ را تضمین کند.

براساس برآوردهای موجود، در بازار سهام ایران، بیش از ۷۷ درصد سودسازی بازار به گروه‌های محصولات شیمیایی، نفت، معادن و فلزات مربوط می‌‌شود. این گروه‌ها در حدود ۴ هزار و ۹۰۰ هزار میلیارد تومان ارزش بازار و ۸۰۰ هزار میلیارد تومان سود خالص داشته‌اند که در مقابل سودسازی ۹۰ هزار میلیاردی سایر گروه‌ها، بیشترین تأثیر را بر ارزندگی بازار به خود اختصاص می‌‌دهند. همچنین جمع سود‌های شناسایی شده و تقسیم آن بر ارزش کل بازار، نسبت p/e کل بازار را در حدود عدد ۶ قرار می‌‌دهد که از نظر علم مالی در محدوده جذاب و ارزنده‌ای قرار می‌‌گیرد.

موضوع مذاکرات هسته‌ای یکی دیگر از مواردی است که این روزها به عنوان عامل تأثیرگذار بر بازار ایفای نقش می‌‌کند. در این خصوص باید توجه داشت که هرچند سودسازی شرکت‌های بورسی در نتیجه توافق هسته‌ای با افزایش قابل توجهی روبه‌رو خواهد شد، اما اگر توافق در سال ۱۴۰۱ صورت نپذیرد، بازهم شاهد رشد سودسازی شرکت‌های بورسی خواهیم بود.

برآوردها نشان می‌‌دهد که هرچند به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای عناوینی چون تأمین مواد اولیه وارداتی و حمل و انتقال ارزی و بین‌المللی را در حدود ۹۰۰ میلیون دلار کاهش خواهد داد و از این طریق سودسازی شرکت‌ها در حدود یک میلیارد تومان افزایش خواهد یافت، اما در صورت عدم توافق و با در نظر گرفتن شرایط موجود نیز شرکت‌ها از طریق به نتیجه رسیدن بیش از ۱۰ انواع ریسک در بازار سهام میلیارد دلار طرح‌های توسعه‌ای و رشد ارقام تولید و فروش و کاهش نسبت‌های هزینه‌ای، خواهند توانست رشد سودسازی خود را ادامه دهند.

برآوردهای مربوط به EPS شرکت‌های بورسی در سال ۱۴۰۱ نشان می‌‌دهد که این شرکت‌ها درپایان این سال حدود ۸۹۰ هزار میلیارد تومان سود سازی خواهند داشت که این رقم در مقایسه به سال مالی قبل با رشد قابل توجهی روبه‌رو شده است.

یکی از دلایلی که این روزها منجر به خروج پول از بازارها شده است، بازدهی‌های بیشتر سایر بازارهای رقیب با بازار سهام بوده است. درخصوص بازارهای موازی با بازار سهام ذکر این نکته ضروری است در شرایطی که اقتصاد با نااطمینانی روبه‌رو شود، مدیران سرمایه‌گذاری‌ها و فعالان بازار، سرمایه‌های خود را به سمت دارایی‌هایی دیگر هدایت می‌‌کنند. مشاهدات میدانی خبرنگار روزنامه ایران و نظرسنجی از مدیران سبدگردانی‌ها و فعالان بازار نشان می‌‌دهد که طی دو ماه گذشته این رویه از طرف سرمایه‌گذاران پیگیری شده است و آنها به دلیل افزایش نااطمینانی در بازار و در جهت حفظ ارزش سرمایه‌های خود، بخش بیشتری از منابع را به بازارهای دیگر اختصاص داده‌اند و از این رو یکی از مقاصدی که می‌‌توان برای پول‌های خارج شده از بازار سهام متصور شد، این بازارها بوده است.

سهامداران در مورد ورود به این بازارها باید توجه داشته باشند که هرچند بازدهی اقلامی مانند زمین و مسکن در این روزها نسبت به سایر بازارها افزایش یافته است، اما این دارایی‌ها به دلیل قدرت نقدشوندگی پایین، می‌‌توانند سرمایه افراد را برای مدتی طولانی مسدود کنند که این موضوع در نهایت می‌‌تواند سرمایه‌گذاران را از بازدهی‌های احتمالی سایر بازارها محروم کند. همچنین وجود طرح‌هایی مانند اخذ مالیات از خانه‌های خالی و سایر دارایی‌ها مانند طلا و ارز می‌‌تواند از بازدهی این بازارها درآینده بکاهد. از طرفی دولت سیزدهم با ایجاد ابزار نوین مالی، امکان به مالکیت درآمدن این دارایی‌ها را در سازوکار بازار سرمایه فراهم کرده که سهامداران می‌‌توانند از این طریق با ریسک کمتر و قدرت نقد شوندگی بیشتر، اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.

در این خصوص ورود حدود انواع ریسک در بازار سهام انواع ریسک در بازار سهام یک هزار میلیارد تومان پول حقیقی به صندوق‌های قابل معامله از ابتدای سال، افزایش معاملات و ورود سرمایه به اوراق مبتنی بر کالا مانند سکه، فرآورده‌های نفتی و اوراق مشتقه نیز نشان می‌‌دهد که با وجود خروج پول از معاملات سهام، بخشی از این پول همچنان در سایر ابزار و اوراق معاملاتی موجود در بازار سرمایه در گردش است و از این بازار خارج نشده است.

​​​​​​​اتحادیه اروپا در حال آماده شدن برای سومین رکود سالانه مصرف فولاد در چهار سال گذشته است، البته این رکود در سطح متوسط خواهد بود.

پیش از این، روند مثبت مشاهده شده در مصرف ظاهری فولاد در طول سال ۲۰۲۱ در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ نیز ادامه داشت. با این حال، به دلیل اختلالات شدید زنجیره تأمین جهانی و افزایش قیمت انرژی و هزینه‌های تولید، این روند نزولی شد. انتظار می‌رود این مسائل در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ به همراه تأثیرات جنگ روسیه در اوکراین که شرایط را برای بازار اتحادیه اروپا بدتر کرد، حتی بیشتر هم بشود.

بنابراین، تأثیر این وضعیت بر صنایع مصرف‌کننده فولاد و چشم‌انداز کلی اقتصاد، تأثیر خود را بر مصرف ظاهری فولاد در سال‌جاری خواهد گذاشت. در نهایت انتظار می‌رود مصرف فولاد شاهد سومین رکود سالانه خود در چهار سال گذشته باشد. البته این رکود حدود منفی ۱.۷ درصد خواهد بود که در ابتدا منفی ۱.۹ درصد برآورد شده بود.

انتظار می‌رود مصرف ظاهری فولاد اروپا در سال ۲۰۲۳ تا ۵.۶ درصد بهبود یابد اما وضعیت کلی تقاضای فولاد همچنان در معرض «ابهام زیاد» قرار دارد که احتمالاً به کاهش تقاضا در بخش‌های مصرف‌کننده فولاد ادامه می‌دهد.

علاوه بر این، جنگ روسیه و اوکراین، ادامه مسائل زنجیره تأمین و افزایش قیمت انرژی و کامودیتی‌ها، همراه با فشارهای تورمی بسیار بالا، موجب شده یوروفر پیش‌بینی تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ را در مقایسه با چشم‌انداز قبلی با کاهش بیشتری همراه کند. از آنجایی که انتظار نمی‌رود عوامل نزولی فوق‌الذکر تا قبل از سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کنند، برآورد رشد تولید ناخالص داخلی برای سال ۲۰۲۲ معادل ۲.۶ درصد و برای سال ۲۰۲۳ تا ۱.۶ درصد خواهد بود.

تحلیلگران امیدوارند به احتمال زیاد، با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۳، همه چیز به تدریج شروع به بهبود خواهد کرد.

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس چیست؟

ریسک سیستماتیک به ریسکی گفته می شود که بر روی تمام بازار اثر می گذارد و محدود به یک شرکت یا صنعت و مورد خاصی نمی شود. ریسک سیستماتیک، همواره وجود دارد و غیرقابل حذف و اجتناب ناپذیر است.

ریسک غیر سیستماتیک را «ریسک مشخص» هم می‌گویند. این ریسک یکی از انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری بوده و ناشی از ریسک منحصر بفرد شرکت یا صنعتی خاص است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید.

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک، در بازار سهام از طریق متنوع‌سازی حذف نمی‌شود، بلکه تنها راه کاهش آن از طریق به‌کارگیری استراتژی‌های پوشش ریسک یا با استفاده از استراتژی تخصیص دارایی است.

برای مثال استراتژی قرار دادن مقداری از دارایی‌هایتان در اوراق مشارکت یا سرمایه‌گذاری در املاک می‌تواند ریسک سیستماتیک ناشی از سرمایه‌گذاری در بورس را کاهش دهد؛ اما از سوی دیگر بر عملکرد بازده پرتفوی شما نیز اثر می‌گذارد.

دلایل ریسک سیستماتیک

از دلایل بوجود آمدن و زیاد بودن چنین ریسک هایی می توان ضعیف بودن یا تغییر در سیاست های حکومتی و خارجی، ارزی، تجاری و … را عنوان کرد. برای مثال جنگ، نوسانات ارز ،تحریم های اقتصادی ،تعرفه ها، تورم و … جز ریسک های سیستماتیک می باشند که همواره سایه آنها بر سر بازار سرمایه و بورس و سرمایه گذاران می باشد.

برای مثال

برای مثال وقتی قیمت دلار از ۳ هزار تومان به ۱۵ هزار تومان افزایش یافت این جهش برای تمام شرکت ها ، تولید کنندگان و فعالین اثر اقتصادی داشته و نمی توان گفت که مواد اولیه مورد نیاز تمام صنایع را با دلار ۳ هزار تومانی تهیه کنیم یا برخی شرکت ها استثنا هستند بلکه این اتفاق برای تمام بازار یکسان است و دلار ارز مرجع واردات و صادرات جهانی است.

همچنین ریسک سیستماتیک، با نام های “ریسک غیرقابل حذف” و “ریسک بازار” نیز عنوان می شود که منظور از ریسک بازار عوامل تاثیر گذار خارج از شرکت است که نمی توان آنها را کنترل کرد.

ریسک غیر سیستماتیک

همان‌طور که اشاره شد ریسک غیرسیستماتیک مربوط به اخبار مختص یک سهم یا یک صنعت خاص است؛ مثلا وقتی کارکنان شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، اعتصاب می‌کنند؛ ریسک غیرسیستماتیک بر قیمت سهام آن تاثیر گذاشته و از ارزش آن می‌کاهد. همچنین بحث تغییرات تعرفه واردات خودرو، تغییرات نرخ خوراک انواع ریسک در بازار سهام پتروشیمی‌ها، تغییرات نرخ سوخت سیمانی‌ها و تغییرات نرخ بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها، نمونه‌هایی از ریسک غیرسیستماتیک در صنایع مختلف هستند.

بد نیست بدانید به ریسک غیرسیستماتیک، ریسک حذف شدنی هم گفته می‌شود. این ریسک را می‌توان از طریق متنوع‌سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد. در پرتفویی که به‌خوبی تنوع‌بخشی شده باشد، ریسک غیرسیستماتیک ناچیز است و به همین دلیل می‌توان از آن صرف نظر کرد. اصولا ریسک چنین پرتفویی فقط تحت عنوان ریسک سیستماتیک قابل بررسی است.

شاخص بتا

شاخص سنجش میزان ریسک سیستماتیک“بتا” نام دارد که میزان ریسک هر شرکت و سهام را نسبت به میانگین ریسک سیستماتیک، تمام بازار نشان می دهد. بتا بیشتر از یک به معنی نسبت ریسک سیستماتیک زیاد آن سهم نسبت به میانگین کل بازار سرمایه است، بتا برابر یک به معنی یکسان بودن میانگین ریسک سیستماتیک، سهام و بازار است و بتا کمتر از یک نشان دهنده ی ریسک کم نسبی آن شرکت و سهام به نسبت ریسک کل بازار است. محاسبه شاخص بتا با روش های آماری صورت می گیرد‌.

ریسک بازار چیست؟

ریسک در معنا و مفهوم کلی خود به معنای عدم اطمینان کافی از آینده می باشد. مفهوم ریسک بازار به طور معمول در امور مالی و سرمایه گذاری مورد توجه می باشد. ریسک سودگرانه و پویا شامل انواع سرمایه گذاری های اقتصادی و بازی های مبتنی بر شرط بندی می باشد. از مهمترین معیار ها برای اندازه گیری ریسک بازار می توان به میانگین سرمایه گذاری اشاره کرد.

ریسک بازار چیست؟

در معنا و مفهوم کلی ریسک ، عدم اطمینان کافی از آینده را نشان می دهد. هر فرد در طول زندگی خود بارها و بارها خود را در معرض ریسک قرار داده و با فرصت های مثبت مواجه می شود؛ که در مفاهیم مالی می توان این فرصت های مثبت را توضیح داد. متوجه شدیم که تنها مفهوم ریسک خطر و بعد منفی نیست، بلکه دارای دو بعد مثبت و منفی می باشد. توجه داشته باشید که مفهوم ریسک بازار به طور معمول در امور مالی و سرمایه گذاری مورد توجه می باشد.

آشنایی با انواع ریسک

همانطور که گفته شد انسان در طول زندگی خود و در هر جنیه ای از آن در حال مدیریت کردن ریسک می باشد؛ که این مدیریت شامل هر عکس العملی در برابر خطرات مختلف می باشد. ریسک های مختلف توسط فرد در اکثر فعالیت های روزانه به صورت ناخودآگاه مدیریت می شود؛ اما این مدیریت ریسک در بازار های مالی و مدیریت اقتصادی بسیار ضروری و کاملا خود آگاه می باشد.

به صورت کلی موقعیت های ریسکی به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:

1- ریسک واقعی و خالص: این ریسک شامل خطرات فیزیکی از قبیل تصادف، بیماری و … می باشد. معمولا این ریسک ها در اختیار افراد نبوده و در صورت وقوع به طور حتمی خسارت به بار می آورده و به عبارت دیگر انواع ریسک در بازار سهام کاملا زیان ده می باشند و به همین دلیل عموما این ریسک ها قابلیت بیمه شدن دارند و با این کار می توان میزان خسارت متحمل شده را کاهش داد.

2- ریسک سودگرانه و پویا: این ریسک شامل انواع سرمایه گذاری های اقتصادی و بازی های مبتنی بر شرط بندی می باشد و با توجه به این مسئله این نوع از ریسک در شرایط اقتصادی قابل اندازه گیری بوده و نتیجه آن می تواند مثبت و سود ده و یا منفی و زیان ده باشد.

به اختلاف میان بازده مورد نظر و واقعی در مفهوم مالی ریسک گفته می شود و هر اندازه که احتمال عدم موفقیت در یک سرمایه گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می شود که ریسک سرمایه گذاری در آن بیشتر می باشد.

معیار های سنجش انواع ریسک بازار سرمایه گذاری

معیار های متفاوتی برای اندازه گیری ریسک بازار سرمایه گذاری وجود دارد که از مهمترین آن ها می توان به میانگین یک سرمایه گذاری اشاره کرد. در صورت بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده، ریسک سرمایه گذاری نیز بالا می باشد.

شرکت های بسیاری برای ارزیابی و مدیریت ریسک های خود، زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی انواع ریسک هایی که در معرض آن هستند قرار داده اند. انواع ریسک های سرمایه گذاری عبارتند از:

1- ریسک سیستماتیک: این نوع ریسک قابل حذف نبوده و به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان حاضر در جامعه مربوط می باشد. این نوع ریسک محدود به صنعتی خاصی نبوده و روی کل بازار تاثیر می گذارد.

2- ریسک غیر سیستماتیک: این ریسک برخلاف نوع سیستماتیک، قابل کنترل و کاهش می باشد؛ به عنوان مثال: می توان با نخریدن شرکتی که در اثر تصمیمات نادرست و یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده است، از این ریسک جلوگیری نماییم.

3- ریسک نرخ سود: این نوع ریسک در صورتی مطرح می شود که چند گزینه برای سرمایه گذاری وجود داشته باشد. به طور معمول این نوع ریسک روی اوراق مشارکت و بدهی تاثیر بیشتری می گذارد.

4- ریسک تورم: رشد نرخ تورم باعث مطرح شدن این نوع ریسک می شود و این نوع از ریسک بر بازدهی سرمایه گذاری تاثیر می گذارد؛ زیرا از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم مقدار بازدهی ناخالص به دست می آید.

5- ریسک مالی: انواع ریسک در بازار سهام تسهیلات و تعهدات مالی بخش هایی هستند که در صورت های مالی شرکت ها قرار دارند. توان شرکت برای توسعه، گسترش و افزایش سود دهی به هر میزان که تعهدات مالی و وام های دریافتی شرکت بیشتر باشد، کاهش پیدا خواهد کرد. به همین دلیل بسیاری از سرمایه گذاران از شرکت هایی که تعهدات مالی زیادی دارند فاصله گرفته و با لحاظ به این نکته مهم به سراغ سرمایه گذاری روی شرکت هایی با ریسک کمتر می روند.

6- ریسک نقدشوندگی: دارایی که قدرت نقدشوندگی بالایی داشته باشد، دارایی مطلوب نام دارد و در صورتی که به راحتی به فروش نرسد، صاحب آن با ریسک نقدشوندگی مواجه خواهد بود. توجه داشته باشید که این ریسک در مورد سهام نیز وجود دارد.

7- ریسک نرخ ارز: ریسک نرخ ارز در شرکت هایی که واردات محور هستند، بسیار با اهمیت می باشد. این نوع ریسک توسط شرکت ها قابل کنترل نبوده و نوعی ریسک غیر سیستماتیک محسوب می شود.

8- ریسک تجاری: این نوع از ریسک تمامی هزینه های یک کسب و کار را از قبیل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه های اداری را در نظر می گیرد.

9- ریسک اعتباری: برای سرمایه گذاران اوراق قرضه این نوع ریسک بسیار نگران کننده می باشد. کمترین میزان ریسک اعتباری متعلق به اوراق قرضه دولتی و بیشترین میزان آن متعلق به اوراق بهادار شرکتی می باشد.

10- ریسک کشور: عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی خود، ریسک کشور نام دارد. توجه داشته باشید که این نوع از ریسک اغلب در کشور های در حال توسعه که کسری شدید بودجه دارند، رخ می دهد.

11- ریسک سیاسی: این نوع از ریسک زیر مجموعه ریسک سیستماتیک می باشد. در این حالت جنگ، تغییر قوانین دولتی و مواردی دیگر از این قبیل روی تصمیمات سرمایه گذاری تاثیر می گذارد.

مهمترین ریسک ها در بازار بورس

با انواع ریسک در بازار بورس آشنا می شوید و قدرت تصمیم گیریتان را در این بازار افزایش می دهد.

یک قانون در بازار بورس وجود دارد :

" اگر دنبال بازده بیشتری هستید، باید ریسک بیشتری را انجام دهید . "

اگر اهل ریسک نیستید، بنابراین سپرده گذاری در بانک ، بی خطرترین راهی است که میتوانید انجام دهید اما هرگز انتظار سود زیاد را نداشته باشید !

مهمترین ریسک ها در بازار بورس

ریسک مالی

وقتی سهام شرکتی را میخرید و بعد از مدتی آن شرکت ورشکست می شود، در واقع شما یک ریسک مالی کردید و حالا یک سهام بی ارزش را دارید که کسی خریدار آن نیست !

اگر میخواهید این ریسک به نفع شما تمام شود چه کاری باید انجام دهید؟

اولین و مهمترین کار قبل از ریسک مالی، کسب اطلاعات کافی در رابطه با سهامی است که قرار است بخرید.

ریسک نرخ بهره

این نوع ریسک را با یک مثال توضیح میدهیم. اگر مطلب " لیست بهترین صندوق های سرمایه گذاری بورسی " را خوانده باشید، با یک نوع صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت آشنا شدید.

حالا تصور کنید در یک اوراق مشارکت دولتی سرمایه گذاری کرده اید و نرخ آن 21 درصد بوده است. حالا اگر طبق تصمیمات جدید، بانک نرخ سپرده را تا 23 درصد بالا ببرد، درگیر ریسک نرخ انواع ریسک در بازار سهام بهره خواهید شد ! چرا؟ زیرا همه افرادی که در بازار بورس سرمایه گذاری کردند، سرمایه خود را خارج کرده و برای سپرده در بانک میبرند !

حالا چگونه ریسک نرخ بهره را کنترل کنید؟

بهترین راه برای کنترل این نوع ریسک، عدم سرمایه گذاری در یک جا است ! سعی کنید سرمایه خود را تقسیم کنید و مقداری آن را بعنوان سپرده ، صندوق های سرمایه گذاری و سهام بورسی سرمایه گذاری کنید.

ریسک بازار

یک سهام را در نظر بگیرید. اگر چندین سرمایه دار بزرگ تصمیم بگیرند این سهام را خریداری کنند، چه اتفاقی میفتد؟ قطعا ارزش آن سهام بسیار زیاد می شود ! و همینطور ممکن است برعکس این مورد نیز اتفاق بیفتد، به این نوع ریسک، ریسک بازار می گویند.

چگونه این ریسک را کنترل کنید؟

اگر با اطلاعات کافی نسبت به خریداری سهام اقدام کرده اید، نگران ریسک بازار نباشید زیرا موقتی است.

ریسک تورم

تا همین 3 سال پیش، با پس اندازی که الان دارید ، میتوانستید خیلی چیزها بخرید ! اما آیا اکنون هم میتوانید همان ها را بخرید؟ خیر !

اگر سرمایه گذاری در بازار بورس را بلد نباشید، بعد از چند سال با ریسک تورم مواجه خواهید شد و سرمایه تان ارزش خود را از دست خواهد داد !

آموزش بورس – ریسک و بازده در سرمایه گذاری

ریسک و بازده : رفتار افراد در میزان ریسک (خطر) کردن متفاوت است. برخی از انسانها کارهای پر ریسک و برخی دیگر کارهای کم ریسک را ترجیح می دهند. میزان پذیرش ریسک افراد به همراه سایر عوامل اقتصادی، سیاسی باعث می شود یک فرد در سرمایه گذاری خود سود یا ضرر کند.

بازده چیست ؟ (به انگلیس Return)

بازده پاداش (سود یا منفعت) سرمایه گذاری فرد در پروژه های متفاوت است. که در این مقاله بازده همان سود سرمایه گذاری فرد در شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد. دو نوع بازده در سرمایه گذاری مد نظر می باشد.

الف) بازده مورد انتظار (به انگلیسی Expected Return)

مقدار سودی است که سرمایه گذار انتطار دارد (توقع دارد / پیش بینی می کند) از سرمایه گذاری خود به دست آورد. به عنوان مثال بازده مورد انتظار شخص اول از خرید یک عدد سکه طلا و فروش آن در یک ماه بعد 500000 ریال می باشد ولی بازده مورد انتظار شخص دوم از همان مقدار سرمایه گذاری یعنی خرید یک عدد سکه طلا و فروش آن در یک ماه بعد 300000 ریال است. بنابراین بازده مورد انتظار هر شخص با شخص دیگری متفاوت است.

ب) بازده واقعی (به انگلیسی Realized Return)

مقدار سودی است که سرمایه گذار از سرمایه گذاری خود به دست می آورد(سود واقعی در پایان سرمایه گذاری). به عنوان مثال تفاوت قیمت خرید و فروش یک عدد سکه در یک ماه مشخص 475000 ریال است. حال شخصی که بازده مورد انتظار او در خرید و فروش یک عدد سکه 500000 ریال بود مبلغ 25000 ریال کمتر از انتظارش سود به دست آورده و شخصی که بازده مورد انتظار او 300000 ریال بود مبلغ 175000 ریال بیشتر از انتظارش سود به دست آورده است.

ریسک چیست؟ (به انگلیس Risk)

ریسک اختلاف بین آنچه که انتظار داریم و آنچه که رخ میدهد می باشد. در اینجا اختلاف بین بازده مورد انتظار و بازده واقعی همان ریسک ما در سرمایه گذاری است.

بازده واقعی – بازده مورد انتظار = ریسک

رابطه بین ریسک و بازده یک رابطه مستقیم است. یعنی هر مقدار که شخص ریسک بیشتری کند انتظار بازده بیشتری دارد. به عنوان مثال شخصی که ریسک پذیر نمی باشد پول خود را با نرخ بهره مصوب در بانکهای دولتی سپرده می کند و سود کمی به دست می آورده اما خیالش راحت است که سرمایه اش را از دست نمی دهد. اما شخصی دیگر پول خود را با خرید سهام در بورس اوراق بهادار تهران سرمایه گذاری می کند و سطحی بالاتر از ریسک را می پذیرد. وی ممکن است زیان کند و قسمتی از پول خود را از دست بدهد و در مقابل ممکن است سودی چندین برابر سپرده گذاری در بانک دولتی به دست آورد.

انواع ریسک در سرمایه گذاری

1) ریسک نرخ سود بانکی( ریسک نرخ بهره)

ریسکی که سرمایه گذار در زمان خرید اوراق بهادار می پذیرد. تغییر سود بانکی توسط بانکها باعث افزایش یا کاهش ارزش اوراق بهادار آن شخص می گردد به این تغییرات ریسک نوسان نرخ بهره می گویند.

2) ریسک نرخ ارز ( ارزش پول خارجی به ریال)

افزایش نرخ ارز باعث کاهش حاشیه سود شرکتهایی می شود که مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می کنند می شود در حالیکه این افزایش باعث بالا رفتن حاشیه سود شرکتهایی می شود که کالا و خدمات خود را صادر می کنند. بنابراین وقتی شما در شرکت سرمایه گذاری می کنید تغییر نرخ ارز می تواند سودآوری سرمایه گذاری شما را تحت تاثیر قرار دهد. این تاثیرات همان ریسک نرخ ارز نامیده می شوند.

3) ریسک تورم

افزایش تورم باعث کاهش قدرت خرید مردم می گردد. این کاهش قدرت خرید باعث می شود که شرکت ها نتوانند محصولات خود را به فروش برسانند بنابراین سود آنها کاهش می یابد. و بالعکس کاهش تورم باعث افزایش قدرت خرید مردم می گردد و این افزایش قدرت خرید باعث افزایش فروش و در نتیجه افزایش سود شرکتها می شود.

افزایش یا کاهش تورم از عوامل کلان اقتصادی است و مدیران شرکت ها دخالتی در آن ندارند بنابراین این تغییرات نرخ تورم یک نوع ریسک در سرمایه گذاری است که می بایست در زمان سرمایه گذاری به آن دقت شود.

4) ریسک نقدینگی

به میزان قدرت نقد شوندگی داراییها ریسک نقدینگی می گویند. هر چه این قدرت پایین تر باشد ریسک بالاتر است. ریسک بالای نقدینگی باعث کاهش وجه نقد در جامعه و در نتیجه رکود و کاهش میزان داد و ستد می گردد.

5) ریسک مالی

یکی از روش های تامین منابع مالی شرکتها استقراض از بانکها یا موسسات مالی است. هر چه این استقراض بیشتر باشد ریسک سرمایه گذاری در آن شرکت بیشتر است

6) ریسک سیاسی

ریسک سیاسی مربوط به ثبات اقتصادی و سیاسی کشورها می شود. هر گاه کشوری ثبات اقتصادی بیشتری داشته باشد ریسک سیاسی آن کم است و بالعکس هر چه ثبات اقتصادی کمتر باشد ریسک سیاسی بالاتر است.

7) ریسک بازار

ریسک حاصل از تغییرات بنیادی در اقتصاد یک کشور مانند رکود اقتصادی، جنگ و اغتشاشات و … را ریسک بازار می نامند. این تغییرات بنیادی در اقتصاد یک کشور باعث تغییر در بازده مورد انتظار سرمایه گذاران می شود.

انواع ریسک

بطور کلی ریسک به دو دسته ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم بندی می شود.

ریسک سیستماتیک+ریسک غیر سیستماتیک=ریسک کل

الف) ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب)

ریسکی است، که در اثر عوامل کلی بازار به‌ وجود می‌آید، که به‌طور هم‌زمان بر قیمت کل اوراق بهادار موجود در بازار مالی تأثیر دارد. عواملی که موجب ایجاد این نوع ریسک می‌شوند، شامل تحولات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مانند تغییر نرخ ارز، چرخه‌های تجاری، سیاست‌های پولی و مالی دولت است.

ریسک سیستماتیک مختص یک شرکت نبوده بلکه ارزش سهام تمامی شرکتها را در برمی گیرد

ب) ریسک غیر سیستماتیک(قابل اجتناب)

ریسک غیر سیستماتیک را «ریسک مشخص» هم می‌گویند. این ریسک یکی از انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری بوده و ناشی از ریسک منحصر بفرد شرکت یا صنعتی خاص است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید. ریسک غیرسیستماتیک مربوط به اخبار مختص یک سهم یا یک صنعت خاص است؛ مثلا وقتی کارکنان شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، اعتصاب می‌کنند؛ ریسک غیر سیستماتیک بر قیمت سهام آن تاثیر گذاشته ارزش آن سهام کاهش می یابد.